Co to jest leczenie kanałowe? Postępowanie i powikłania endodontyczne

Leczenie kanałowe to postępowanie w stomatologii zachowawczej, które pozwala na zachowanie w jamie ustnej zębów z miazgą, która została zmieniona chorobowo. Sprawdź, jakie są wskazania do leczenia endodontycznego i na czym ono polega. Dowiedz się, od czego zależy sukces tego postępowania terapeutycznego.

Co to jest leczenie kanałowe?

Leczenie kanałowe inaczej nazywane jest leczeniem endodontycznym. Metoda polega na usunięciu zmienionej chorobowo miazgi z kanałów i komory zęba, następnie na ich zdezynfekowaniu i wypełnieniu odpowiednim materiałem, a na koniec na szczelnym zabezpieczeniu korony zęba. Ważnym elementem leczenia kanałowego są badania radiologiczne, które pozwalają zaplanować jego przebieg (pomogą uzyskać wiedzę o długości kanału i jego topografii) i go kontrolować. W bardziej wymagających przypadkach przeprowadza się leczenie kanałowe pod mikroskopem.

Sukces i rokowanie leczenia kanałowego zależą przede wszystkim od:

• wiedzy stomatologa z zakresu anatomii systemów kanałowych,
• stanu tkanek okołowierzchołkowych,
• prawidłowo przeprowadzonych procedur endodontycznych,
• dokładnej analizy radiogramów leczonego zęba,
• kontroli pola zabiegowego w świetle mikroskopu.

Jakie są wskazania do leczenia kanałowego?

Leczenie kanałowe należy przeprowadzić w przypadku stanu zapalnego miazgi, do którego może doprowadzić na przykład rozległy proces próchnicowy. Miazga to tkanka wypełniająca wnętrze, czyli jamę zęba. Zbudowana jest z naczyń krwionośnych I włókien nerwowych. W wyniku długotrwałego drażnienia miazgi zęba (np. na skutek nieleczonej próchnicy) dochodzi do obumarcia tej struktury. Martwica miazgi jest zatem kolejnym wskazaniem do leczenia kanałowego. Na skutek zgorzelinowego rozpadu miazgi mogą rozwinąć się zmiany okołowierzchołkowe, w przypadku których również przeprowadza się zabieg endodontyczny. Każde leczenie endodontyczne kończy się szczelnym wypełnieniem kanału korzeniowego. Niekiedy takie leczenie musi zostać powtórzone (ponowne leczenie kanałowe lub reendo), np. w przypadku niedopełnionego kanału w leczeniu pierwotnym. Powtórne zakażenie wyleczonego już kanałowo zęba może być spowodowane m.in. przez pęknięte lub nieszczelne wypełnienie.

Inne wskazania do leczenia kanałowego zęba stanowią m.in.:

• urazy zębów, w których korona uległa złamaniu, co spowodowało odsłonięcie miazgi,
• mikrourazy wywołane bodźcami mechanicznymi, np. przy nawykowym zaciskaniu lub zgrzytaniu zębami

Leczenie kanałowe pozwala zachować własne uzębienie. Rozwój endodoncji, technologii endodontycznych oraz nowoczesne instrumentarium stosowane podczas leczenia sprawiają, że odsetek leczeń zakończonych sukcesem jest bardzo wysoki.

Na czym polega leczenie kanałowe?

Pierwszym etapem leczenia endodontycznego jest diagnostyka. Lekarz stawia rozpoznanie na podstawie szczegółowo przeprowadzonego z pacjentem wywiadu, standardowego badania, obrazowania radiologicznego. Ten ostatni element jest szczególnie ważny, gdyż w ramach badania wewnątrzustnego specjalista jest w stanie zobaczyć wyłącznie powierzchnię zębów, a badania radiologiczne umożliwiają ich dokładną ocenę od wewnątrz.

Lekarz po znieczuleniu pacjenta otwiera ząb, usuwa zmiany próchnicowe i wykonuje dojścia do kanałów korzeniowych. Obecnie wskazane jest przeprowadzenie leczenia kanałowego z zastosowaniem koferdamu. To osłona gumowa, której zadaniem jest izolowanie wnętrza zęba od środowiska jamy ustnej, w tym śliny podczas leczenia.

Następnie lekarz usuwa miazgę znajdującą się w komorze zęba i w kanałach korzeniowych oraz poszerza je przy użyciu specjalnych pilników (narzędziami ręcznymi lub mechanicznymi). Długość kanałów sprawdza się wielokrotnie podczas leczenia kanałowego. Do tego służy endometr. Dokładne opracowanie kanałów korzeniowych na całej ich długość wpływa w dużym stopniu na efektywność postępowania leczniczego.

Kolejnym krokiem jest dezynfekcja – płukanie opracowywanych struktur z wykorzystaniem specjalnych preparatów. W ten sposób lekarz pozbywa się pozostałości miazgi i bakterii. Po zdezynfekowaniu i opracowaniu kanały korzeniowe zostają osuszone. Później stomatolog wypełnia je biozgodnymi materiałami termoplastycznymi (najczęściej gutaperką i pastą, tzw. uszczelniaczem). To pozwala uniknąć ich ponownego zakażenia.

Ostatnim krokiem leczenia kanałowego jest wypełnienie zęba. Lekarz odbudowuje go tradycyjnym wypełnieniem lub uzupełnieniem protetycznym. Podczas leczenia oraz po jego zakończeniu wykonuje się badania radiologiczne.

Przeciwwskazania do leczenia kanałowego

Przeciwwskazania do leczenia kanałowego stanowią zęby:

• których funkcji nie da się przywrócić,
• których nie można odbudować,
• niewystarczająco podparte kością, rozchwiane.

Leczenie kanałowe pod kontrolą mikroskopu

Specjaliści zalecają korzystanie z mikroskopu, który zapewnia dokładniejsze, szybsze, bardziej komfortowe postępowanie terapeutyczne. Urządzenie to pozwala wielokrotnie powiększyć obraz opracowywanych struktur, a tym samym lepiej opracować i oczyścić kanały oraz odnaleźć kanały dodatkowe występujące w jamie zęba.