Ból kręgosłupa – rodzaje, przyczyny, badania i leczenie

Jakie są rodzaje bólu kręgosłupa? Przy jakich chorobach boli kręgosłup?

Ból kręgosłupa może mieć różne przyczyny i charakter. Główne rodzaje bólu kręgosłupa to:

1. Ból mechaniczny – najczęściej spowodowany nadmiernym obciążeniem kręgosłupa, złym ustawieniem ciała, wadą postawy, jak np. skolioza, lub przeciążeniem mięśni i stawów. Ból kręgosłupa nasila się podczas ruchu i aktywności fizycznej, a zmniejsza podczas odpoczynku.
2. Ból zapalny – może być wynikiem chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, często występuje w nocy, może budzić chorego ze snu i jest łagodzony przez aktywność fizyczną.
3. Ból neuropatyczny – wynika z uszkodzenia lub ucisku na nerwy, np. w wyniku dyskopatii, przepukliny krążka międzykręgowego czy stenozy kanału kręgowego. Ból kręgosłupa może być opisywany jako piekący, przeszywający, z uczuciem drętwienia czy mrowienia, często promieniuje do kończyn.
4. Ból odniesiony (rzekomy) – ma swoje źródło w innych strukturach ciała, ale jest odczuwany w kręgosłupie. Przykładem może być ból spowodowany przez choroby narządów wewnętrznych (np. kamica nerkowa, problemy z trzustką), ten ból pleców nie jest związany bezpośrednio z ruchem kręgosłupa i może być trudny do zlokalizowania.
5. Ból pochodzący od mięśni – może wynikać z nadmiernego napięcia mięśni, skurczów, przeciążenia lub urazów mięśni przykręgosłupowych, opisywany jest jako ból tępy, może nasilać się przy dotyku lub podczas określonych ruchów.
6. Ból traumatyczny – spowodowany urazami mechanicznymi, takimi jak upadki, wypadki samochodowe czy kontuzje sportowe. Ból jest ostry, towarzyszą mu obrzęk i ograniczenie ruchomości.

O bólu przewlekłym mówi się gdy dolegliwości trwają ponad 3 miesiące. Może być on wynikiem długotrwałych problemów zdrowotnych, jak przewlekłe stany zapalne, zmiany zwyrodnieniowe czy chroniczne przeciążenia i znacząco wpływać na jakość życia.

Przeczytaj, z czego wynika ból kręgosłupa w ciąży.

Jak umówić wizytę

Badania NFZ

22 275 96 28

Formularz

Umów badanie w ramach abonamentu

Portal Pacjenta

Umów wizytę płatną

22 275 96 28

Kup online

Jakie badania wykonać przy bólu kręgosłupa? Diagnostyka

W przypadku bólu kręgosłupa lekarz może zlecić różne badania diagnostyczne w celu ustalenia przyczyny dolegliwości i odpowiedniego leczenia. Rozpoznanie rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego. Lekarz zada pytania dotyczące charakteru bólu, jego lokalizacji, czasu trwania, czynników zaostrzających i łagodzących ból, historii medycznej oraz stylu życia pacjenta. Następnie ma miejsce badanie fizykalne, w czasie którego lekarz ocenia zakres ruchu, bada palpacyjnie kręgosłup, wykonuje testy neurologiczne (ocenia odruchy, siłę mięśniową i czucie).

Kluczowe w diagnostyce przyczyn bólu kręgosłupa są badania obrazowe. W pierwszej kolejności wykonywane jest badanie RTG kręgosłupa szyjnego, piersiowego czy lędźwiowego. Badanie to pomaga wykryć zmiany kostne, takie jak złamania, zmiany zwyrodnieniowe czy wady wrodzone kręgosłupa. Jeśli nie dostarczy ono wystarczających informacji, pacjent jest kierowany na rezonans magnetyczny kręgosłupa. Badanie to dostarcza szczegółowych obrazów tkanek miękkich, takich jak krążki międzykręgowe, rdzeń kręgowy, nerwy i mięśnie. Jest szczególnie przydatne w diagnostyce przepukliny krążka międzykręgowego, stenozy kanału kręgowego oraz zmian zapalnych.

Z kolei tomografia komputerowa kręgosłupa zapewnia przede wszystkim szczegółowe obrazy kości. Jest często stosowana, gdy rezonans magnetyczny nie jest dostępny lub gdy potrzebne są bardziej szczegółowe obrazy kości.

Uzupełnieniem diagnostyki obrazowej u pacjentów z bólem kręgosłupa może być scyntygrafia kości, która jest używana do wykrywania infekcji, zapaleń, nowotworów lub złamań kompresyjnych.

Pacjent jest kierowany na badania laboratoryjne. Zlecane są badania krwi (np. morfologia krwi, OB, CRP, testy reumatologiczne) w celu wykrycia stanu zapalnego, infekcji, chorób reumatycznych lub innych schorzeń, które mogą być przyczyną bólu kręgosłupa. W przypadku podejrzenia chorób zapalnych rdzenia kręgowego (np. ostrego poprzecznego zapalenia rdzenia kręgowego) wykonywana jest analiza płynu mózgowo-rdzeniowego. Lekarz może zlecić w diagnostyce bólu kręgosłupa testy oceniające postawę ciała i biomechanikę ruchu. Pomagają one zidentyfikować problemy z postawą, chód czy sposób wykonywania codziennych czynności, które mogą przyczyniać się do bólu kręgosłupa.

Nierzadko w diagnostyce bólu kręgosłupa przeprowadza się badania elektrofizjologiczne, takie jak:

• elektromiografia (EMG) – ocena funkcji mięśni i nerwów, przydatna w diagnostyce ucisku nerwów, neuropatii czy radikulopatii;
• badanie przewodnictwa nerwowego (NCV) – pomaga ocenić funkcję nerwów i wykryć uszkodzenia nerwów.

W zależności od wyników wywiadu i badania fizykalnego lekarz może zdecydować o wykonaniu jednego lub kilku z powyższych badań w celu dokładniejszej diagnostyki i opracowania odpowiedniego planu leczenia bólu kręgosłupa.

Co pomaga na ból kręgosłupa? Metody leczenia

Na ból kręgosłupa może pomóc wiele różnych metod, w zależności od przyczyny i nasilenia bólu. Lekarz może zalecić pacjentowi:

1. Leczenie farmakologiczne:

• leki przeciwbólowe i/lub przeciwzapalne – paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, diklofenak czy naproksen;
• leki rozluźniające mięśnie – stosowane w przypadku wzmożonego napięcia mięśniowego;
• leki przeciwzapalne – kortykosteroidy w formie doustnej lub zastrzyków;
• leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe – w przypadkach przewlekłego bólu.

2. Fizjoterapię:

• ćwiczenia fizyczne – wzmacniające mięśnie i poprawiające ich elastyczność;
• terapię manualną – masaż, mobilizację stawów, manipulację kręgosłupa przez wyszkolonego terapeutę;
• techniki rozciągające – jogę, pilates, stretching.

3. Zabiegi fizykalne, w tym m.in.:

• krioterapię – poddawanie bolącej okolicy działaniu niskiej temperatury;
• terapię ultradźwiękami, która może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego i bólu;
• elektroterapię – TENS (przezskórna elektrostymulacja nerwów) w łagodzeniu bólu.

4. Zmianę stylu życia:

• kontrolę masy ciała – utrzymanie prawidłowej masy ciała zmniejsza obciążenie kręgosłupa;
• ergonomię – prawidłowe ustawienie ciała podczas siedzenia, stania i podnoszenia ciężarów;
• unikanie długotrwałego siedzenia;
• aktywność fizyczną – regularne ćwiczenia typu pływanie, chodzenie, jazda na rowerze mogą pomóc w utrzymaniu zdrowego kręgosłupa.

5. Zabiegi inwazyjne, jeśli metody zachowawcze nie przynoszą oczekiwanego efektu, w tym m.in.:

• blokady nerwów za pomocą środków znieczulających;
• zabiegi chirurgiczne, gdy inne metody leczenia nie przynoszą ulgi. Dowiedz się więcej na temat endoskopowej operacji kręgosłupa, która jest mniej inwazyjna niż klasyczny zabieg.

Osoby zmagające się z bólem kręgosłupa mogą wymagać wsparcia psychologicznego. Pomoc w radzeniu sobie z przewlekłym bólem może przynieść terapia behawioralna czy techniki relaksacyjne, medytacja.

Ćwiczenia na ból kręgosłupa

Aby zapobiegać bólom kręgosłupa i wzmocnić mięśnie, możesz wykonywać odpowiednie ćwiczenia fizyczne:

Zestaw ćwiczeń - ćwiczenia ogólne

Zestaw ćwiczeń - odcinek szyjny

Zestaw ćwiczeń - odcinek piersiowy

Zestaw ćwiczeń - odcinek lędźwiowy

Co może powodować ból kręgosłupa szyjnego i jak go łagodzić?