Leczenie nowotworów to bardzo skomplikowany proces, a psychika odgrywa w nim istotną rolę. Psychoonkolog oferuje pomoc pacjentom, którzy otrzymali diagnozę choroby nowotworowej, są w trakcie leczenia lub zmagają się z jej nawrotem. Specjalista wspiera nie tylko samego chorego, lecz również jego rodzinę – pokazuje im, jak odzyskać równowagę psychiczną, która wzmacnia proces zdrowienia. Sprawdź, jak wygląda konsultacja u psychoonkologa i jak się do niej przygotować!
Czym zajmuje się psychoonkolog?
Psychoonkolog to najczęściej psycholog, który skończył studia w zakresie psychoonkologii, czyli interdyscyplinarnej, dość młodej dziedziny nauki. Jej początków należy szukać w 1984 roku. To właśnie wtedy powstało Międzynarodowe Towarzystwo Psychoonkologiczne. Analogiczne stowarzyszenie w Polsce (Polskie Towarzystwo Psychoonkologiczne) rozpoczęło swoją działalność w 1992 roku.
Psychoonkolodzy pracują w szpitalach i poradniach, a zakres ich działań obejmuje następujące obszary:
- pomoc psychologiczna pacjentom onkologicznym i ich rodzinom – polega na łagodzeniu bólu psychicznego po diagnozie, przedstawieniu obiektywnego obrazu choroby, próbie jej zaakceptowania i wypracowania własnej strategii radzenia sobie z nią. Bliscy mogą liczyć na wsparcie psychologiczne oraz pomoc w pozytywnej komunikacji z chorym członkiem rodziny. Psychoonkolog może poprowadzić zarówno psychoterapię indywidualną, jak i terapię z udziałem całej rodziny;
- profilaktyka przeciwnowotworowa – to suma wszystkich inicjatyw, które mają podnieść społeczną świadomość na temat chorób nowotworowych oraz metod ich zapobiegania;
- edukacja personelu medycznego na oddziałach onkologicznych – psychoonkolog pomaga lekarzom, pielęgniarkom i studentom medycyny wypracować prawidłowy wzór komunikacji z pacjentem chorym na nowotwór.
Na pomoc psychoonkologa mogą liczyć wszyscy pacjenci onkologiczni, bez względu na rodzaj i stadium choroby.
Kiedy udać się do psychoonkologa? Wskazania
Do psychoonkologa warto zgłosić się w następujących przypadkach:
- Tuż po otrzymaniu diagnozy choroby nowotworowej – dla wielu osób rak jelita grubego czy szyjki macicy to przede wszystkim szok. Informacja często wywraca życie do góry nogami, a psychoonkolog może pomóc zaakceptować chorobę, „oswoić się z nią” i podejść do niej bez lęku.
- W trakcie obciążającego leczenia, bez względu na to, czy jest to długotrwała chemioterapia, czy np. leczenie raka endometrium nieco łagodniejszymi metodami, zarówno pacjent, jak i jego rodzina mogą mieć chwile zwątpienia. Rozmowy z psychoonkologiem pomogą odnaleźć motywację do aktywnego zaangażowania się w proces zdrowienia.
- W trakcie nawrotu choroby – aby na nowo wypracować metody radzenia sobie z nią, „oswoić” lęk.
- W okresie remisji choroby – psychoonkolog pomoże odnaleźć się w nowej sytuacji, jaką jest życie bez objawów choroby i nauczy, jak spokojnie obserwować swój organizm i bez paniki reagować na niepokojące symptomy.
- Przed operacją, kiedy często następuje eskalacja stresu zarówno u chorego, jak i u jego rodziny.
- W jakiejkolwiek sytuacji, gdy pojawi się apatia, marazm lub zwątpienie związane z chorobą nowotworową.
Przeczytaj także: Jak wspierać chorego onkologicznie?
Co leczy psychoonkolog?
Psychoonkolog to specjalista, który ma bardzo konkretne zadanie – wspiera chorego w procesie zdrowienia, odpowiadając na potrzeby jego psychiki. Nie od dziś wiadomo, że nastawienie człowieka ma ogromny wpływ na leczenie chorób – jeśli jest dobre, proces leczenia może przebiegać szybciej i łatwiej, a jeśli pojawia się marazm czy zniechęcenie, terapia często nie przynosi oczekiwanych skutków.
Jeśli psychoonkolog jest psychologiem, nie ma uprawnień do wystawiania skierowań i recept. Potrafi jednak świetnie rozpoznać objawy depresji. A ta choroba – niezależnie od terapii nowotworu – wymaga konsultacji z psychiatrą i ustalenia bezpiecznego leczenia farmakologicznego.
Psychoonkolog dąży również do poprawy relacji w rodzinie chorego. Choroba nowotworowa dotyka nie tylko jednostkę, lecz także cały system rodzinny – bliskich chorego, rodziców, dzieci, małżonków i partnerów. Oni też chcą odnaleźć się w nowej sytuacji i dowiedzieć się, jak właściwie wspierać swojego bliskiego. W tym sensie psychoonkolog może „leczyć” relacje rodzinne.
Jak przebiega konsultacja u psychoonkologa?
Pomoc psychologiczna jest przede wszystkim dostosowana do indywidualnych potrzeb chorego. Różni się w zależności od tego, w jakiej sytuacji znajduje się obecnie pacjent – czy to etap diagnozy, etap przedoperacyjny, pooperacyjny, leczenie długotrwałe, remisja itd.
Podczas pierwszej konsultacji psychoonkolog przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem, zadaje mu pytania o największe trudności i obawy związane z chorobą nowotworową. Podczas kolejnych spotkań – na które chory może zgłosić się sam lub z członkami rodziny – specjalista nadal uważnie słucha i prezentuje metody radzenia sobie ze stresem i trudnymi emocjami.
Przeczytaj także: Depresja osób starszych.
Ile trwa konsultacja u psychoonkologa?
Konsultacja psychoonkologiczna trwa zazwyczaj ok. 50 min, a zdecydowaną większość tego czasu zajmuje rozmowa. Najlepsze efekty przynosi terapia, która składa się z ok. 10–12 regularnych spotkań. Czas trwania leczenia zależy od indywidualnych potrzeb chorego.
Jak przygotować się do wizyty u psychoonkologa?
Aby dobrze przygotować się do wizyty u psychoonkologa, pacjent może zanotować wszystkie trudności oraz psychiczne dolegliwości, jakie odczuwa w związku z chorobą nowotworową. Podczas pierwszej wizyty warto mieć przy sobie dokumentację medyczną, aby psychoonkolog zobaczył, na jakim etapie jest pacjent i z jakimi problemami zdrowotnymi się zmaga
Miejsca, w których zrealizujesz usługę
Placówki
Artykuły i poradniki na temat psychologii i psychiatrii
Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.
DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?
Dorosłe dzieci alkoholików, w skrócie DDA, to osoby, które w swoim życiu mogą napotkać wiele różnego rodzaju trudności i problemów, skorelowanych z dzieciństwem oraz z doświadczeniami ze środowiska, w którym wyrastały. Jednym z poważnych problemów jest sposób nawiązywania głębszych relacji, w tym również związków romantycznych oraz przyjaźni. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda budowanie związku z osobami DDA.
Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?
Choć mogłoby się wydawać, że depresja i epizod maniakalny nie mają ze sobą nic wspólnego, to jednak oba te przypadki należą do zaburzeń nastroju. Tak jak epizod depresyjny, epizod maniakalny jest pewnego rodzaju stanem psychologicznym i fizjologicznym, w którym znajduje się pacjent. Co więcej, w większości przypadków występują łącznie – przeplatają się, głównie w ramach choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), której rozpowszechnienie w skali światowej wynosi 2–5% i występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Przebieg ChAD charakteryzujący się wyłącznie nawrotami manii jest niezwykle rzadki. Większość pacjentów w całościowym przebiegu choroby, niezależnie od jej podtypu, doświadcza więcej epizodów depresyjnych.
