Przewlekłe i nawracające bóle gardła to problemy, które dotykają wielu osób, utrudniając codzienne funkcjonowanie. Takie dolegliwości mają różne przyczyny – od drażnienia śluzówki przez substancje w powietrzu, przez infekcje, aż po choroby przewlekłe. Kiedy ból nie ustępuje przez dłuższy czas lub nawraca, warto przyjrzeć się temu problemowi bliżej. Czy częste bóle gardła mogą świadczyć o poważniejszych chorobach? Jakie czynniki mogą go wywoływać i jak sobie z nim radzić? W tym artykule przedstawimy najczęstsze przyczyny długotrwałego bólu gardła oraz sposoby na złagodzenie tej dolegliwości.

Spis treści
Przewlekły ból gardła – z czego może wynikać?
Przewlekły ból gardła to uczucie dyskomfortu utrzymujące się zdecydowanie dłużej niż przeciętny czas trwania infekcji górnych dróg oddechowych. Może być odczuwane stale lub nawracająco co jakiś czas. W odróżnieniu od ostrego bólu gardła, który występuje zazwyczaj podczas infekcji, przewlekły ból trwa dłużej – od kilku tygodni do miesięcy. Przyczyną przewlekłego bólu gardła jest ciągłe podrażnienie błony śluzowej, a odpowiedzialna za to mogą być zróżnicowane czynniki. Długotrwałe dolegliwości często świadczą o problemach zdrowotnych, które wymagają specjalistycznego leczenia.
Warto także zwrócić uwagę na różnicę między przewlekłym a nawracającym bólem gardła. Nawracający ból gardła pojawia się cyklicznie – co kilka tygodni, miesięcy – natomiast przewlekły ból gardła utrzymuje się na stałe przez długi okres, co może wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne. Długotrwały ból gardła po jednej stronie również powinien skłonić do wizyty u lekarza.
Nawracające bóle gardła
Nawracające bóle gardła pojawiają się na skutek powtarzających się sytuacji, w których dochodzi do podrażnienia i rozwoju stanu zapalnego gardła. Mogą to być narażenia na czynniki zewnętrzne w powietrzu jak dym papierosowy, alergeny, ale również infekcje czy nasilenie chorób przewlekłych. Do głównych przyczyn zaliczamy:
- niską odporność – osoby z osłabionym układem odpornościowym są bardziej podatne na infekcje, które występują coraz częściej i powodują również nawracający ból gardła po antybiotyku,
- przewlekły stan zapalny błon śluzowych – narażenie na substancje drażniące, takie jak dym papierosowy, zanieczyszczenia powietrza, chemikalia czy inne toksyny, może prowadzić do przewlekłego podrażnienia błon śluzowych gardła, co powoduje częste infekcje i nawracające bóle gardła,
- alergie – kontakt z alergenami, takimi jak pyłki, kurz, sierść zwierząt, może być przyczyną nawracających stanów zapalnych w gardle, gdy znajdują się co jakiś czas w otoczeniu narażonej osoby,
- skrzywiona przegroda nosa – również predysponuje do częstszych infekcji w obrębie jamy nosowo-gardłowej,
- nasilenie choroby przewlekłej – np. nieodpowiednio leczona niedoczynność tarczycy, cukrzyca,
- refluks żołądkowo-jelitowy – nasilenie bólu gardła może pojawiać się przy zaprzestaniu leczenia, pogorszenia diety lub samoistnego nasilenia choroby.
Dodatkowo, narażenie na stres, brak snu, nieodpowiednia dieta i brak aktywności fizycznej mogą także przyczyniać się do osłabienia organizmu i częstych infekcji, a tym samym nawracających bólów gardła.
Ciągły ból gardła
Chroniczny ból gardła, który utrzymuje się przez długi czas, może być wynikiem cięższych schorzeń. Zazwyczaj jest to silniejszy i bardziej uporczywy ból, który nie ustępuje mimo odpoczynku i standardowego leczenia objawowego. Może to być objaw chorób takich jak:
- refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) – refluks, który prowadzi do cofania się kwasu żołądkowego do przełyku, może powodować podrażnienie gardła, prowadząc do uczucia ciągłego bólu. W fazie zaostrzonej refluksu ból gardła może być szczególnie dokuczliwy i nasilający po posiłku,
- nowotwór gardła – nieustający ból gardła może być jednym z objawów nowotworów gardła. Warto podkreślić, że ból gardła w tym przypadku jest głównie stały i nie ustępuje po standardowym leczeniu,
- zapalenie migdałków – przewlekłe zapalenie migdałków może również prowadzić do długotrwałego bólu gardła. Towarzyszą mu inne objawy, takie jak trudności w przełykaniu, chrypka i uczucie „guli” w gardle,
- cukrzyca – przewlekły ból gardła może być także związany z niekontrolowaną cukrzycą (jest jednym spośród licznych objawów tej choroby),
- inne choroby przewlekłe – zaobserwowano, że niedoczynność tarczycy, przewlekły nieżyt zatok, skrzywiona przegroda nosa czy choroby serca mogą powodować utrzymujący się ból gardła o różnym nasileniu,
- zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego.
Ciągły ból gardła jest objawem, którego nie należy lekceważyć, szczególnie gdy towarzyszą mu inne objawy, takie jak utrata wagi, trudności w oddychaniu, obrzęk węzłów chłonnych czy krwawienie z gardła.
Częste bóle gardła – co może im towarzyszyć?
Przewlekły ból gardła rzadko występuje w izolacji. Oto niektóre z najczęstszych objawów, które mogą występować w przypadku przewlekłego bólu gardła:
- uczucie suchości w gardle – podrażniona błona śluzowa gardła może powodować uczucie suchości i drapania,
- chrypka – spowodowana długotrwałym podrażnieniem strun głosowych.
- suchy kaszel – podrażnienie gardła i spływanie po jego ścianie wydzieliny może wywoływać suchy kaszel, szczególnie w nocy,
- trudności z przełykaniem – może pojawić się uczucie blokady lub trudności w przełykaniu pokarmu czy śliny,
- uczucie guza w gardle – to częsty objaw przy przewlekłym zapaleniu migdałków lub innych problemach np. związanych z refluksem żołądkowo-jelitowym.
Te objawy mogą sugerować, że przewlekły ból gardła jest wynikiem przewlekającej się infekcji, alergii, refluksu żołądkowego czy innych chorób przewlekłych, które wymagają leczenia.
Przewlekły ból gardła – co robić i do jakiego lekarza się udać?
Nawracający lub przewlekły ból gardła, który utrzymuje się przez długi czas, wymaga konsultacji z lekarzem rodzinnym lub internistą. Lekarz pierwszego kontaktu przeprowadzi wywiad medyczny i zleci niezbędne badania. W zależności od przyczyny bólu może być konieczna konsultacja z laryngologiem, który dokładnie zdiagnozuje problem za pomocą bardziej specjalistycznych narzędzi. Jeśli podejrzewa się refluks żołądkowo-przełykowy, pomocna będzie wizyta u gastroenterologa.
Do diagnostyki przewlekłego bólu gardła mogą być konieczne badania, takie jak:
- wymaz z gardła – pomaga w wykryciu bakterii lub wirusów, które mogą być przyczyną infekcji,
- endoskopia – w przypadku podejrzenia refluksu, nowotworu gardła czy choroby wrzodowej endoskopia (czyli wizualna ocena za pomocą kamery wprowadzonej za pomocą cienkiego przewodu), pomaga różnicować pochodzenie bólu oraz pobrać próbki z różnych części układu pokarmowego do badania histopatologicznego.
Chroniczny ból gardła – podsumowanie
Przewlekły ból gardła to dolegliwość, którą warto traktować poważnie. Może być wynikiem powracających infekcji, alergii, refluksu lub innych problemów zdrowotnych. Niezależnie od przyczyny, stale nawracający lub ciągły ból gardła wymaga wizyty u lekarza, który pomoże postawić właściwą diagnozę i zaproponować odpowiednie leczenie. Warto obserwować inne objawy, które mogą wskazywać na poważniejsze schorzenia, takie jak nowotwór gardła czy choroby układu pokarmowego.