Najczęstsze zaburzenia psychiczne – wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Do najczęściej występujących zaburzeń psychicznych zalicza się depresję, chorobę afektywną dwubiegunową, zaburzenia lękowe i schizofrenię. Każde z tych schorzeń wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta i wdrożenia odpowiedniej terapii. W zdecydowanej większości chorych leczenie farmakologiczne jest uzupełniane długotrwałą psychoterapią.

Depresja

Szacuje się, że na całym świecie na depresję cierpi aż 5% dorosłych osób. Jest to choroba, w której dochodzi do znacznego obniżenia nastroju oraz zaburzenia obrazu własnej osoby – chorego przepełnia brak wiary w swoje umiejętności. Osoby z depresją mają problemy z odczuwaniem przyjemności, z koncentracją, tracą chęć do pogłębiania swoich zainteresowań i kontaktów społecznych. Niekiedy obniżeniu nastroju towarzyszą objawy somatyczne – trudności w zasypianiu, spadek libido, utrata apetytu i obniżenie masy ciała. W przebiegu depresji mogą pojawić się także myśli samobójcze – występują one aż u 40–80% pacjentów. Depresja jest chorobą, która zagraża życiu – w wyniku skutecznych prób samobójczych co roku umiera około miliona osób na świecie.

Główną metodą leczenia depresji jest psychoterapia połączona z leczeniem farmakologicznym. Stosuje się leki przeciwdepresyjne, które zmniejszają wychwyt zwrotny neuroprzekaźników w mózgu – serotoniny (SSRI) lub serotoniny i noradrenaliny (SNRI).

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) charakteryzuje się występowaniem okresów depresji i manii. Podczas epizodu manii chory jest znacznie pobudzony, mogą się pojawić objawy psychotyczne i gonitwa myśli. Pacjent może być przekonany, że ma niezwykłe umiejętności, na przykład uzdrawiania innych, bądź też uzyskał specjalną więź z Bogiem. W przebiegu ChAD zamiast pełnej manii może się pojawić hipomania o mniej nasilonych objawach. W okresie depresji występuje obniżenie nastroju typowe dla epizodu depresyjnego.

Celem leczenia jest terapia zarówno manii, jak i depresji, a także zapobieganie nawrotom. Wykorzystuje się leki stabilizujące nastrój, takie jak lamotrygina lub leki przeciwpsychotyczne, a leczenie farmakologiczne uzupełnia się psychoterapią.

Zaburzenia lękowe

Zaburzenia lękowe są najczęściej rozpoznawanymi zaburzeniami psychicznymi. Zmaga się z nimi aż 275 milionów ludzi na całym świecie. Zaburzenia lękowe mogą występować pod postacią napadów lęku lub lęku uogólnionego.

Zaburzenia lękowe z napadami lęku

Lęk napadowy charakteryzuje się powtarzającymi się atakami paniki. Mogą się pojawić o każdej porze dnia i nocy. Atakowi lęku może towarzyszyć silny ból w klatce piersiowej, duszność i trudności z oddychaniem, zawroty głowy i kołatanie serca. Są one zwykle na tyle niepokojące, że są przyczyną zgłaszania się pacjentów na pogotowie. Chorzy mogą przez dłuższy czas odwiedzać różnych lekarzy, próbując doszukać się przyczyny swoich dolegliwości. Dopiero po pewnym czasie zostają skierowani na konsultację psychiatryczną i odpowiednie leczenie. W terapii napadowego lęku stosuje się leki przeciwdepresyjne i psychoterapię.

Uogólnione zaburzenia lękowe

Uogólnione zaburzenie lękowe (GAD) charakteryzuje się uczuciem przewlekłego lęku, któremu mogą towarzyszyć również osłabienie, ciągłe zmęczenie, apatia i utrata apetytu. Obawy chorego dotyczą własnej rodziny, zdrowia i przyszłości, jednak są one nieuzasadnione w rzeczywistości. Pacjentowi mogą towarzyszyć również koszmary senne, przez co może być przewlekle niewyspany. Leczenie, podobnie jak w przypadku lęku napadowego, polega na wprowadzeniu psychoterapii i leków przeciwdepresyjnych. W przypadku bardzo nasilonego lęku terapię można krótkotrwale wspomagać lekami uspokajającymi z grupy benzodiazepin.

Schizofrenia

Schizofrenia to choroba, do której przyczynia się zaburzenie wydzielania dopaminy w niektórych obszarach mózgu odpowiedzialnych za motywację, emocje, odczuwanie przyjemności i poruszanie się. Wyróżnia się dwa rodzaje objawów występujących w schizofrenii: pozytywne, czyli urojenia i halucynacje, a także negatywne, zwane inaczej ubytkowymi. Urojenia najczęściej mają charakter prześladowczy (chory jest przekonany, że ktoś go śledzi), bądź też chory jest przekonany, że jest stale obserwowany lub nagrywany. Halucynacje mogą być głosami, które komentują zachowanie pacjenta, mówią, że do niczego się nie nadaje, mogą także rozkazywać choremu lub nakłaniać go do skrzywdzenia drugiej osoby. W przebiegu choroby pacjent może doświadczać zjawiska echa myśli, a także mieć poczucie, że każdy może je odczytać (odsłonięcie myśli).

Podstawowym elementem w leczeniu schizofrenii są leki przeciwpsychotyczne, mające na celu zatrzymanie urojeń i halucynacji. Wdraża się także psychoterapię i rehabilitację, pozwalającą wrócić pacjentowi do funkcjonowania w społeczeństwie.