Jak prawidłowo podawać insulinę?

Co musisz wiedzieć na temat insuliny?

Insulina to hormon odpowiadający za procesy metaboliczne, przy czym jej najważniejszą rolą jest obniżanie stężenia cukru we krwi. Podawanie insuliny znajduje zastosowanie w leczeniu cukrzycy typu 1 i w pewnych przypadkach cukrzycy typu 2. W przebiegu cukrzycy typu 1 komórki trzustki produkujące insulinę ulegają zniszczeniu, a iniekcja insuliny pozwala na uzupełnienie tych braków. Co prawda cukrzycę typu 2 leczy się za pomocą leków, ale z czasem, gdy własne rezerwy hormonu się wyczerpują, konieczne staje się podawanie insuliny.

Zobacz także: Cukrzyca – objawy, przyczyny, rodzaje i leczenie

Podawanie insuliny – przygotowanie

Jak podawać insulinę, aby było to bezpieczne i skuteczne? Przestrzegaj kilku zasad:

• rodzaj i dawka – dostępne są różne rodzaje insulin: szybko, krótko, długo działające, a także mieszanki. O ich doborze (jak i dawce) decyduje lekarz po przeanalizowaniu indywidualnej sytuacji pacjenta. Należy bezwzględnie trzymać się tych zaleceń,
• przygotowanie pena lub strzykawki – sprawdź datę przydatności insuliny i to, czy była przechowywana w lodówce, oraz czy nic innego nie budzi Twoich zastrzeżeń. Sposób podawania insuliny także uzgadnia się z lekarzem prowadzącym,
• wybór miejsca – insulinę można podawać w kilka miejsc – brzuch, uda, ramiona lub pośladki. Tę kwestię opisujemy dokładnie poniżej.
  

Miejsca podawania insuliny

Jak prawidłowo podawać insulinę, żeby uniknąć podskórnych zrostów? Trzeba regularnie zmieniać miejsca iniekcji.

• Brzuch – stąd najszybciej się wchłania. Jak podawać insulinę w brzuch? Pamiętaj o tym, żeby zastrzyk nie był wykonany zbyt blisko pępka – zachowaj margines około 5 cm.
• Uda – stąd insulina wchłania się wolniej. Jak wstrzykiwać insulinę w udo? Tylko po zewnętrznej stronie, gdyż wewnętrzna jest bardziej ukrwiona i unerwiona, co może powodować ból. Wkłucie powinno być co najmniej 10 cm nad kolanem i 10 cm od biodra.
• Ramiona – tylna, zewnętrzna część. Samodzielne podawanie insuliny w ramię może być kłopotliwe, ponieważ wówczas pacjent ma do dyspozycji tylko jedną rękę.
• Pośladki – najlepiej wstrzykiwać hormon w górną, zewnętrzną część pośladka.
  

Jak wstrzykiwać insulinę? Technika iniekcji

Podawanie insuliny może na początku wydawać się skomplikowane, ale większość pacjentów szybko uczy się właściwych zasad iniekcji. Żeby prawidłowo zaaplikować hormon:

• umyj ręce i zdezynfekuj skórę w miejscu wkłucia,
• upewnij się, że podajesz odpowiedni rodzaj insuliny i dawkę,
• chwyć fałd skórny – jest to ważne szczególnie w przypadku szczupłych osób – w ten sposób unikniesz wstrzyknięcia domięśniowego,
• wprowadź igłę pod kątem 90° (lub 45°, jeśli używasz dłuższej igły i masz mało tkanki tłuszczowej),
• powoli wstrzyknij insulinę, naciskając tłok lub przycisk pena,
• po wstrzyknięciu odczekaj 5-10 sekund przed wyjęciem igły, aby insulina nie wypłynęła,
• usuń igłę i zabezpiecz ją, a następnie wyrzuć do pojemnika na odpady medyczne.
  

Podawanie insuliny penem

Pen insulinowy to urządzenie wielokrotnego użytku, przypominające pióro do pisania. Igły są jednorazowe, a wkłady z insuliną można wymieniać. Jak podawać insulinę penem?

1. Przygotuj pen i wkład – aby podanie insuliny było skuteczne upewnij się, że pen jest czysty i w dobrym stanie, sprawdź datę ważności wkładu insuliny oraz wygląd płynu.
2. Włóż wkład – odkręć korpus pena, włóż nowy wkład do komory tak, aby gumowy tłok znalazł się w dolnej części pena, przykręć korpus z powrotem.
3. Załóż igłę – zdejmij zewnętrzną osłonę z nowej igły, przykręć igłę do końcówki pena i upewnij się, że jest mocno osadzona, usuń osłony z igły.
4. Ustaw dawkę insuliny – obracaj pokrętło dawki do momentu aż na wyświetlaczu pojawi się wymagana dawka i upewnij się, że jest ona zgodna z zaleceniami lekarza.
5. Wykonaj iniekcję.

Podawanie insuliny w pompie infuzyjnej

Pompa infuzyjna to małe urządzenie w ciągły sposób dostarczające insulinę do organizmu, a tym samym imitujące naturalną pracę trzustki. Składa się z jednostki sterującej – małego urządzenia noszonego przez pacjenta, wkłucia – cienkiej kaniuli umieszczanej w podskórnej tkance tłuszczowej i zbiornika insuliny, który łączy oba poprzednie elementy. Wkłucie wymienia się co 2-3 dni, aby zapobiegać infekcjom i zrostom. Pompa dostarcza insulinę na dwa sposoby:

• insulina bazowa – małe, regularne dawki insuliny podawane nieustannie w celu utrzymania stabilnego poziom cukru przez całą dobę,
• bolusy doposiłkowe – większe dawki insuliny podawane w zależności od posiłków.

Podawanie insuliny w pompie umożliwia dokładne dostosowania dawek bazowych i bolusowych, regulację tempa podawania w zależności od pory dnia i aktywności fizycznej, minimalizując ryzyko wahań poziomu cukru we krwi. Nie trzeba wykonywać wielokrotnych iniekcji, co znacząco poprawia komfort życia cukrzyka.

Konsultacja diabetologa

Dowiedz się więcej

Jak podawać insulinę – przed czy po jedzeniu?

Podawanie insuliny zależy od jej rodzaju i potrzeb pacjenta. Może być stosowana przed lub po posiłku, na noc lub w innych momentach zależnie od planu leczenia i zaleceń lekarza.

• Insulina szybko działająca – podawana bezpośrednio przed posiłkiem, w wyjątkowych sytuacjach po nim, zaczyna działać w ciągu 10-15 minut i działa 3-5 godzin.
• Insulina krótko działająca – podawana 30 minut przed posiłkiem; początek działania jest wolniejszy niż insuliny szybko działającej. Działa do 5-8 godzin.
• Insulina długo działająca (bazowa) – przyjmowana zwykle raz na dobę, o tej samej porze dnia, rano lub na noc. Zapewnia podstawowe stężenie insuliny przez całą dobę, zaczyna działać po 1-2 godzinach.
• Mieszanki insulin – średnio lub długo działającej z szybko lub krótko działającą. Podawana 15-30 minut przed posiłkiem, w zależności od składu, działa do 10-16 godzin.

Jak podawać insulinę na noc? Na noc podajemy insulinę długo działającą, która zapewni jej stabilny poziom podczas snu. Dawkę dobiera lekarz.

Najczęstsze błędy przy podawaniu insuliny

Istnieje kilka częstych błędów, które mogą wpłynąć na skuteczność leczenia i samopoczucie:

• wstrzyknięcie insuliny zbyt głęboko lub zbyt płytko, zły kąt iniekcji, zbyt szybkie wyjęcie igły, brak rotacji miejsc iniekcji,
• przechowywanie insuliny w zbyt wysokiej lub niskiej temperatura, zbyt długie przechowywanie otwartego wkładu,
• nieodpowiednia dawka insuliny,
• używanie uszkodzonego albo zapowietrzonego pena, wielokrotne korzystanie z tej samej igły,
• podawanie insuliny zbyt wcześnie lub zbyt późno względem posiłku albo pominięcie dawki,
• brak monitorowania glikemii przed podaniem insuliny.

Jak prawidłowo podawać insulinę? Pamiętaj o tych zasadach:

• wprowadzaj igłę pod odpowiednim kątem, po wstrzyknięciu odczekaj 5-10 sekund przed wyjęciem igły, regularnie zmieniaj miejsca iniekcji,
• przechowuj insulinę w lodówce, a po otwarciu w temperaturze pokojowej. Zapisz datę otwarcia opakowania,
• przed wstrzyknięciem insuliny zmierz cukier i upewnij się, że dawka hormonu jest prawidłowa,
• ustaw alarmy przypominające o podaniu insuliny.