Jak dbać o zdrowie psychiczne?

Zdrowie psychiczne – co to takiego?

Nad tematem ludzkiej psychiki zastanawiali się już starożytni Grecy, czego dowodem jest ukuty przez nich termin psyche. Początkowo dotyczył on wyłącznie niematerialnej duszy człowieka, która stała w opozycji do jego fizyczności i związanych z nią potrzeb. Ten wąski zakres stopniowo się rozszerzał wraz z rozwojem psychologii. W dzisiejszym rozumieniu pojęcie psychiki dotyczy wszystkich cech i procesów wewnętrznych człowieka, które wiążą się z intelektem, predyspozycjami, emocjami oraz doświadczeniem życiowym.

Zdrowie psychiczne zostało zdefiniowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny człowieka, jak również jego zdolność do realizacji własnych celów, rozwoju oraz budowania relacji z innymi ludźmi. Nie ma wątpliwości, że pojęcie to jest bardzo szerokie i z pewnością wykracza poza brak chorób i zaburzeń psychicznych.

Troska o zdrowie psychiczne powinna być tak samo ważna jak regularne badania krwi, a budowanie odporności psychicznej to inwestycja, której nie warto pomijać. Po pierwsze dlatego, że organizm człowieka to całość, więc sfera mentalna ma istotny wpływ na kondycję fizyczną. Po drugie, osoby zdrowe psychicznie – nawet gdy mierzą się z problemami zdrowotnymi – potrafią zachować pozytywne myślenie oraz nastawienie, które pozwala im na samorozwój mimo przeciwności.

Co szkodzi zdrowiu psychicznemu?

Według danych zgromadzonych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) prawie miliard ludzi doświadcza zaburzeń psychicznych takich jak depresja, choroba afektywna dwubiegunowa lub różnego typu zaburzenia osobowości. Druzgocący jest również fakt, że średnio raz w ciągu minuty dochodzi do próby samobójczej.

Informacje z „polskiego podwórka” również nie napawają optymizmem – statystycznie co czwarty Polak ma problemy ze zdrowiem psychicznym. Do jego pogorszenia dochodzi pod wpływem niekorzystnych czynników takich jak:

• ciągły stres i presja ze strony środowiska pracy;
• przepracowanie i przeciążenie codziennymi obowiązkami;
• brak równowagi między życiem zawodowym i rodzinnym;
• nieodpowiednia higiena snu – zbyt mało czasu na pełną regenerację organizmu;
• kompleksy podyktowane medialnymi wzorcami, według których większość ludzi nie wpisuje się w kanony piękna;
• trudne przeżycia i brak odporności psychicznej, aby stawić im czoła;
• niskie poczucie własnej wartości;
• dysfunkcyjne rodziny, w których występuje przemoc, alkohol lub niezdrowe relacje między ludźmi;
• używki (w szczególności alkohol i substancje psychoaktywne).

Sprawdź, kiedy przypada Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego.

Jak dbać o zdrowie psychiczne – podstawowe zasady

Dbanie o zdrowie psychiczne polega na wypracowaniu dobrych nawyków w życiu codziennym. Należą do nich m.in.: zachowanie work-life-balance, odpowiednia higiena snu i ograniczenie używek lub całkowita rezygnacja z nich. Aby zatroszczyć się o swoją kondycję psychiczną:

• zachowaj równowagę między życiem zawodowym a rodzinnym – równowaga między życiem zawodowym i prywatnym (ang. work-life-balance) to klucz do zdrowia psychicznego. Utrzymanie jej będzie możliwe m.in. dzięki przerwom w pracy, urlopom wypoczynkowym czy systemowi hybrydowemu, który łączy pracę zdalną i stacjonarną. Dobra atmosfera w pracy pozytywnie wpływa nie tylko na nastawienie pracownika do obowiązków, ale także na wyniki;
• wysypiaj się – człowiek powinien spać 8 godzin na dobę. Aby uniknąć problemów z zasypianiem, zachowaj odpowiednią higienę snu – unikaj drzemek w ciągu dnia, ogranicz oglądanie telewizji i scrollowanie social mediów godzinę przed udaniem się na spoczynek, a przed położeniem się do łóżka weź odprężającą kąpiel;
• zadbaj o zdrową dietę – zbilansowana dieta to jadłospis, w którym znajdują się wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Pamiętaj, że Twój mózg potrzebuje nie tylko witamin i składników mineralnych, ale również zdrowych tłuszczy (kwasów omega-3 i omega-6);
• ogranicz używki – pamiętaj, że alkohol, papierosy czy substancje psychoaktywne nie tylko negatywnie wpływają na Twoją kondycję fizyczną, ale stopniowo wyniszczają również mózg i osłabiają zdolności poznawcze;
• zadbaj o rozwój i relaks – postaw na samorozwój: poświęcaj czas na swoje hobby i w wolnym czasie rób to, co sprawia Ci prawdziwą przyjemność. Wypróbuj medytacji i technik oddechowych, które w trudnych momentach mogą pomóc w samoukojeniu. Jeśli chcesz lepiej poznać siebie, zgłoś się na terapię poznawczo-behawioralną, dzięki której zrozumiesz mechanizmy swojego postępowania i uzyskasz większą pewność w pracy nad sobą. Gdy widzisz u siebie niepokojące symptomy, zgłoś się do lekarza. Wizyta u psychiatry czy neuropsychologa nie jest powodem do wstydu, ale oznaką, że zależy Ci na osiągnięciu równowagi psychicznej.

Sprawdź też, jakie testy psychologiczne wykonać, aby dowiedzieć się więcej na temat swojej osobowości i swoich predyspozycji.

Umów się na konsultację: Psycholog Warszawa, Psycholog Kraków, Psycholog Wrocław