Chirurgiczne leczenie otyłości – jakie są wskazania, aby zakwalifikować się do zabiegu?
Udostępnij na:
W roku 1997 Światowa Organizacja Zdrowia uznała otyłość za najpoważniejszy przewlekły problem zdrowotny współczesnego świata o charakterze globalnej epidemii.
Od 1975 r. występowanie otyłości wzrosło na świecie 3-krotnie. W 2016 r. ponad 1,9 miliarda (39%) dorosłych miało nadwagę, a spośród nich ponad 650 milionów (13%) było otyłych. W Polsce w latach 2013-2014 częstotliwość występowania otyłości wynosiła 24,4% w przypadku mężczyzn i 25,0% u kobiet, a nadwagi odpowiednio 43,2% i 30,5%, co oznacza, że nadmierną masę ciała miało > 60% dorosłych.
Spis treści
Otyłość jest chorobą o charakterze przewlekłym, która w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 widnieje pod numerem E66. W związku z tym, w ostatnim czasie podkreśla się konieczność stosowania określenia „choroba otyłościowa”. Charakteryzuje się ona nadmiernym gromadzeniem tkanki tłuszczowej, co sprzyja wielu powikłaniom zdrowotnym, takim jak cukrzyca typu II, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, a nawet niektóre nowotwory (w tym jelita grubego i piersi).
Jakie są czynniki występowania nadmiernej masy ciała ?
Do występowania nadmiernej masy ciała przyczynia się szereg czynników m.in. środowiskowych, psychologicznych czy genetycznych, z których szczególnie istotną rolę odgrywają uwarunkowania środowiskowe, w tym dodatni bilans energetyczny. Jest on spowodowany nadmiernym spożyciem żywności, zwłaszcza produktów wysokokalorycznych, przetworzonych obfitujących w cukry proste (np. słodyczy), tłuszcze zwierzęce i typu trans (np. żywność typu fast-food), a ubogich w witaminy, składniki mineralne, błonnik pokarmowy (pełnoziarniste przetwory zbożowe, warzywa), przy jednocześnie małej aktywności fizycznej.
Leczenie otyłości obejmuje zarówno zamianę stylu życia (w tym nawyków żywieniowych i wzrost aktywności fizycznej), wsparcie psychologiczne, farmakoterapię, leczenie endoskopowe (balon żołądkowy) oraz leczenie chirurgiczne. Niestety, skuteczność zachowawczego leczenia w przypadku znacznej, zwłaszcza długotrwałej otyłości, jest niewielka i wynosi zaledwie 5%, podczas gdy chirurgicznego 80% .
Kto może zostać zakwalifikowany do chirurgicznego leczenia otyłości ?
Jednym z najpopularniejszych, choć niedoskonałych, metod rozpoznawania otyłości jest wskaźnik masy ciała (Body Mass Index, BMI) obliczany jako masa ciała chorego wyrażona w kilogramach podzielona przez kwadrat wysokości wyrażonej w metrach. Zgodnie z polskimi rekomendacjami w zakresie chirurgii bariatrycznej i metabolicznej oraz standardami opieki bariatrycznej Sekcji Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej Towarzystwa Chirurgów Polskich, do chirurgicznego leczenia otyłości mogą być zakwalifikowane osoby, których wskaźnik masy ciała (BMI) jest:
- równy lub wyższy niż 40 kg/m2
- mieści się w przedziale 35–40 kg/m2 u chorych, u których chirurgicznie indukowana redukcja masy ciała może przynieść potencjalną poprawę w zakresie chorób wywołanych otyłością, na przykład: cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, choroby układu sercowo-naczyniowego, zespół bezdechu sennego, zespół hipowentylacji spowodowany otyłością, choroby stawów wymagające leczenia operacyjnego, niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (nonalcoholic steatohepatitis – NASH), niealkoholowe stłuszczenie wątroby (nonalcoholic fatty liver disease – NAFLD), zaburzenia lipidowe, bezpłodność żeńska, w tym związana z zespołem policyklicznych jajników.
Wyżej wymienione wskazania odnoszą się do osób między 18. a 65. rokiem życia.
W przypadku chorych poniżej 18 r.ż. obowiązują odrębne kryteria, a u osób powyżej 65 r.ż. wskazani są rozpatrywane indywidualnie, w oparciu o wiek biologiczny i stan ogólny pacjenta.
Biorąc pod uwagę powikłania choroby otyłościowej, kandydat do operacji bariatrycznej wymaga wnikliwej oceny przedoperacyjnej. Jednym z jej elementów jest ocena dietetyczna, która pozwala korygować popełniane przez pacjenta błędy żywieniowe oraz przygotować do zmian sposobu żywienia wynikających z operacji. Zgodnie z polskimi standardami w okresie przedoperacyjnym, w celu zminimalizowania ryzyka powikłań (spowodowanych m.in. stłuszczeniem wątroby), chory powinien zredukować min. 5% masy ciała/tkanki tłuszczowej.
Należy jednak podkreślić, że chirurgiczne leczenie otyłości jest dopiero początkiem drogi do uzyskania długotrwałej redukcji masy ciała. W okresie pooperacyjnym kluczowym elementem wspomagającym dalsze leczenie jest przestrzeganie zaleceń dietetycznych, które sprzyja dalszej redukcji masy ciała, pozwala utrzymać prawidłowy stan odżywienia, zapobiega niedoborom i nietolerancjom pokarmowym oraz wielu dolegliwościom (m.in. wymiotom, bólom brzucha). Istotną rolę w tym czasie spełnia także zwiększona aktywność fizyczna, która przeciwdziała utracie masy mięśniowej, sprzyjającej spadkowi przemiany materii, a co za tym idzie – wzrostowi masy ciała.
Zaznaczyć trzeba także, że opieka nad chorym na otyłość, w tym zwłaszcza kwalifikowanym do operacji bariatrycznej, powinna być na każdym etapie wielodyscyplinarna. W skład zespołu terapeutycznego wchodzą: chirurg, internista, anestezjolog, dietetyk, psycholog/psychiatra, a dodatkowo specjaliści, tacy jak: diabetolog, endokrynolog, gastrolog, kardiolog, pulmonolog, fizjoterapeuta i inni.
Udostępnij na:
Zobacz także
Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.
DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?
Dorosłe dzieci alkoholików, w skrócie DDA, to osoby, które w swoim życiu mogą napotkać wiele różnego rodzaju trudności i problemów, skorelowanych z dzieciństwem oraz z doświadczeniami ze środowiska, w którym wyrastały. Jednym z poważnych problemów jest sposób nawiązywania głębszych relacji, w tym również związków romantycznych oraz przyjaźni. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda budowanie związku z osobami DDA.
Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?
Choć mogłoby się wydawać, że depresja i epizod maniakalny nie mają ze sobą nic wspólnego, to jednak oba te przypadki należą do zaburzeń nastroju. Tak jak epizod depresyjny, epizod maniakalny jest pewnego rodzaju stanem psychologicznym i fizjologicznym, w którym znajduje się pacjent. Co więcej, w większości przypadków występują łącznie – przeplatają się, głównie w ramach choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), której rozpowszechnienie w skali światowej wynosi 2–5% i występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Przebieg ChAD charakteryzujący się wyłącznie nawrotami manii jest niezwykle rzadki. Większość pacjentów w całościowym przebiegu choroby, niezależnie od jej podtypu, doświadcza więcej epizodów depresyjnych.
