Chirurgiczne leczenie otyłości – jakie są wskazania, aby zakwalifikować się do zabiegu?
Udostępnij na:
W roku 1997 Światowa Organizacja Zdrowia uznała otyłość za najpoważniejszy przewlekły problem zdrowotny współczesnego świata o charakterze globalnej epidemii.
Od 1975 r. występowanie otyłości wzrosło na świecie 3-krotnie. W 2016 r. ponad 1,9 miliarda (39%) dorosłych miało nadwagę, a spośród nich ponad 650 milionów (13%) było otyłych. W Polsce w latach 2013-2014 częstotliwość występowania otyłości wynosiła 24,4% w przypadku mężczyzn i 25,0% u kobiet, a nadwagi odpowiednio 43,2% i 30,5%, co oznacza, że nadmierną masę ciała miało > 60% dorosłych.
Spis treści
Otyłość jest chorobą o charakterze przewlekłym, która w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 widnieje pod numerem E66. W związku z tym, w ostatnim czasie podkreśla się konieczność stosowania określenia „choroba otyłościowa”. Charakteryzuje się ona nadmiernym gromadzeniem tkanki tłuszczowej, co sprzyja wielu powikłaniom zdrowotnym, takim jak cukrzyca typu II, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, a nawet niektóre nowotwory (w tym jelita grubego i piersi).
Jakie są czynniki występowania nadmiernej masy ciała ?
Do występowania nadmiernej masy ciała przyczynia się szereg czynników m.in. środowiskowych, psychologicznych czy genetycznych, z których szczególnie istotną rolę odgrywają uwarunkowania środowiskowe, w tym dodatni bilans energetyczny. Jest on spowodowany nadmiernym spożyciem żywności, zwłaszcza produktów wysokokalorycznych, przetworzonych obfitujących w cukry proste (np. słodyczy), tłuszcze zwierzęce i typu trans (np. żywność typu fast-food), a ubogich w witaminy, składniki mineralne, błonnik pokarmowy (pełnoziarniste przetwory zbożowe, warzywa), przy jednocześnie małej aktywności fizycznej.
Leczenie otyłości obejmuje zarówno zamianę stylu życia (w tym nawyków żywieniowych i wzrost aktywności fizycznej), wsparcie psychologiczne, farmakoterapię, leczenie endoskopowe (balon żołądkowy) oraz leczenie chirurgiczne. Niestety, skuteczność zachowawczego leczenia w przypadku znacznej, zwłaszcza długotrwałej otyłości, jest niewielka i wynosi zaledwie 5%, podczas gdy chirurgicznego 80% .
Kto może zostać zakwalifikowany do chirurgicznego leczenia otyłości ?
Jednym z najpopularniejszych, choć niedoskonałych, metod rozpoznawania otyłości jest wskaźnik masy ciała (Body Mass Index, BMI) obliczany jako masa ciała chorego wyrażona w kilogramach podzielona przez kwadrat wysokości wyrażonej w metrach. Zgodnie z polskimi rekomendacjami w zakresie chirurgii bariatrycznej i metabolicznej oraz standardami opieki bariatrycznej Sekcji Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej Towarzystwa Chirurgów Polskich, do chirurgicznego leczenia otyłości mogą być zakwalifikowane osoby, których wskaźnik masy ciała (BMI) jest:
- równy lub wyższy niż 40 kg/m2
- mieści się w przedziale 35–40 kg/m2 u chorych, u których chirurgicznie indukowana redukcja masy ciała może przynieść potencjalną poprawę w zakresie chorób wywołanych otyłością, na przykład: cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, choroby układu sercowo-naczyniowego, zespół bezdechu sennego, zespół hipowentylacji spowodowany otyłością, choroby stawów wymagające leczenia operacyjnego, niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (nonalcoholic steatohepatitis – NASH), niealkoholowe stłuszczenie wątroby (nonalcoholic fatty liver disease – NAFLD), zaburzenia lipidowe, bezpłodność żeńska, w tym związana z zespołem policyklicznych jajników.
Wyżej wymienione wskazania odnoszą się do osób między 18. a 65. rokiem życia.
W przypadku chorych poniżej 18 r.ż. obowiązują odrębne kryteria, a u osób powyżej 65 r.ż. wskazani są rozpatrywane indywidualnie, w oparciu o wiek biologiczny i stan ogólny pacjenta.
Biorąc pod uwagę powikłania choroby otyłościowej, kandydat do operacji bariatrycznej wymaga wnikliwej oceny przedoperacyjnej. Jednym z jej elementów jest ocena dietetyczna, która pozwala korygować popełniane przez pacjenta błędy żywieniowe oraz przygotować do zmian sposobu żywienia wynikających z operacji. Zgodnie z polskimi standardami w okresie przedoperacyjnym, w celu zminimalizowania ryzyka powikłań (spowodowanych m.in. stłuszczeniem wątroby), chory powinien zredukować min. 5% masy ciała/tkanki tłuszczowej.
Należy jednak podkreślić, że chirurgiczne leczenie otyłości jest dopiero początkiem drogi do uzyskania długotrwałej redukcji masy ciała. W okresie pooperacyjnym kluczowym elementem wspomagającym dalsze leczenie jest przestrzeganie zaleceń dietetycznych, które sprzyja dalszej redukcji masy ciała, pozwala utrzymać prawidłowy stan odżywienia, zapobiega niedoborom i nietolerancjom pokarmowym oraz wielu dolegliwościom (m.in. wymiotom, bólom brzucha). Istotną rolę w tym czasie spełnia także zwiększona aktywność fizyczna, która przeciwdziała utracie masy mięśniowej, sprzyjającej spadkowi przemiany materii, a co za tym idzie – wzrostowi masy ciała.
Zaznaczyć trzeba także, że opieka nad chorym na otyłość, w tym zwłaszcza kwalifikowanym do operacji bariatrycznej, powinna być na każdym etapie wielodyscyplinarna. W skład zespołu terapeutycznego wchodzą: chirurg, internista, anestezjolog, dietetyk, psycholog/psychiatra, a dodatkowo specjaliści, tacy jak: diabetolog, endokrynolog, gastrolog, kardiolog, pulmonolog, fizjoterapeuta i inni.
Udostępnij na:
Zobacz także
Presja oczekiwań – jak presja stawiana przez rodzica wpływa na dziecko?
„Dlaczego dostałaś czwórkę, a nie piątkę?”, „Musisz się bardziej starać, jeżeli chcesz coś osiągnąć w życiu. Z takimi ocenami Cię nigdzie nie przyjmą”, „Nie możesz iść się pobawić, niedługo idziesz na korepetycje z matematyki, a jeszcze masz przecież tyle nauki”. To tylko kilka zdań, które już od najwcześniejszych momentów edukacji dziecko może usłyszeć od swojego nadmiernie wymagającego rodzica. Współcześnie można odnieść wrażenie, że duża część dzieci od najmłodszych lat wystawiona jest na ogromną presję oczekiwań swoich opiekunów. Rodzice mogą nie być świadomi tego, w jaki sposób ta presja wpływa na rozwijającego się człowieka. Dowiedz się więcej na temat presji oczekiwań i tego, jak wpływa ona na dziecko.
Czym są style przywiązania? Czy można zmienić swój styl przywiązania?
Style przywiązania kształtują się we wczesnym dzieciństwie w oparciu o interakcje z głównymi opiekunami, najczęściej rodzicami. Te wzorce wpływają na sposób, w jaki budujemy relacje z innymi ludźmi w późniejszym życiu. Dowiedz się więcej na ich temat. Sprawdź, jak się kształtują i czy możliwa jest zmiana stylu przywiązania na inny.
Jak poradzić sobie ze zdradą?
Zdrada to częsty temat pojawiający się w gabinecie psychologa. Odwiedzają mnie zarówno pary, które chciałyby przepracować temat zdrady i nadal być razem, jak i osoby cierpiące po zdradzie i zakończonym związku. Nierzadko są to także pacjenci, którzy „utknęli” na którymś z etapów żałoby po zdradzie i nie potrafią zaufać ponownie. Dowiedz się więcej na temat zdrady i tego, jak sobie z nią poradzić.
