Terapia Gestalt
Psychoterapia w nurcie Gestalt opiera się na samoakceptacji, która jest tu zarówno celem samym w sobie, jak i środkiem na drodze do zdrowia. Ten wywodzący się z humanizmu nurt psychologiczny jest wskazany w przypadku terapii depresji, zaburzeń psychosomatycznych, zaburzeń odżywiania, stanów lękowych, fobii oraz trudności związanych z pracą zawodową. Terapia Gestalt to także jedna z ciekawszych form samorozwoju, dlatego nierzadko zdarza się, że również osoby bez problemów natury psychicznej decydują się na nią.
Na czym polega terapia Gestalt?
Ruch Gestalt miał początek w latach 40. XX wieku, a jego twórcami byli małżeństwo Laura i Fritz Perls oraz Paul Goodman. W tworzeniu swojej koncepcji czerpali ze szkoły psychoanalizy Zygmunta Freuda i filozofii Martina Heideggera oraz Edmunda Husserla.
Gestalt to zarówno kierunek psychologiczny, podejście filozoficzne, jak i szkoła psychoterapii. Terapia Gestalt to także metoda rozwojowa, która skupia się na holistycznym podejściu do jednostki, zwracając uwagę na jej teraźniejszość, wewnętrzne doświadczenia i interakcje z otoczeniem. Założenia psychologii postaci, jak bywa nazywany nurt Gestalt, opierają się na poglądzie, że rozmaite części ludzkiego życia są ze sobą połączone, w wyniku tych koneksji powstają figury oraz postacie.
Terapia Gestalt bazuje na założeniu, że ludzie doświadczają swojego świata w sposób globalny, a nie tylko jako zbiór pojedynczych bodźców. Centralnym założeniem terapii Gestalt jest pomoc pacjentom w świadomym doświadczaniu i rozumieniu swoich emocji, myśli i zachowań jako integralnej całości.
Terapeuci Gestalt podkreślają znaczenie tu i teraz oraz zwracają uwagę na nieświadome procesy i mechanizmy obronne. Praca terapeutyczna koncentruje się na uświadomieniu pacjentowi rangi jego obecnych doświadczeń, wyrażaniu emocji, zrozumieniu tła i kontekstu własnych zachowań oraz zwiększaniu świadomości własnych reakcji.
Terapia Gestalt to dialog egzystencjalny między psychoterapeutą a pacjentem, podczas którego dąży się do samopoznania i samorozwoju. Spotkania często są realizowane w grupach, ale jest także możliwość podjęcia terapii indywidualnej w tym nurcie.
W trakcie terapii pacjent może dostawać od terapeuty zadania do wykonania, np. ćwiczenie nazywane metodą pustych krzeseł, a nawet psychodramę.
Przeczytaj również: „Samoukojenie – jak dawać sobie wsparcie?”
Terapia Gestalt – 9 zaleceń
Terapeuci Gestalt wykorzystują rozmaite narzędzia terapeutyczne (np. interpretację snów), które pomagają pacjentom rozwijać samoświadomość i bardziej efektywnie radzić sobie z codziennymi wyzwaniami. Terapia Gestalt oferuje unikalne podejście do psychoterapii, skupiające się na chwili obecnej, rozwijaniu samoświadomości, odpowiedzialności, autentyczności i pracy z emocjami oraz ciałem. Jest bardzo pomocna w rozwijaniu zdrowszych relacji, lepszym zrozumieniu siebie i bardziej satysfakcjonującym życiu. W tym nurcie pracuje się na 9 założeniach, które znacznie ułatwiają wytyczenie kierunku samorozwoju. Są to:
- Koncentracja na tu i teraz. W psychoterapii Gestalt kładzie się nacisk na teraźniejszość oraz skupienie się na aktualnych myślach, emocjach i doświadczeniach. Istotne jest, aby nie tracić czasu i energii na rozmyślanie nad przeszłością lub przyszłością.
- Wzmocnienie świadomości własnych doświadczeń, które polega na spostrzeganiu tego, co dzieje się z ciałem oraz emocjami w konkretnych sytuacjach. To także umiejętność nazywania emocji, reakcji i radzenia sobie z nimi.
- Wzięcie odpowiedzialności za siebie, swoje decyzje, myśli, odczucia, emocje oraz ich konsekwencje. Chodzi tu także o akceptację swojej roli jako aktywnego uczestnika własnego życia. Taka perspektywa znacznie poszerza autentyczność oraz ułatwia podjęcie wysiłku na drodze do rozwoju.
- Ekspresja emocji. To bardzo ważny element terapii Gestalt. Emocje są wyrażane w kontrolowany przez terapeutę sposób w bezpiecznym środowisku. To zalecenie jest szczególnie pomocne w procesie radzenia sobie z trudnymi przeżyciami, m.in. traumami.
- Wrażliwość na ciało i płynące z niego informacje. Ciało magazynuje wszystkie przeżycia, zapamiętuje je oraz reaguje na emocje w bardzo konkretny sposób. Nauczenie się rozpoznawania odczuć z ciała może być pomocne w toku nauki ich nazywania. To, w jaki sposób ciało reaguje w różnych sytuacjach, może pomóc w identyfikacji skrywanych uczuć i nieuświadomionych potrzeb.
- Rozwijanie autentyczności. Terapeuci Gestalt zachęcają do bycia sobą i wyrażania siebie w sposób szczery. Prowadzi to do prawdziwych doświadczeń pojawiających się w toku terapii, a także poza nią.
- Skupienie się na procesie, a nie wyłącznie na rezultacie terapii. Chodzi o to, że terapia Gestalt skupia się na drodze do zmiany, a nie na celu, do którego ona wiedzie. Świadoma i uważna eksploracja tego, jak zmienia się myślenie, odczuwanie i zachowanie, jest kluczowa dla długofalowych rezultatów psychoterapii.
- Praca z paradoksami. Terapeuci Gestalt często wykorzystują przeciwieństwa, aby pomóc pacjentom rozwiązać wewnętrzne konflikty i ostatecznie dokonać wewnętrznej zmiany. Czasami zaakceptowanie skrajnych aspektów własnej osobowości może być bardzo pomocne w osiąganiu harmonii i równowagi.
- Uwrażliwienie na relacje. Dynamika relacji między pacjentem a psychoterapeutą jest istotnym aspektem leczenia. Najważniejsze są współpraca i zaufanie, które stanowią jeden z ważniejszych elementów efektywnego postępu terapeutycznego.
Dlaczego warto wybrać terapię Gestalt?
Terapia Gestalt nazywa się tak, ponieważ wywodzi się z teorii psychologicznej zwanej gestaltem. Słowo „gestalt” pochodzi z języka niemieckiego i oznacza kształt, postać, figurę lub formę. W kontekście psychologii gestalt odnosi się do idei, że percepcji i doświadczenia ludzkiej psychiki nie można sprowadzić jedynie do prostych elementów, ale muszą być one rozumiane jako całość lub struktura, która wykracza poza sumę jej części.
Nazwa „terapia Gestalt” została wybrana, aby podkreślić znaczenie pracy nad całościowym doświadczeniem i kształtem życia pacjenta. Termin ten jest używany do dziś i jest popularną formą terapii stosowaną w psychoterapii i rozwoju osobistym.
Przeczytaj również: „Psychoterapia systemowa”
Kiedy kończy się terapia?
Zakończenie psychoterapii zależy od wielu czynników i może się różnić w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta, rodzaju terapii oraz celów, które chce osiągnąć. W niektórych przypadkach psychoterapia może być krótkoterminowa i zająć tylko kilka sesji, podczas gdy w innych może być długoterminowa i trwać wiele miesięcy lub nawet lat.
Zakończenie terapii to proces, do którego pacjent jest stopniowo przygotowywany. W żadnym nurcie psychoterapeutycznym nie zaleca się radykalnych zakończeń, chyba że stan zdrowia pacjenta uniemożliwia kontynuację leczenia, wówczas proces terapeutyczny ulega zawieszeniu. Osiągnięcie celów terapii oraz utrwalenie w zachowaniu pożądanych cech to sygnały świadczące o tym, że zbliża się finał.
Warto podkreślić, że psychoterapia to proces, który nie zawsze ma sztywno określoną datę zakończenia. Niektórzy ludzie korzystają z terapii jako narzędzia wsparcia i rozwoju osobistego przez wiele lat. Ważne jest, aby pacjent i terapeuta wspólnie podejmowali decyzje dotyczące zakończenia terapii.
Przeczytaj również: „Testy psychologiczne – co to takiego i jak z nich korzystać?”
