Nurt humanistyczno-doświadczeniowy

Co to jest nurt w psychologii?  

Nurty w terapii są szkołami psychologicznymi. Każda z nich głosi inne poglądy, jeśli chodzi o mechanizmy tworzenia się zaburzeń, a także sposoby ich leczenia. Niektóre nurty sprawdzają się lepiej, czyli są skuteczniejsze niż inne w leczeniu specyficznych zaburzeń, np. uzależnień, zespołu stresu pourazowego, lub w terapii schizofrenii. Warto je znać, zanim podejmie się terapię, ponieważ nie każde podejście terapeutyczne będzie odpowiadać wszystkim. Oczywiście wiele z nich jest stosunkowo uniwersalnych, jednak to, że jest ich tak dużo, świadczy o potrzebie tej różnorodności.

Przeczytaj również: „ADHD – objawy i diagnostyka. Jak je leczyć?”           

Czym jest nurt humanistyczno-doświadczeniowy?

Podstawą w terapii humanistyczno-doświadczeniowej jest człowiek oraz jego unikalność i niepowtarzalność. Wychodząc z takiego założenia, psychoterapeuta obdarza pacjenta akceptacją i kładzie nacisk na jego samorozwój, samoświadomość oraz podejmowanie niezależnych decyzji.

Każdy człowiek rozumie świat przez to, jak go doświadcza (czyli jak go odczuwa fizycznie i emocjonalnie – w uproszczeniu: co o nim myśli, jak tworzy relacje z innymi, jak widzi w nich siebie). Osobiste, subiektywne doświadczanie leży u podstaw człowieczeństwa. I to właśnie ono jest celem, tematem i narzędziem pracy psychoterapeuty i pacjenta w terapii humanistyczno-doświadczeniowej. Na założeniu, że człowiek jest z natury godny zaufania i nastawiony na własny rozwój, opierają się tu wszystkie działania terapeutyczne.

Psychoterapia humanistyczno-doświadczeniowa to stosunkowo szeroki nurt, z którego wywodzą się i czerpią:

• terapia Gestalt,
• terapia Rogersa skoncentrowana na osobie,
• terapia egzystencjalna,
• Focusing,
• psychoterapia skoncentrowana na osobie, inaczej psychoterapia zorientowana na klienta,
• terapia skoncentrowana na emocjach (ang. EFT – Emotion‑Focused Therapy),
• psychodrama,
• terapie skoncentrowane na pracy z ciałem, np. ruch Lowena.

Bardzo często terapeuci pracujący w nurcie humanistyczno-doświadczeniowym włączają w proces terapeutyczny założenia z ww. szkół psychoterapii.

Co daje terapia humanistyczno-doświadczeniowa?

W procesie terapii w nurcie humanistyczno-doświadczeniowym dochodzi do istotnych zmian dotyczących:

• tego, jak postrzega się i odbiera sposób własnego funkcjonowania, zarówno w szeroko pojętym świecie, jak i relacjach, rolach (np. roli pracownika, rodzica, partnera),
• zwiększenia samoświadomości, czyli uważności na własne emocje, odczucia, zachowania, reakcje,
• sposobu rozumienia innych osób,
• wzmocnienia wiary we własne możliwości oraz potencjał,
• wzmocnienia naturalnej tendencji do samorozwoju i samorealizacji,
• poczucia sensu istnienia,
• zakresu usuwania przeszkód stojących na drodze do satysfakcjonującego, zdrowego życia.

Terapia humanistyczno-doświadczeniowa skupia się na możliwościach, a nie na deficytach. Nie chodzi tu o odbudowywanie oraz naprawianie czegokolwiek, ale o stworzenie warunków, w których pacjent samodzielnie zaczyna rozpoznawać własne potrzeby, potrafi je zaspokajać, a także uczy się właściwie ustalać priorytety. W nurcie humanistyczno-doświadczeniowym niezwykle istotna jest relacja pacjent–terapeuta. Można nawet stwierdzić, że jest ona najważniejsza spośród wszystkich szkół psychoterapii. Wyrażanie głębokiej empatii przez terapeutę jest niezbędne do tego, aby pacjent swobodnie nazywał to, co czuje i czego doświadcza na poziomie emocjonalnym.

Przeczytaj również: „Testy psychologiczne – co to takiego i jak z nich korzystać?”

Ile trwa terapia humanistyczno-doświadczeniowa?

Psychoterapia humanistyczna jest metodą terapii długoterminowej – spotkania odbywają się zazwyczaj w tygodniowych odstępach i trwają około godziny. Ważne jednak jest, aby nie zakładać z góry, że terapia ma przynieść rezultaty po konkretnym czasie. Najważniejsze są proces zdrowienia oraz otwartość na to, co pojawia się w trakcie. Terapia może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, wszystko zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta.

Przeczytaj również: „Stany lękowe – czym są, przyczyny, postępowanie”

Jaka terapia jest najskuteczniejsza?

W psychoterapii jest kilkanaście nurtów, które różnią się od siebie wieloma aspektami i nie każdy nadaje się do pracy ze wszystkimi problemami. Dlatego tak ważne jest, aby dostosować nurt do rodzaju zaburzenia. Terapia humanistyczno-doświadczeniowa jest rewelacyjna m.in. w terapii par, terapii uzależnień, terapii DDA/DDD oraz depresji i stanów lękowych. Z kolei np. szkoła psychodynamiczna sprawdza się najlepiej w zaburzeniach odżywiania oraz zespołu stresu pourazowego (PTSD – Post Traumatic Stress Disorder).

Jak otworzyć się na terapii?

Psychoterapia wymaga zaangażowania od pacjenta. Brak gotowości do podjęcia leczenia powoduje, że uczestnictwo w terapii jest bezcelowe. To bardzo specyficzny proces, do którego nie można nikogo zmusić. Kluczowe są zauważenie problemu i chęć poradzenia sobie z nim.

Aby otworzyć się na terapii, musi być spełnionych kilka bardzo ważnych czynników – poza chęcią uczestnictwa, istotna jest też postać terapeuty. Czasem bywa tak, że od razu „łapie się” rewelacyjny kontakt z terapeutą – to ogromne szczęście, ponieważ w większości przypadków niestety konieczna jest metoda prób i błędów i pójścia do kilku specjalistów, zanim trafi się na odpowiedniego. Bez tego trudno się w pełni otworzyć i zaufać, a szczerość oraz poczucie bezpieczeństwa to czynniki, bez których terapia nie przyniesie oczekiwanych rezultatów.

W nurcie humanistyczno-doświadczeniowym terapeuta nie jest ekspertem, a towarzyszem i osobą wspierającą pacjenta na każdym etapie, w związku z tym proces ten nie może się odbyć bez atmosfery głębokiego zaufania oraz otwarcia się ze strony pacjenta. Bywa, że na pierwszym spotkaniu terapeuta proponuje przejście z pacjentem na ty. Aby podkreślić te równoległą zależność, w nurcie humanistyczno-doświadczeniowym częściej stosuje się określenie klient zamiast pacjent.

Przeczytaj również: „Samoukojenie – jak dawać sobie wsparcie?”