Transaminaza GOT/AST

Co to jest transaminaza GOT/AST?

Aminotransferaza asparaginianowa, określana też jako AST, AspAT lub GOT, to enzym uczestniczący w przemianach białek. Występuje w tkankach mięśnia sercowego, nerek, trzustki, mózgu, płuc, mięśniach szkieletowych, czerwonych i białych krwinkach. Największą aktywność wykazuje w komórkach wątroby, czyli hepatocytach. Stąd też parametr ten należy do grupy enzymów wątrobowych.

Badanie transaminazy GOT/AST polega na oznaczeniu jej aktywności, ocenie stężenia w organizmie. Wraz ze skalą zmian w komórkach wątrobowych poziom tego parametru rośnie. W związku z tym aminotransferaza asparaginianowa stanowi element diagnostyki ostrych i przewlekłych stanów zapalnych wątroby.

Sprawdź stan swojego organizmu, decydując się na pakiet badań laboratoryjnych.

Wskazania do wykonania badania transaminazy GOT/AST

Badanie transaminazy GOT/AST wskazane jest w przypadku pojawienia się objawów wskazujących na zaburzenie w pracy wątroby. Nieprawidłowościom tego narządu towarzyszą przede wszystkim takie symptomy jak m.in.:

• ból w prawym nadbrzuszu;
• zmiana zabarwienia moczu na ciemniejszy kolor;
• nudności, wymioty, wzdęcia, utrata apetytu, spadek masy ciała;
• przewlekłe uczucie zmęczenia, osłabienie, senność;
• przedłużające się krwawienia, nawet po niewielkich urazach;
• wzrost obwodu brzucha (wodobrzusze);
• odbarwienie stolca;
• zwiększona tendencja do powstawania siniaków;
• żółtaczka – zmiana zabarwienia skóry oraz białkówek oczu na żółtawy kolor.

Badanie transaminazy AST zaleca się też wykonywać w celach profilaktycznych. Testy te powinno się przeprowadzać raz do roku, nawet jeśli nie występują objawy chorobowe sugerujące problemy z wątrobą. W ten sposób możliwe jest wykrycie wielu chorób na zwykle bezobjawowym, początkowym etapie, a dzięki temu bardziej efektywne ich leczenie. Oznaczenie stężenia GOT/AST wskazane jest w przebiegu farmakoterapii niektórymi lekami, w tym m.in. długotrwałego przyjmowania środków przeciwzapalnych, hormonalnych.

Zmagasz się z zaburzeniami oddawania moczu? Sprawdź, czym jest badanie urodynamiczne

Przebieg badania

Materiałem do badania transaminazy GOT/AST jest krew. Najczęściej pobiera się ją z żyły łokciowej. Procedura wygląda tak samo, jak w przypadku morfologii krwi. Pacjent proszony jest o pozostanie kilku minut po badaniu w poczekalni, na wypadek, gdyby gorzej się poczuł oraz spokojne uciskanie miejsca po wkłuciu, aby zapobiec powstaniu krwiaka.

Przekazane mu zostają informacje o sposobie odbioru wyników, które powinien później omówić z lekarzem kierującym go na badanie. Ten nierzadko zleca jednocześnie oznaczenie ALT – innego enzymu wątrobowego, który wykazuje wyższą czułość na uszkodzenie komórek wątroby, a razem z AST pozwala na oszacowanie wskaźnika De Ritisa. To stosunek aktywności AST do ALT. Jego wartości pozwalają na określenie stopnia zaawansowania patologicznych zmian w wątrobie.

Jak przygotować się do badania transaminazy GOT/AST?

Badanie transaminazy GOT/AST przeprowadza się rano. Pacjent powinien stawić się do punktu badań między 7.00 a 10.00. Pora badania związana jest ze zmiennością dobową stężeń tego parametru – najwyższe są z rana. W przypadku kolejnych badań transaminazy GOT/AST zaleca się pobieranie krwi do analizy w podobnych godzinach jak poprzednio.

Oznaczenie stężenia GOT/AST wymaga bycia na czczo. Wskazana jest minimum 12-godzinna przerwa w posilaniu się. Zaleca się, aby ostatni posiłek został spożyty do godz.18.00 poprzedniego dnia. Dzień przed badaniem kolacja musi być lekkostrawna i nie zawierać dużych ilości tłuszczu. Na dzień przed badaniem nie wolno również spożywać alkoholu.

Pacjent powinien poinformować kierującego go na badanie lekarza o przyjmowanych lekach, na wypadek, gdyby miały wpłynąć na wyniki badania. Czynnikiem, który także rzutuje na badanie transaminazy GOT/AST, jest hemoliza, czyli przedwczesny i nieprawidłowy proces rozpadu czerwonych krwinek. Jeśli Pacjent ma stwierdzoną niedokrwistość hemolityczną, powinien o tym poinformować lekarza zlecającemu mu badanie GOT/AST.

Jakie choroby wykrywa badanie transaminazy GOT/AST?

Co oznacza wysoki poziom AST? Podwyższone stężenie transaminazy GOT/AST obserwuje się w przebiegu:

• chorób wątroby o podłożu autoimmunizacyjnym (np. autoimmunologiczne zapalenie wątroby);
• choroby Wilsona (uwarunkowana genetycznie choroba, w której dochodzi do zaburzeń w transporcie miedzi w komórkach wątrobowych);
• stwardniającego zapalenia dróg żółciowych;
• pierwotnej marskości żółciowej;
• niedoboru alfa-1-antytrypsyny;
• niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby;
• chorób nowotworowych wątroby;
• toksycznego uszkodzenia miąższu wątroby (np. przez leki, alkohol, narkotyki);
• urazu mechanicznego wątroby;
• zakażenia wirusem zapalenia wątroby (zwłaszcza HAV, HBV, HCV).

Wskaźnik GOT/AST nie jest specyficzny dla wątroby, dlatego jego podwyższony poziom  może towarzyszyć też innym chorobom. Występuje w przebiegu:

• ostrego zapalenia trzustki;
• zawału mięśnia sercowego;
• zawału płuc;
• zakażenia wirusem opryszczki pospolitej (HSV), cytomegalowirusem (CMV), wirusem Epsteina-Barr (EBV);
• chorób mięśni (zapalenie, urazy, zabiegi chirurgiczne);
• hemolizy wewnątrznaczyniowej;
• hemochromatozy (choroba wywołana nadmiernym wchłanianiem żelaza z przewodu pokarmowego).

Należy też wspomnieć, że podwyższone stężenie GOT/AST obserwuje się w farmakoterapii niektórymi lekami (np. lekami psychotropowymi – agomelatyna, amisulpryd), w związku z podejmowaniem intensywnego wysiłku fizycznego, u kobiet w ciąży i podczas połogu.

Dowiedz się, czym są badania bakteriologiczne i jakie są wskazania do ich wykonania.