Tomografia klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy mniejszej

Czym jest TK klatki piersiowej, jamy brzucha i miednicy mniejszej?

Tomografia komputerowa klatki piersiowej (TK) to precyzyjne badanie obrazowe, które wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie do wytworzenia szczegółowych obrazów klatki piersiowej. Obrazy te pozwalają lekarzom na dokładną ocenę płuc, serca, naczyń krwionośnych, kości i innych struktur w obrębie klatki piersiowej. W przypadku TK jamy brzucha oraz miednicy mniejszej uzyskuje się wgląd m.in. w: wątrobę, pęcherzyk żółciowy, śledzionę, trzustkę, nerki, nadnercza, jelita, żołądek, kości, mięśnie oraz węzły chłonne, a w przypadku kobiet także jajniki, jajowody i macicę.

W przeciwieństwie do standardowego zdjęcia rentgenowskiego tomograf tworzy warstwowe obrazy przekrojowe, co zapewnia znacznie bardziej szczegółowy widok na badane struktury. Dzięki temu możliwe jest wykrycie nieprawidłowości, które często są niewidoczne np. na RTG klatki piersiowej czy brzucha lub podczas USG jamy brzusznej.

Kiedy należy wykonać tomografię klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy mniejszej?

Istnieje wiele wskazań do wykonania tomografii komputerowej klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy mniejszej. Można je podzielić na pięć grup:

1. Objawy płucne:

• przewlekły kaszel (trwający dłużej niż 3 tygodnie) może być m.in. objawem zapalenia płuc, raka płuca, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) oraz problemów kardiologicznych;
• krwioplucie często sygnalizuje poważne schorzenia płuc, takie jak rak płuca, gruźlica lub zator tętnicy płucnej;
• ból w klatce piersiowej;
• trudności z oddychaniem – duszność może być symptomem wielu schorzeń, w tym chorób płuc i serca.

1. Choroby płuc:

• podejrzenie raka płuc – TK jest uważana za najlepszą metodę diagnostyczną raka płuc;
• POChP, zapalenie płuc, gruźlica, zwłóknienie płuc – w przypadku tych schorzeń tomografia jest pomocna w diagnozie, ocenie nasilenia, oszacowaniu zniszczeń w tkankach, zaplanowaniu leczenia, rehabilitacji i monitorowaniu terapii.

1. Urazy klatki piersiowej po wypadku – tomografia jest wykorzystywana do wykrycia obrażeń płuc, kości i innych struktur klatki piersiowej oraz do oceny nasilenia urazu i wykryciu powikłań.
2. Choroby serca i naczyń krwionośnych:

• ból w klatce piersiowej może świadczyć o zawale serca, miażdżycy lub innych schorzeniach kardiologicznych;
• zator tętnicy płucnej – w tym przypadku tomografia komputerowa z kontrastem jest najlepszą metodą diagnostyczną;
• tętniaki aorty – TK klatki piersiowej pomaga w ich wykryciu i monitorowaniu;
• zapalenie osierdzia, czyli stan zapalny worka otaczającego serce.

1. Inne wskazania:

• planowanie zabiegu chirurgicznego klatki piersiowej i ocena ryzyka;
• monitorowanie przebiegu leczenia;
• wykrywanie guzów lub innych nieprawidłowości w klatce piersiowej.

Zobacz także:

Co pokaże TK klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy mniejszej? Wskazania do wykonania badania

TK jamy brzusznej i miednicy mniejszej może być wskazana w wielu sytuacjach, takich jak:

• Objawy bólowe:
• ból brzucha o niewyjaśnionej przyczynie, który może wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego, kamicę żółciową, owrzodzenie żołądka lub zapalenie jelit;
• ból w miednicy, który często wynika z takich schorzeń jak torbiele jajników, mięśniaki macicy lub zapalenie prostaty;
• ból w dolnej części pleców, który zazwyczaj jest symptomem problemów z układem moczowym, np. stanów zapalnych nerek.
• Problemy trawienne:
• nudności, wymioty i biegunka, których przyczynami mogą być m.in. zapalenie jelit lub niedrożność jelit;
• zaparcia – TK może wykluczyć przyczyny zaparć związane z niedrożnością jelit lub innymi problemami strukturalnymi;
• utrata masy ciała bez wyraźnej przyczyny, którą mogą powodować nowotwory, stany zapalne lub zaburzenia metaboliczne.

Zobacz także: Ból brzucha – przyczyny, badania i leczenie.

Tomografia komputerowa jamy brzucha i miednicy mniejszej jest też często stosowana w celu wykrywania i oceniania zaawansowania m.in. raka żołądka, raka jelita grubego, raka jajnika, raka prostaty i chłoniaków.

Ponadto po urazie jamy brzusznej lub miednicy mniejszej TK może pomóc w wykryciu obrażeń narządów wewnętrznych, kości lub naczyń krwionośnych.

Tomografia jest wykorzystywana w diagnostyce stanów zapalnych i infekcji takich jak zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie trzustki oraz ropnie wewnątrzbrzuszne.

Jeżeli masz problemy z drogami żółciowymi, sprawdź też, czym jest rezonans magnetyczny cholangiografia.[1] 

U pacjentów z chorobami przewlekłymi, takimi jak choroby nerek, TK jamy brzusznej i miednicy jest badaniem stosowanym w celu monitorowania stanu choroby i wykrywania ewentualnych powikłań, podobnie jak rezonans magnetyczny jamy brzusznej[2] .

Jak wygląda i ile trwa badanie TK klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy mniejszej?

Podczas tomografii komputerowej pacjent leży nieruchomo na specjalnym stole, który powoli przesuwa się do środka tunelu aparatu TK. Tunel ten przypomina dużą rurę z otworem pośrodku. Wewnątrz obraca się aparat i wykonuje pod różnymi kątami serię zdjęć rentgenowskich danego obszaru ciała. Całość trwa zazwyczaj nie dłużej niż 30 minut. Ważne są momenty, w których konieczne jest wstrzymanie oddechu – personel medyczny będzie na bieżąco informował o nich pacjenta. Tomografia komputerowa z kontrastem przebiega w ten sam sposób, różni się jedynie podaniem środka cieniującego (kontrastu). W zależności od potrzeb, stanu badanej osoby oraz zaleceń lekarza może on zostać podany doustnie, dożylnie lub doodbytniczo.

Jak przygotować się do tomografii komputerowej?

Przed badaniem TK ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem, który omówi szczegóły i udzieli instrukcji dotyczących przygotowania. Należy poinformować go o wszystkich przyjmowanych lekach, alergiach, ciąży i karmieniu piersią.

W zależności od rodzaju TK (bez kontrastu, z kontrastem) mogą obowiązywać różne wymagania dotyczące przygotowania, takie jak: pozostanie na czczo, picie dużej ilości płynów.

Na badanie powinno się założyć wygodny strój, zdjąć biżuterię i metalowe przedmioty, zabrać ze sobą dokument tożsamości. W razie pytań lub wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem.