Tomografia komputerowa zatok

Tomografia komputerowa zatok – wskazania do badania

Decyzję o skierowaniu pacjenta na tomografię komputerową (TK) zatok podejmuje lekarz specjalista – najczęściej jest to laryngolog lub neurolog. Badanie ma szerokie zastosowanie diagnostyczne. Jedno z najczęstszych wskazań do TK stanowi przewlekłe zapalenie zatok. Tomografia komputerowa pozwala na dokładną ocenę stopnia zaawansowania stanu zapalnego, lokalizacji ewentualnych zmian ropnych oraz stanu przewodów nosowych i ujść zatok. To kluczowe w przypadku, gdy standardowe leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych efektów. Tomografia komputerowa zatok może zostać wykonana w przypadku podejrzenia powikłań infekcji zatok (np. zapalenie kości, ropień) lub rozprzestrzeniania się infekcji na oczodoły albo opony mózgowe.

Inne wskazania do tomografii komputerowej zatok to m.in.:

• guzy łagodne i złośliwe zatok i jamy nosowej;
• ocena drożności jam nosowych;
• polipy, torbiele nosa i zatok oraz inne nieprawidłowości, które mogą prowadzić do blokady przewodów nosowych i ujść zatok;
• wrodzone wady budowy zatok przynosowych oraz jamy nosowej;
• leczenie stomatologiczne – ortodontyczne lub implantologiczne;
• urazy kostne twarzy, w tym zatok przynosowych, szczególnie po wypadkach lub urazach sportowych, gdy istnieje podejrzenie złamań;
• przewlekły ból głowy, problemy z oddychaniem przez nos i inne objawy, które mogą sugerować problemy z zatokami i wymagają dokładniejszej diagnostyki.

Zobacz także: Polipy w  nosie.

Tomografia komputerowa zatok bywa wykonywana przed planowanymi zabiegami chirurgicznymi, np. przed zabiegiem usunięcia skrzywienia przegrody nosa lub operacji endoskopowej zatok. Badanie to pozwala chirurgowi na dokładne zaplanowanie procedury, zidentyfikowanie kluczowych struktur anatomicznych oraz ocenę zakresu zmian chorobowych.

Jak przygotować się do tomografii komputerowej zatok?

Tomografia komputerowa zatok, podobnie jak tomografia komputerowa głowy czy tomografia komputerowa twarzoczaszki, wymaga pewnego przygotowania. Nie jest ono jednak skomplikowane, zwłaszcza że przed badaniem pacjent uzyska od lekarza wszystkie niezbędne informacje. Na TK osoba badana powinna zabrać ze sobą posiadaną dokumentację medyczną.

Pacjenci zgłaszający się na TK zatok powinni zdjąć wszystkie metalowe akcesoria, takie jak biżuteria, okulary, aparaty słuchowe, wsuwki do włosów, protezy zębowe i inne. Metale mogą zakłócać obraz, prowadząc do artefaktów na zdjęciach. Na badanie najlepiej przyjść w luźnym i wygodnym ubraniu, które nie będzie krępowało ruchów. Odzież nie powinna mieć metalowych elementów (np. zamków błyskawicznych, guzików).

Przed badaniem zostanie przeprowadzony wywiad z pacjentem. Personel medyczny poprosi o wypełnienie stosownych dokumentów, a przypadku podania kontrastu założy też wkłucie. Pacjentki w ciąży powinny poinformować o swoim stanie osobę przeprowadzającą badanie, ponieważ stosowane w nim promieniowanie rentgenowskie może być szkodliwe dla rozwijającego się płodu, podobnie jak w badaniu RTG. Personel medyczny trzeba też poinformować o alergii na kontrast i stosowanych lekach. Jeśli lekarz kierujący uzna to za konieczne, poprosi pacjenta o zmianę sposobu ich przyjmowania.

Tomografia komputerowa zatok z reguły przeprowadzana jest bez użycia kontrastu. Jednak w przypadku podejrzenia nowotworów pierwotnych lub wtórnych zatok lekarz może zdecydować się na podanie środka kontrastowego. Pacjent musi wówczas zgłosić się na badanie na czczo, z aktualnymi wynikami badania poziomu kreatyniny we krwi, co pozwoli ocenić pracę nerek. Kontrast usuwany jest bowiem z organizmu razem z moczem, w którego produkcji główną rolę odgrywają właśnie nerki.

Jak przebiega tomografia komputerowa zatok?

Po uzupełnieniu dokumentów, wywiadzie medycznym i zdjęciu metalowych elementów pacjent proszony jest o położenie się na stole badawczym. Następnie zostaje automatycznie przesunięty do wnętrza tomografu, który ma postać swego rodzaju tuby. W czasie TK aparat obraca się dookoła głowy badanej osoby, emitując promienie X, które są rejestrowane przez detektory po przeciwnej stronie tomografu. Komputer przetwarza te dane, tworząc bardzo szczegółowe przekroje obrazów zatok i otaczających je struktur kostnych. Cały proces trwa zwykle kilka minut i jest całkowicie bezbolesny. Ważne, aby w czasie trwania badania pacjent się nie poruszał, w przeciwnym razie obraz okaże się niewyraźny i konieczne będzie powtórzenie TK.

Po zakończeniu skanowania stół badawczy wysuwa się z tomografu, a pacjent może wstać. Zwykle nie ma potrzeby pozostawania w placówce po zakończeniu badania, chyba że pacjent otrzymał środki cieniujące. W takim przypadku zaleca się półgodzinną obserwację. Tomografia komputerowa zatok trwa ok. 10–15 minut. Po zakończeniu badania można powrócić do codziennych aktywności.