D-Dimery – badanie

Czym jest badanie D-dimerów?

Badanie D-dimerów to oznaczenie stężenia tych związków w surowicy. D-dimery to fragmenty białka. Do ich powstania dochodzi podczas rozkładu fibryny, która wytrąca się z osocza podczas procesu krzepnięcia i stanowi element skrzepów krwi. D-dimery są uznawane za wskaźniki zwiększonego krzepnięcia krwi – nadkrzepliwości oraz procesu rozkładu powstałych już zakrzepów – endogennej fibrynolizy. Za porządny uznaje się negatywny wynik D-dimerów. Niskie ich stężenie z wysokim prawdopodobieństwem wyklucza występowanie zaburzeń krzepliwości krwi.

Wskazania do wykonania badania D-dimerów

Jak już wspomniano, badanie D-dimerów przeprowadza się przy podejrzeniu nasilenia procesów krzepnięcia i fibrynolizy. Stanowi element diagnostyki zaburzeń krzepnięcia – przykładowo może być stosowane do oszacowania ryzyka zakrzepicy żył głębokich czy zatorowości płucnej.

Oznaczenie stężenia D-dimerów wykonuje się u osób poddawanych leczeniu trombolitycznemu w celu oceny skuteczności terapii – stopnia degradacji skrzepliny. W przypadku skutecznej terapii stężenie D-dimerów powinno maleć wraz z upływem czasu.

Badanie D-dimerów przeprowadza się u kobiet zmagających się z zaburzeniami płodności o nieokreślonym podłożu. Wskazaniem do wykonania go jest podejrzenie trombofilii czy rozwarstwiania aorty. Badanie D-dimerów zleca się również kontrolnie u Pacjentów z innymi zaburzeniami kardiologicznymi, takimi jak przewlekłe migotanie przedsionków czy niewydolność serca.

Przeczytaj również: Przerost lewej komory serca – przyczyny, objawy, sposoby leczenia

Przebieg badania D-dimerów

Oznaczenia D-dimerów można dokonać we krwi włośniczkowej, żylnej lub tętniczej. Jednak najczęściej materiałem do badania tych białek jest krew żylna. Przeważnie pobiera się ją z żyły zlokalizowanej w dole łokciowym. Pacjent jest proszony o zajęcie miejsca w punkcie badań. Siada na specjalnym fotelu i odsłania rękę do badania. Pielęgniarka przygotowuje probówki na krew. Sprawdza żyły, odkaża miejsce wkłucia i zakłada stazę. Pacjent jest proszony o zaciśnięcie dłoni w pięść. Następuje wkłucie. Pielęgniarka zwalnia opaskę uciskową, a Pacjent rozluźnia dłoń. Po pobraniu krwi igła zostaje wyjęta, a miejsce wkłucia zabezpieczone jałowym opatrunkiem. Pacjent powinien je uciskać przez kilka minut. Probówki zostają zakodowane i przekazane do analizy.

Z wynikami badania D-dimerów Pacjent powinien zgłosić się na wizytę do lekarza kierującego na badanie. Specjalista dokona zestawienia otrzymanych wyników z objawami klinicznymi doświadczanymi przez Pacjenta. W przypadku niepomyślnych wyników rozszerzy diagnostykę – dokładnego źródła odchyleń od normy nie sposób określić jedynie na podstawie wyników badania stężeń D-dimerów. Zdarza się, że podwyższone D-dimery we krwi wystąpią u osoby zdrowej. Dlatego analiza ilości tych białek jest istotnym parametrem, ale niewystarczającym dla postawienia pełnej diagnozy. Sprawdź specjalne pakiety badań laboratoryjnych – testy pozwalające na dokładną ocenę stanu zdrowia służące postawieniu rozpoznania i oceny ryzyka zakrzepicy.

Jak przygotować się do badania D-dimerów?

Przed badaniem D-dimerów Pacjent powinien unikać nadmiernego wysiłku i stresu. Czynnikami, które mogą też wpłynąć na wynik badania, są:

• stężenie bilirubiny ponad normę,
• lipemia (zmętnienie krwi z powodu nagromadzenia lipoprotein),
• hemoliza (zaburzony proces rozpadu krwinek czerwonych na skutek niewłaściwego pobrania i transportu krwi do badania),
• podwyższony poziom czynnika reumatoidalnego we krwi.

Jeśli Pacjent jest świadomy tych stanów, powinien powiadomić o tym lekarza kierującego na badanie. Pacjent powinien poinformować go również o stosowanych lekach i suplementach diety. Nie ma potrzeby przeprowadzania badania D-dimerów na czczo. Można je wykonywać o dowolnej porze dnia, choć zaleca się pobranie krwi do analizy w godzinach porannych.

Sprawdź, co zawiera pakiet badań przed zabiegiem operacyjnym

Jakie choroby wykrywa badanie D-dimerów?

O czym świadczą podwyższone D-dimery? Wśród możliwych przyczyn zbyt wysokiego poziomu D-dimerów znajdują się:

• zakrzepica żylna,
• zator płucny,
• zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC),
• choroby nowotworowe, którym towarzyszy aktywacja układu krzepnięcia,
• hiperfibrynoliza,
• sepsa,
• zawał mięśnia sercowego,
• choroba niedokrwienna serca.

Najczęściej za podwyższony poziom D-dimerów we krwi odpowiadają żylna choroba zakrzepowo-zatorowa i zakrzepica żył głębokich. Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa charakteryzuje się występowaniem zatorowości płucnej i zakrzepicy żył głębokich. Towarzyszą jej przede wszystkim: obrzęk i ból chorej kończyny, ból w klatce piersiowej, duszność, krwioplucie.

Zakrzepica żył głębokich rozwija się przeważnie w naczyniach kończyn dolnych. Charakteryzuje się powstawaniem zakrzepów. Te zaś ograniczają światło naczynia i zaburzają przepływ krwi. Za powstanie zakrzepicy żył głębokich odpowiadają głównie: spowolniony przepływ krwi, uszkodzenie ścian naczynia krwionośnego, zaburzenia równowagi pomiędzy substancjami nasilającymi krzepnięcie krwi i przeciwzakrzepowymi.

Do podwyższenia poziomu D-dimerów we krwi dochodzi w wyniku prowadzonej terapii trombolitycznej. Wysoki poziom D-dimerów jest związany z chorobami wątroby, stanami zapalnymi, chorobami nowotworowymi, innymi chorobami ustrojowymi. Zwiększone stężenie D-dimerów obserwuje się na skutek urazów, stanów po zabiegach chirurgicznych. Podwyższone D-dimery we krwi obserwuje się też u osób starszych. D-dimery rosną również w ciąży – od 20. tygodnia jej trwania nie stanowią miarodajnego testu.

Zobacz także: Zawał serca u sportowców – przyczyny, objawy, profilaktyka