Badanie transaminazy GPT/ALT

Czym jest badanie transaminazy GPT/ALT?

Transaminaza GPT/ALT to badanie, które występuje pod nazwą ALT, ALET lub GPT. Każda z tych nazw – używanych wymiennie – to określenie testu wykonywanego w celu oznaczenia aktywności enzymu wątrobowego o nazwie aminotransferaza alaninowa (ALT). U zdrowego człowieka znajduje się on wewnątrz komórek wątrobowych, ale w przypadku nawet drobnego uszkodzenia tkanek tego narządu aminotransferaza trafia do przestrzeni międzykomórkowej i do krwi. Podwyższony poziom tego enzymu ma więc miejsce przede wszystkim w ostrych lub przewlekłych stanach i chorobach zapalnych wątroby. Największe stężenie tego parametru obserwuje się, gdy dojdzie do uszkodzenia wątroby o podłożu toksycznym lub niedokrwiennym.

Badanie GPT/ALT to test przesiewowy, który służy do diagnozowania, różnicowania oraz oceny, jak poważne jest uszkodzenie lub stan zapalny wątroby. Często jest ono wykonywane jako badanie profilaktyczne w ramach tzw. prób wątrobowych, wraz z oznaczeniem innych parametrów związanych z drogami żółciowymi.

Prawidłowy wynik badania GPT/ALT nie powinien przekraczać 35–40 IU/l, choć niektórzy specjaliści sugerują, że górne granice powinny być nieco niższe, tj. kształtować się na poziomie ok. 20 IU/l. W przypadku ostrego zapalenia wątroby stężenie aminotransferazy alaninowej (ALT) może dziesięciokrotnie przekraczać górną granicę normy, a o przewlekłym zapaleniu świadczą  najczęściej wartość kilkakrotnie przekraczające maksymalne stężenie enzymu. W przypadku poważnych zatruć i uszkodzeń dopuszczalny poziom może zostać przekroczony nawet 100-krotnie. Interpretacja wyników zawsze należy do lekarza.

Chcesz kompleksowo zadbać o stan swojego zdrowia i zależy Ci na skutecznej profilaktyce? Sprawdź, co znajduje się w pakiecie badań laboratoryjnych!

Wskazania do wykonania badania transaminazy GPT/ALT

Wskazaniem do wykonania badania GPT/ALT są w pierwszej kolejności podejrzenia chorób i stanów zapalnych dotyczących wątroby. O obecności tego rodzaju schorzeń świadczą takie objawy jak podwyższona temperatura, utrata apetytu czy nudności. Do alarmujących symptomów należy również jasny kolor stolców, ciemny mocz i żółtaczka. Takie badania zleca się także osobom, które znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia schorzeń wątroby – przyjmują na stałe leki lub środki hormonalne, nadużywają alkoholu, są otyłe, chorują na nadciśnienie lub mogły zarazić się wirusowym zapaleniem wątroby. Jeśli mamy do czynienia z chorobą wątroby, badanie ALT pozwala określić, jak bardzo poważne jest to schorzenie i jakie kroki należy podjąć, aby ją wyleczyć.

Kontrolne badanie ALT wykonuje się także w celu monitorowania prowadzonego leczenia. Oznaczenie stężenia omawianego enzymu wątrobowego to ważny element profilaktyki, która dotyczy wszystkich, bez względu na ryzyko występowania chorób wątroby. Próby wątrobowe są wykonywane zazwyczaj w ramach podstawowych badań krwi, aby odpowiednio wcześnie zareagować na stany chorobowe, które przez długi czas rozwijają się bez widocznych objawów.

Sprawdź też, na czym polegają badania bakteriologiczne – kiedy warto je wykonać i jak się do nich przygotować!

Przebieg badania transaminazy GPT/ALT

Badanie stężenia enzymu ALT niczym nie różni się od standardowego pobierania krwi, które odbywa się w gabinecie zabiegowym. Materiał do badania stanowi próbka krwi pobierana z żyły łokciowej w prawej lub lewej ręce – w zależności od widoczności i dostępności naczyń pacjenta. Samo pobieranie trwa co najwyżej kilkanaście sekund i w większości przypadków jest całkowicie bezbolesne. Po wyjściu z gabinetu warto chwilę odpocząć i uciskać miejsce, z którego pobrano krew, aby uniknąć powstania nieestetycznych siniaków.

Jak przygotować się do badania transaminazy GPT/ALT?

Badanie ALT nie wymaga skomplikowanych przygotowań, jednak warto pamiętać o kilku kwestiach:

• krew do badania powinna zostać pobrana na czczo;
• najlepiej, aby badanie odbyło się w godzinach porannych, między 7 a 10 rano;
• ostatni posiłek powinien zostać zjedzony do godziny 18 w dniu poprzedzającym badanie;
• bezpośrednio przed pobraniem krwi nie należy spożywać kawy, herbaty ani żadnych innych napojów. Dozwolona jest woda mineralna w celu ugaszenia pragnienia;
• przynajmniej 24 godziny przed badaniem należy zrezygnować ze spożywania napojów alkoholowych;
• wynik badania może zostać zaburzony również przez aktywność fizyczną, dlatego intensywny trening 24 godziny przed badaniem jest przeciwwskazany.

Jakie choroby wykrywa badanie transaminazy GPT/ALT?

Badanie GPT/ALT wykrywa przede wszystkim uszkodzenia wątroby, stany zapalne i choroby tego narządu. Wśród nich są m.in.:

• marskość wątroby;
• polekowe uszkodzenie wątroby;
• alkoholowe lub niealkoholowe stłuszczenie wątroby;
• zapalenie wątroby (wirusowe typu A, B, C, D i E lub autoimmunologiczne);
• choroba Wilsona – w przebiegu tej choroby organizm nadmiernie magazynuje miedź, co prowadzi do poważnego uszkodzenia wątroby;
• hemochromatoza – jest to choroba metaboliczna, która polega na nadmiernym gromadzeniu się żelaza w organizmie. Jej następstwem jest m.in. marskość wątroby;
• choroby dróg żółciowych.

Enzym ALT to bardzo czuły marker, jednak w przypadku, gdy zachodzi podejrzenie nowotworów wątroby, konieczna będzie poszerzona diagnostyka.

Sprawdź również, na czym polegają badania urodynamiczne, kiedy warto je wykonać i jak się do nich przygotować.