Badanie T4

Czym jest badanie T4?

Wolna frakcja tyroksyny (FT4) jest jednym z hormonów tarczycy, który wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Reguluje on przemianę materii, w tym ułatwia przyswajanie glukozy w przewodzie pokarmowym i uczestniczy w emulgacji lipidów, czyli rozbijaniu ich na mniejsze cząsteczki. Oprócz tego tyroksyna pobudza proces utleniania w tkankach, wspiera prawidłowe działanie układu nerwowego, rozrodczego i krążenia. Dodatkowo reguluje laktację, dlatego należy dbać o prawidłowy jej poziom.

Oznaczenie stężenia wolnej frakcji tyroksyny pozwala potwierdzić lub wykluczyć choroby tarczycy. W ten sposób specjalista monitoruje skuteczność wdrożonego leczenia.

Jakie są wskazania do wykonania badania T4?

Na badanie FT4 najczęściej kieruje endokrynolog, aby sprawdzić stan czynnościowy tarczycy. Może je również zlecić lekarz rodzinny, a jeśli wynik będzie nieprawidłowy, wystawi skierowanie do specjalisty.

Do wykonania badania powinny Cię skłonić objawy sugerujące choroby tarczycy. Na niedoczynność gruczołu tarczowego wskazują obrzęki szyi, zaburzenia miesiączkowania, szybkie przybieranie na wadze, senność i apatia. Wielu pacjentów skarży się na wypadanie włosów, suchość skóry i chroniczne zmęczenie. Niejednokrotnie pojawia się ból mięśni, sztywność stawów i uczucie zimna. Z kolei nadczynność tarczycy można podejrzewać wtedy, gdy pacjent cierpi na bezsenność, nadpotliwość, biegunki czy kołatanie serca. Często towarzyszą im szybka utrata wagi, nietolerancja gorąca i nadpobudliwość.

Pakiet badań laboratoryjnych – tarczyca pozwala sprawdzić, czy gruczoł pracuje prawidłowo. Nieleczone schorzenia tarczycy mogą prowadzić do chorób układu krążenia, osteoporozy i niepłodności. Należy zaznaczyć, że często dają one mało specyficzne objawy, dlatego tak ważną rolę odgrywa profilaktyka. Pamiętaj, żeby wykonać badania kontrolne przynajmniej raz w roku. Dzięki temu specjalista może wykryć chorobę na wczesnym etapie, a następnie wdrożyć odpowiednie leczenie.

Jeśli wyniki będą nieprawidłowe, specjalista może skierować Pacjenta na USG tarczycy. Umożliwia ono ocenę wielkości, struktury i położenia gruczołu. Oprócz tego pozwala na wykrycie zmian ogniskowych, takich jak torbiele i guzy lite. Badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne, nie wymaga specjalnego przygotowania.

Przebieg badania T4

Badanie polega na pobraniu próbki krwi zwykle z żyły łokciowej. Poziom FT4 jest bezpośrednio związany z TSH (hormonem tyreotropowym), dlatego wykonuje się je razem. Diagnostykę chorób tarczycy warto poszerzyć o:

• FT3 (wolna trijodotyronina),
• przeciwciała przeciwtarczycowe (anty-TPO i anty-TG) – jeśli lekarz prowadzący będzie widział ku temu wskazania.

Pacjent zazwyczaj otrzymuje wynik w ciągu jednego dnia roboczego. Podczas konsultacji z lekarzem należy poinformować go o przyjmowanych lekach. Badania nie powinno przeprowadzać się w czasie leczenia heparyną, w miarę możliwości wykonuje się je kilka dni po zakończeniu terapii.

Jak przygotować się do badania T4?

Badanie nie wymaga specjalnych przygotowań. Przed pobraniem krwi należy powstrzymać się od palenia papierosów, picia kawy i intensywnego wysiłku fizycznego, aby nie zaburzyć wyniku. Z tego powodu pacjent powinien również unikać stresujących sytuacji.

Na badanie należy zgłaszać się rano, na czczo, co oznacza, że od ostatniego posiłku powinno upłynąć około 12 godzin. W tym czasie nie wolno przyjmować suplementów, ponieważ mogą one zaburzyć wyniki.

Sprawdź też: Szczepienia dla dorosłych i badania kontrolne jako ważny element profilaktyki zdrowotnej.

Jakie choroby wykrywa badanie T4?

Poziom FT4 powinien mieścić się w przedziale 10–25 pmol/l (8–20 ng/l). Do postawienia diagnozy konieczne jest oznaczenie stężenia TSH. Zakres norm hormonu tyreotropowego wynosi 0,4–4 ml U/l. Interpretując wyniki, należy zwrócić uwagę na normy przyjęte w danym laboratorium. Wartości prawidłowe są uzależnione od metody analitycznej i odczynników.

Niski poziom FT4 wskazuje na niedoczynność tarczycy, chorobę Hashimoto, choroby przysadki mózgowej lub zapalenie tarczycy. Obniżone stężenie tyroksyny niekiedy jest spowodowane niedoborem jodu czy przyjmowaniem tyreostatyków. Może również wystąpić po wycięciu tarczycy lub radioterapii. Z kolei podwyższony poziom FT4 sugeruje nadczynność tarczycy, wczesne stadium choroby Hashimoto lub chorobę Gravesa-Basedowa.

Nieprawidłowy wynik może być związany z przyjmowaniem dużych dawek tyroksyny. Niekiedy wynika to ze stosowania preparatów estrogenowych, hormonalnych środków antykoncepcyjnych, leków przeciwpadaczkowych, dużych ilości aspiryny. Na stężenie FT4 może wpłynąć ciąża. Z tego powodu wyniki warto skonsultować z endokrynologiem.

Na pierwotną niedoczynność tarczycy wskazuje obniżony poziom FT4 przy jednocześnie podwyższonym stężeniu TSH. Wtórną niedoczynność rozpoznaje się wtedy, gdy oba parametry są za niskie. O nadczynności pierwotnej świadczy podwyższone stężenie FT4 i niski poziom TSH. Z kolei o nadczynności wtórnej mówimy wtedy, gdy poziom TSH i FT4 jest zbyt wysoki.