Badanie SHBG

Czym jest badanie SHBG?

SHBG to glikoproteina wiążąca hormony płciowe. Związek ten jest syntetyzowany w wątrobie. U kobiet SHBG jest dodatkowo produkowany przez endometrium, jajowody i gruczoł piersiowy, u mężczyzn – przez gruczoł krokowy. Głównym zadaniem SHBG jest pomoc w syntezie i transporcie hormonów płciowych we krwi.

Badanie SHBG polega na oznaczeniu stężenia tego związku we krwi. Ocena poziomu białka wiążącego hormony płciowe jest wykorzystywana w diagnostyce zaburzeń hormonalnych u kobiet i mężczyzn.

Chcesz sprawdzić stan swojego zdrowia? Poznaj Profilaktyczny Przegląd Zdrowia – Krok do zdrowia dla kobiet.

Wskazania do wykonania badania SHBG

Badanie stężenia SHBG nie jest wykonywane rutynowo. U mężczyzn przeprowadza się je w celu diagnostyki przyczyny bezpłodności. Wskazaniem do przeprowadzenia go są dodatkowo zaburzenia erekcji, utrata masy mięśniowej i masy kostnej czy obniżone libido.

U kobiet oznaczenia SHBG dokonuje się w przypadku występowania objawów, takich jak zaburzenia miesiączkowania, niepłodność, hirsutyzm (nadmierne owłosienie typu męskiego na twarzy i innych częściach ciała), trądzik, wzrost masy mięśniowej, zmiana barwy głosu. Badania tego związku dokonuje się w przypadku podejrzenia raka endometrium i zespołu policystycznych jajników.

Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn badanie SHBG jest pomocne w ocenie równowagi hormonalnej. Pomiaru SHBG dokonuje się również, gdy zmiany jego stężenia mogą oddziaływać na poziom innych hormonów (np. estrogenów).

Badanie SHBG jest stosowane do:

• diagnozowania zaburzeń dojrzewania płciowego,
• monitorowania terapii hormonalnej i antyandrogenowej,
• diagnozowania tyreotoksykozy jako marker (wskaźnik) tkankowy dla podwyższonego poziomu hormonów tarczycy,
• diagnozowania wejścia w okres menopauzalny – SHBG obniża się w związku z wygasaniem czynności jajników.

Badanie SHBG jest również konieczne do wyliczenia FAI, czyli współczynnika wolnych androgenów (testosteron/SHBG). Jest on wskazany, gdy stężenie całkowitego testosteronu nie koreluje z obrazem klinicznym badanego – objawami, które mogłyby sugerować nadmiar/niedobór testosteronu.

Przebieg badania

Materiałem do badania SHBG jest krew żylna. Próbka krwi pobierana jest najczęściej z żyły łokciowej. Uzyskanie krwi do analizy przebiega tak samo, jak w przypadku morfologii, czyli najczęściej przeprowadzanego i najbardziej podstawowego badania krwi. Próbka krwi zostaje zakodowana i przekazana do analizy laboratoryjnej.

Z wynikami badania SHBG Pacjent powinien zgłosić się do lekarza, który go na nie skierował. Normy SHBG u mężczyzn i u kobiet są różne. Stężenie SHBG zależy również od wieku, chorób współistniejących oraz natężenia syntezy testosteronu i estrogenów. Interpretacja wyników badania SHBG powinna być zatem przeprowadzona przez specjalistę, który w razie potrzeby rozszerzy diagnostykę i zaplanuje z Pacjentem postępowanie lecznicze.

Czas dla zdrowia – dowiedz się więcej o Profilaktycznym Przeglądzie Zdrowia dla kobiet.

Jak przygotować się do badania SHBG?

Oznaczenie poziomu SHBG nie wymaga od Pacjenta żadnego przygotowania. Badanie może zostać wykonane o dowolnej porze. Nie ma konieczności stawiania się na nie na czczo. Wyjątkiem są sytuacje, w których badania SHBG dokonuje się jednocześnie z innymi parametrami, wymagającymi pobrania próbki krwi do analizy o określonej porze z uwagi na zmienność dobową, w wybranym momencie cyklu miesięcznego w przypadku kobiet czy na czczo.

Osoby przyjmujące leki powinny zgłosić ten fakt lekarzowi kierującemu na badanie. Niektóre środki mogą wpływać na wyniki badania SHBG.

Sprawdź, do kogo jest skierowany program profilaktyki raka szyjki macicy, i skorzystaj z bezpłatnych badań.

Jakie choroby wykrywa badanie SHBG?

Obniżone stężenie SHBG jest obserwowane w przebiegu zespołu policystycznych jajników, który jest jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń hormonalnych u kobiet, będącego częstą przyczyną niepłodności. Przyczynami zbyt niskiego poziomu SHBG mogą być: otyłość, niedoczynność tarczycy, zespół Cushinga, choroby wątroby i nerek. Na obniżenie poziomu SHBG wpływać mogą dodatkowo androgeny i substancje androgennoanaboliczne, hormon wzrostu, insulina czy glikokortykoidy.

Z kolei do wzrostu stężenia SHBG dochodzi w przebiegu anoreksji, nadczynności tarczycy, zapalenia i marskości wątroby, dodatkowo hipogonadyzmu i niedoboru androgenów u mężczyzn. Do podwyższenia poziomu SHBG może doprowadzić narażenie na przewlekły stres, podejmowanie intensywnego wysiłku fizycznego, stosowanie diety ubogotłuszczowej i wysokowęglowodanowej. Zwiększone stężenie SHBG stwierdza się u kobiet w ciąży i starszych mężczyzn. Wzrost poziomu SHBG może być wynikiem stosowania niektórych leków, w tym m.in. doustnej antykoncepcji czy środków o działaniu przeciwpadaczkowym.