Badanie ferrytyny

Czym jest badanie ferrytyny?

Wiele osób zastanawia się, czy żelazo i ferrytyna są tym samym. To pierwsze jest pierwiastkiem mineralnym, który – jako składnik wielu białek i enzymów – bierze udział m.in. w produkcji hemoglobiny, mioglobiny i w wielu przemianach metabolicznych. Z kolei ferrytyna to białko, które stanowi magazyn żelaza i przechowuje je w nietoksycznej, gotowej do natychmiastowej syntezy formie. Znajduje się ona w komórkach takich części ciała, jak: wątroba, śledziona, osocze krwi czy szpik kostny. Jej niewielka ilość jest obecna także w mieszkach włosowych. Jeśli w ciele nastąpi niedobór żelaza – np. na skutek niedożywienia lub utraty krwi podczas zabiegu operacyjnego – organizm sięga do swoich „magazynów” w postaci ferrytyny. W pierwszej kolejności pobiera je z najmniej kluczowych dla funkcjonowania całego ustroju miejsc. To dlatego jednym z pierwszych objawów niedoboru żelaza jest wypadanie włosów.

Badanie poziomu ferrytyny pozwala określić, czy zapasy żelaza zgromadzone przez organizm są odpowiednie. Wykonuje się je, aby zdiagnozować ewentualny niedobór lub nadmiar u osób, które mają objawy przedawkowania żelaza. Badanie to będzie też istotne dla monitorowania leczenia ukierunkowanego na wyrównanie poziomu żelaza w organizmie.

Przeczytaj również: Zadbaj o swoje zdrowie – skorzystaj z kompleksowej diagnostyki w szpitalu.

Kiedy zrobić badanie ferrytyny?

Badanie ferrytyny, które znajdziesz w pakiecie badań laboratoryjnych, można wykonać profilaktycznie, aby ocenić, czy organizm prawidłowo metabolizuje żelazo. Do laboratorium warto udać się zarówno w przypadku wystąpienia symptomów związanych z niedoborem, jak i nadmiarem żelaza. Na niski poziom tego pierwiastka mogą wskazywać objawy charakterystyczne dla anemii, takie jak:

• wypadające włosy i paznokcie;
• skłonność do szybszego męczenia się;
• przyspieszona akcja serca;
• senność;
• blada skóra;
• zawroty głowy;
• duszności.

Wskazaniem do badania są także oznaki zbyt wysokiego poziomu żelaza w organizmie. Świadczyć mogą o nim m.in. bóle brzucha, bóle stawów, uczucie chronicznego braku energii, niezwiązana z dietą utrata masy ciała, szarobrązowy kolor skóry czy zaburzenia cyklu menstruacyjnego u kobiet oraz impotencja u mężczyzn.

Osoby, które chcą zadbać o wygląd, również powinny na bieżąco kontrolować stężenie ferrytyny we krwi. Osłabione włosy czy paznokcie mogą być efektem niewystarczających zapasów żelaza i bardziej skutecznym środkiem zaradczym będzie suplementacja tego pierwiastka niż np. stosowanie kolejnej odżywki.

Regularne badania powinno się wykonywać również w przypadku zdiagnozowanych zaburzeń metabolizmu żelaza, aby monitorować postępy leczenia. Sprawdzenie tego parametru zaleca się również kobietom w ciąży, które mają zwiększone zapotrzebowanie na ten pierwiastek, oraz świeżo upieczonym mamom, które straciły dużo krwi podczas porodu. Wskazaniem są także przebyte zabiegi operacyjne.

Czeka Cię operacja? Sprawdź, co znajduje się w pakiecie badań przed zabiegiem operacyjnym.

Przebieg badania ferrytyny

Badanie ferrytyny nie różni się od standardowego badania krwi. Należy zgłosić się do laboratorium w godzinach porannych, najlepiej między 7 a 10. Materiałem do badania jest próbka krwi żylnej, którą pobiera się zazwyczaj z żyły łokciowej w prawej lub lewej ręce – zależy to od indywidualnych uwarunkowań, tj. widoczności naczyń krwionośnych danego pacjenta. Samo pobranie trwa kilkanaście sekund i – jeśli nie dojdzie do żadnych komplikacji – jest mało inwazyjne i prawie bezbolesne. Po wyjściu z gabinetu zabiegowego warto chwilę odpocząć i uciskać miejsce pobrania krwi, aby uniknąć powstawania siniaków. Po badaniu można bez przeszkód kontynuować codzienne aktywności.

Jak przygotować się do badania ferrytyny?

Próbka krwi do badania powinna zostać pobrana w godzinach porannych. Pacjent powinien być na czczo, a od zjedzenia ostatniego posiłku powinno upłynąć przynajmniej 12 godzin. W dniu poprzedzającym badanie najlepiej zjeść kolację przed 18. Bezpośrednio przed pobraniem krwi nie należy pić kawy, herbaty ani słodzonych napojów , jeśli nie ma medycznych przeciwskazań leki i suplementy diety warto przyjąć już po badaniu. Dopuszczalne jest picie wody mineralnej  w celu ugaszenia pragnienia.

Jakie choroby wykrywa badanie ferrytyny?

Badanie ferrytyny jest pomocne w diagnozowaniu różnych stanów chorobowych. Należą do nich m.in.:

• Anemia, czyli niedokrwistość (spowodowana m.in. niedoborem żelaza) – może być ona stanem przejściowym, np. po operacji lub okresie niedożywienia, ale czasem wskazuje na inne, poważniejsze schorzenia, takie jak: reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), choroby nerek, zakażenie wirusem HIV, celiakia czy nowotwory. Aby to stwierdzić, konieczna jest poszerzona diagnostyka.
• Syndrom niespokojnych nóg – niewystarczające zapasy żelaza w organizmie mogą powodować także syndrom niespokojnych nóg (RLS), czyli zaburzenie snu, które wynika z konieczności poruszania kończynami w czasie nocnego odpoczynku. Choroba ta ma podłoże neurologiczne i również wymaga dokładniejszej diagnozy.
• Hemochromatoza – choroba, która wiąże się ze zbyt wysokim poziomem żelaza w organizmie. Może być spowodowana mutacją genową lub mieć charakter wtórny, czyli występować na skutek przedawkowania żelaza, np. poprzez nieprawidłowe dawkowanie suplementów.

Zobacz także: Męskie zdrowie – jak zapobiegać i diagnozować raka prostaty.Jak przygotować się do badania moczu?

Badanie moczu, zarówno u dziecka, jak i u osoby dorosłej, wymaga specjalnego przygotowania, aby otrzymać jak najbardziej wiarygodne wyniki. Należy pamiętać, aby przed badaniem nie dokonywać drastycznych zmian w sposobie żywienia. Wskazane jest stosowanie zwyczajowej diety. Pacjent nie powinien też przyjmować innej niż na co dzień ilości płynów. Przed badaniem należy unikać pokarmów, które mogą zmienić kolor moczu. Przykładami są jeżyny, buraki i rabarbar.

Na 2–3 dni przed badaniem moczu należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. Wskazana jest wstrzemięźliwość seksualna na dobę przed badaniem. W dniu badania Pacjent powinien najpierw umyć dokładnie ręce wodą i szarym mydłem, następnie dokładnie umyć okolicę ujścia cewki moczowej. Higiena powinna być przeprowadzona ciepłą wodą bez środków myjących i dezynfekujących. Ciało osusza się jednorazowym ręcznikiem papierowym,. Niewskazane jest wykonywanie badania u kobiet na 2 dni przed i 2 dni po krwawieniu miesiączkowym. Rodzice pobierający próbkę do badania moczu od dziecka powinni zadbać nie tylko o higienę intymną dziecka, lecz także dokładnie umyć ręce. W przeciwnym razie mogą zanieczyścić próbkę.

Jakie choroby wykrywa badanie moczu?

Badanie moczu stanowi element diagnostyki chorób nerek i układu moczowego. Wykonywane jest przy podejrzeniu m.in. ostrego i przewlekłego zapalenia nerek, kamieni nerkowych, zakażenia układu moczowo-płciowego lub innych chorób o charakterze zapalnym w obrębie nerek i pęcherza moczowego.

Warto wspomnieć, że w przypadku podejrzenia podłoża bakteryjnego zapalenia zalecane jest badanie bakteriologiczne moczu – posiew materiału biologicznego i antybiogram. Złe wyniki badania moczu przy obecności niepokojących objawów są wskazaniem do badania urodynamicznego. To test przepływu moczu i dynamiki pracy pęcherza. Badanie ogólne moczu jest pomocne w rozpoznaniu nieprawidłowości przemian metabolicznych organizmu, głównie powodowanych cukrzycą i schorzeniami wątroby.

Zobacz także: Męskie zdrowie – jak zapobiegać i diagnozować raka prostaty