Co to jest bruksizm? Przyczyny, objawy i sposoby leczenia bruksizmu

Bruksizm kojarzony jest głównie z zaciskaniem i zgrzytaniem zębami podczas snu. Okazuje się, że może dać o sobie znać w ciągu całej doby, choć przypadki bruksizmu nocnego są najczęstsze. Sprawdź, do czego może doprowadzić patologiczne zgrzytanie zębami. Dowiedz się, na czym polega leczenie bruksizmu.

Co to jest bruksizm?

Bruksizm najogólniej można przedstawić jako patologiczne zaciskanie i zgrzytanie zębami żuchwy o zęby szczęki. Pacjent robi to nawykowo i nieświadomie.

Bruksizm przeważnie daje o sobie znać w nocy. Z tego powodu zaliczany jest do parasomnii, czyli grupy nieprawidłowych zachowań podczas snu. Nierzadko pacjenci nie są świadomi istnienia tej przypadłości. Szacowana częstość występowania bruksizmu wynosi od 8% do 31% i zmniejsza się z wiekiem. U dzieci do 11 r.ż.  rozpowszechnienie tego zaburzenia sięga nawet 40%. Zmaga się z nim około 13% dorosłych i do 3% ludzi w podeszłym wieku.

Jakie są przyczyny bruksizmu?

Za powstanie bruksizmu mogą odpowiadać różnego rodzaju czynniki. Jedną z częściej wymienianych przyczyn są problemy natury psychologicznej. Bruksizm zaobserwować można u osób nadmiernie wrażliwych na stres, narażonych na silne stresory, zmagających się z depresją.

Przyczyn bruksizmu upatruje się też w problemach stomatologicznych, takich jak wady zgryzu lub braki zębowe. Powodem może być także ekstrakcja zębów. Może on być konsekwencją problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym.

Do wystąpienia bruksizmu przyczyniają się także: palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, choroby układu oddechowego (zwłaszcza te występujące podczas snu, czyli bezdech senny), zaburzenia snu.

Objawy i konsekwencje bruksizmu

Bruksizm objawia się przede wszystkim:

• częstymi bólami głowy po przebudzeniu (typu napięciowego i migrenowego),
• bólem żuchwy i szczęki,
• klikaniem w stawie skroniowo-żuchwowym,
• starciem koron zębowych,
• pękaniem szkliwa.

Bruksizm może przyczyniać się do rozwoju stanu zapalnego w jamie ustnej. W takim przypadku na błonie śluzowej policzków występują wybroczyny oraz liniowe zgrubienia na wysokości powierzchni żujących zębów bocznych, świadczące o przygryzaniu błony śluzowej. Ich leczeniem zajmuje się periodontolog.

Konsekwencje bruksizmu obejmują:

• złamania zębów,
• ruchomość zębów,
• szum i bóle w uszach,
• zmęczenie oraz przerost mięśni żucia,
• zmiany zwyrodnieniowe w stawach skroniowo-żuchwowych, prowadzące do ograniczenia ruchów w tych stawach.

Patologiczne zgrzytanie zębami stanowi również problem społeczny, gdyż uniemożliwia zdrowy, regeneracyjny sen partnerowi śpiącemu w tym samym łóżku.

Diagnostyka bruksizmu

Pierwszym etapem diagnostyki jest wywiad z Pacjentem. Kolejny element procesu diagnostycznego to badanie kliniczne, na które składa się badanie stawu skroniowo-żuchwowego, mięśni, ocena stanu zębów, a także języka i policzków.

Na bruksizm wskazywać mogą m.in.:

• ubytki klinowe,
• częste wypadanie wypełnień zachowawczych,
• uszkodzenia i pęknięcia szkliwa,
• starcia zębów.

Złotym standardem w diagnostyce bruksizmu jest polisomnografia z nagraniami audio i wideo. To badanie rejestrujące czynności organizmu ludzkiego podczas snu nocnego.

Czy bruksizm da się wyleczyć?

Specjalistyczne leczenie bruksizmu prowadzone jest m.in. w placówkach LUX MED Stomatologia. Proces terapeutyczny nie należy do łatwych i jest wieloetapowy. Jego głównym celem jest przywrócenie prawidłowych warunków zwarciowych. Zazwyczaj leczenie polega na stosowaniu specjalnych szyn odciążających. Ich doborem zajmuje się protetyk. Dzięki takiemu rozwiązaniu niejako uniemożliwia się zgrzytanie zębami i wytwarzanie się tarcia między górnym a dolnym łukiem zębowym. Należy jednak pamiętać, że jest to jedynie działanie doraźne, które likwiduje dolegliwości, ale nie problem.

Dobre efekty przynosi fizjoterapia stomatologiczna. Dzięki odpowiednio dobranym zabiegom można przywrócić prawidłową pracę stawów skroniowo-żuchwowych. Najczęściej oddziaływania przyjmują formę terapii manualnej. Zalecane są zwłaszcza ćwiczenia rozluźniające mięśni żwaczy, mięśni skroniowych, mięśni twarzy.

W leczeniu bruksizmu coraz częściej stosuje się botoks, czyli  toksynę botulinową typu A, która blokuje przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe. W konsekwencji dochodzi do zmniejszenia napięcia mięśni i spowolnienia ich pracy, co przekłada się na złagodzenie intensywności zaciskania i zgrzytania zębami.

Jeśli podejrzewasz, że cierpisz na bruksizm, pamiętaj, że ważnym czynnikiem uzupełniającym terapię jest ograniczenie ekspozycji na czynniki stresowe, które nasilają problem. Istotne jest nauczenie się odpowiedniego odreagowania stresu. W tym celu można podjąć psychoterapię, postawić na relaks, podejmować aktywność fizyczną, medytację czy trening autogenny Schultza.