Badania ultrasonograficzne w ciąży
Badanie ultrasonograficzne jest podstawowym badaniem diagnostycznym w przebiegu ciąży. trosce o wysoką jakość badań, USG należy wykonywać ze ściśle określonych wskazań, w określonych tygodniach ciąży i przy pomocy specjalnych aparatów usg. W ciąży o przebiegu fizjologicznym każda ciężarna powinna mieć wykonane USG co najmniej trzy razy. Zakres badania jest różny w zależności od tygodnia ciąży, w którym jest ono wykonywane.
Spis treści
USG przed 10 tygodniem ciąży
Wykonywane jest sondą dopochwową.
Celem badania jest:
• ocena obecności, lokalizacji, kształtu pęcherzyka ciążowego i jego pomiar (GS), ew. liczba pęcherzyków w przypadku ciąży mnogiej;
• ocena obecności zarodka, pomiar jego długości ( CRL- długość ciemieniowo-siedzeniowa) oraz stwierdzenie czynności serca (FHR)
• ocena i pomiar pęcherzyka żółtkowego (YS);
• ocena macicy i przydatków.
USG w 11-14 tygodniu ciąży
Wykonywane jest sondą przezbrzuszną. W uzasadnionych przypadkach (np. otyłość, słaba przezierność tkanek) oraz do oceny szyjki macicy i przydatków wykorzystuje się sondę dopochwową.
Celem badania jest:
• szczegółowa ocena liczby pęcherzyków ciążowych i płodów w jamie macicy, pomiar CRL oraz ocena czynności serca płodu;
• ocena anatomii płodu: obecności żołądka, pęcherza moczowego, ciągłości powłok brzusznych i kręgosłupa, ocena kończyn dolnych i górnych;
• ocena ryzyka wystąpienia najczęstszych aberracji chromosomowych (trisomii 13,18,21) poprzez pomiar przezierności karku płodu (NT) i stwierdzenie obecności kości nosowej u płodu (NB).
USG w 18 –22 tygodniu ciąży
Wykonuje się sondą przezbrzuszną. W uzasadnionych przypadkach do oceny szyjki macicy wykorzystuje się sondę dopochwową.
Celem badania jest:
• ocena struktur i narządów płodu – ocena budowy anatomicznej płodu;
• określenie szacunkowej masy płodu i wieku ciążowego na podstawie pomiarów:
- BPD – wymiar dwuciemieniowy główki płodu
- HC – obwód główki płodu
- AC – obwód brzucha
- FL – długość kości udowej płodu
- TCD – wymiar poprzeczny móżdżku;
• ocena lokalizacji łożyska i ilości płynu owodniowego oraz budowy pępowiny;
• ocena szyjki macicy (sonda TV) - jako ocena ryzyka porodu przedwczesnego;
• przy korzystnej wizualizacji - określenie płci dziecka.
USG w 28 - 32 tygodniu ciąży
Celem badania jest:
• ocena narządów płodu;
• określenie szacunkowej masy płodu na podstawie pomiarów płodu jak w II trymestrze;
• ocena lokalizacji łożyska i ilości płynu owodniowego oraz budowy pępowiny.
Dodatkowe USG ciąży wykonuje się w terminie okołoporodowym. Jego celem jest ocena położenia i szacunkowej masy płodu, dojrzałości łożyska oraz ilości płynu owodniowego.
Należy przestrzegać wyznaczonych terminów badań usg, ponieważ normy dla poszczególnych ocenianych parametrów są ściśle związane z wiekiem ciąży. Z praktycznego punktu widzenia zaleca się wykonywanie badań USG ciąży w połowie lub pod koniec okresu referencyjnego.
Podstawową formą badania ultrasonograficznego w czasie ciąży jest projekcja obrazu dwuwymiarowego, czyli 2D. Ultrasonografia w wersji 3D/4D, wykonywana jest aparaturą, która umożliwia trójwymiarową rekonstrukcję obrazu płodu. Dzięki temu przyszli rodzice mogą precyzyjnie i wyraziście obejrzeć sylwetkę swojego dziecka.
Jeżeli w badaniach USG pojawią się wątpliwości lub podejrzenia nieprawidłowego rozwoju płodu, ciężarna jest kierowana do ośrodka referencyjnego celem rozszerzenia diagnostyki prenatalnej.