Żylaki na nogach – przyczyny, objawy, metody leczenia
Żylaki na nogach, będące przejawem przewlekłej niewydolności żylnej, to powszechny problem zdrowotny znacznej część populacji. Choroba ta najczęściej dotyka kończyn dolnych i w przypadku braku odpowiedniego leczenia może nieść za sobą groźne konsekwencje, takie jak zapalenie żył czy zakrzepica żylna. Sprawdź, jakie są przyczyny, objawy i dostępne metody leczenia tej dolegliwości.
Spis treści
Czym są żylaki na nogach i jak powstają?
Żylaki kończyn dolnych to kliniczny objaw przewlekłej choroby żylnej, przejawiający się w postaci poszerzeń, wydłużeń i skręceń żył powierzchownych. Mechanizm powstawania tego schorzenia jest złożony i nie do końca wyjaśniony, jednak podejrzewa się, że u jego podłoża leżą genetycznie uwarunkowane nieprawidłowości zastawek żylnych lub ścian naczyń krwionośnych.
Wyróżnia się trzy główne typy żylaków:
- Teleangiektazje – rozszerzone drobne żyłki położone tuż pod skórą, często określane jako pajączki naczyniowe. Ten rodzaj żylaków ma charakter wyłącznie kosmetyczny, nie powoduje dolegliwości.
- Żylaki siatkowate – sieć poskręcanych, widocznych pod skórą żyłek, zlokalizowanych najczęściej na bocznej powierzchni uda i łydki. Mogą powodować niewielkie obrzęki, jednak zazwyczaj nie są bolesne.
- Żylaki głównych pni żylnych – dotyczą większych naczyń, takich jak żyła odstrzałkowa czy żyła odpiszczelowa. Temu rodzajowi żylaków towarzyszą objawy przewlekłej niewydolności żylnej, w tym ból, ciężkość oraz uczucie zmęczenia nóg.
Do rozwoju żylaków na nogach mogą predysponować takie czynniki jak: ciąża, otyłość, długotrwałe stanie lub siedzenie, a także urazy kończyn dolnych. Nie bez znaczenia jest również wiek, ponieważ zmiany w układzie krążenia nasilają się wraz z nim.
Objawy żylaków na nogach
Żylaki na początku swojego rozwoju często nie powodują żadnych dolegliwości, poza nieestetycznym wyglądem nóg. Z czasem jednak mogą się pojawić nasilające się objawy, takie jak:
- ból, mrowienie, uczucie ciężkości i zmęczenia nóg;
- obrzęki kończyn dolnych;
- skurcze mięśni, szczególnie w nocy;
- trudności w poruszaniu się;
- świąd skóry.
W zaawansowanych przypadkach żylaków istnieje również ryzyko rozwoju poważnych powikłań, do których zalicza się:
- zapalenie żył, przejawiające się silnym bólem, zaczerwienieniem i napięciem skóry;
- pęknięcie żylaka, wymagające pilnej interwencji medycznej;
- owrzodzenia żylakowe, najczęściej w okolicy kostki.
Kto zajmuje się leczeniem żylaków?
W leczeniu żylaków uczestniczy kilku specjalistów. W pierwszej kolejności pacjent powinien się udać do lekarza pierwszego kontaktu. Jeśli lekarz będzie podejrzewał przewlekłą niewydolność żylną, może zlecić wykonanie USG Doppler żył kończyn dolnych.
Po otrzymaniu wyniku konsultacji lekarz zdecyduje, jakie będzie dalsze postępowanie. Z leczeniem żylaków zgłosić się można do chirurga naczyniowego, a także do flebologa, specjalisty zajmującego się układem naczyniowym i limfatycznym, mówiąc dokładniej – rozpoznawaniem i leczeniem chorób naczyń tętniczych, żylnych, mikrokrążenia i chorób układu chłonnego.
Metody leczenia żylaków na nogach
W zależności od stopnia zaawansowania choroby lekarz może zalecić różne metody usuwania i leczenia żylaków na nogach, począwszy od terapii zachowawczej, a skończywszy na zabiegach chirurgicznych. Ważne jest, aby postępowanie terapeutyczne było dobierane indywidualnie, z uwzględnieniem stanu pacjenta.
Leczenie zachowawcze
Leczenie zachowawcze znajduje zastosowanie w przypadku łagodnych, niewielkich zmian. Obejmuje ono:
- kompresjoterapię – stosowanie specjalnych pończoch lub rajstop uciskowych, które poprzez kontrolowany ucisk poprawiają krążenie żylne;
- unoszenie nóg w celu ułatwienia odpływu krwi żylnej;
- farmakoterapię – stosowanie leków flebotonicznych, takich jak diosmina, które wzmacniają ściany naczyń i poprawiają przepływ krwi.
Leczenie zabiegowe
Zaawansowane żylaki wymagają zastosowania bardziej inwazyjnych metod leczenia, do których zaliczają się:
- Skleroterapia – zabieg polegający na wstrzykiwaniu do zmienionej chorobowo żyły specjalnej substancji przy użyciu cienkiej igły. Po podaniu zastrzyku rozwija się miejscowy stan zapalny, dochodzi do zwłóknienia i zaniku żyły.
- Metody wewnątrznaczyniowe przy użyciu lasera czy fal radiowych.
- Leczenie żylaków klejem wewnątrznaczyniowym, czyli wstrzykiwanie do wnętrza żyły substancji chemicznych powodujących jej obliterację (zamknięcie). Zabieg jest wykonywany w trybie ambulatoryjnym;
- Leczenie chirurgiczne:
- safenektomia – chirurgiczne usunięcie chorej żyły odstrzałkowej;
- parwektomia – chirurgiczne usunięcie chorej żyły odpiszczelowej;
- miniflebektomia – usuwanie pojedynczych widocznych żylaków poprzez małe nacięcia skóry.
Profilaktyka żylaków na nogach
Profilaktyka żylaków na nogach odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu rozwojowi tego schorzenia. Do najważniejszych elementów prewencji należą:
- utrzymywanie prawidłowej masy ciała i zdrowej diety, a więc urozmaicony jadłospis bogaty w witaminę C, która wzmacnia ściany naczyń krwionośnych. Do tego warto również dodać rzucenie palenia i ograniczenie spożywania alkoholu, ponieważ nadmierne spożywanie napojów wysokoprocentowych może prowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych;
- regularna aktywność fizyczna, taka jak spacery, pływanie czy jazda na rowerze;
- unikanie długotrwałego stania lub siedzenia, a w razie konieczności wykonywanie ćwiczeń nóg (np. krążenie stopami, chodzenie na palcach);
- noszenie odpowiedniego obuwia i odzieży, która nie uciska kończyn dolnych;
- unikanie gorących kąpieli i sauny;
- regularne unoszenie nóg w celu ułatwienia odpływu krwi żylnej.