Zapalenie mózgu – przyczyny, objawy, diagnostyka

Zapalenie mózgu to jeden ze stanów zapalnych ośrodkowego układu nerwowego. Poznaj możliwe przyczyny tej patologii. Dowiedz się, jakie są oznaki zapalenia mózgu i na podstawie jakich badań lekarz stawia rozpoznanie.

Zapalenie mózgu – przyczyny powstania

Specjaliści wymieniają wiele potencjalnych czynników sprawczych zapalenia mózgu. Biorąc pod uwagę przyczyny powstania tej choroby, wyróżniono m.in.:

• wirusowe zapalenie mózgu – najczęstsze jest opryszczkowe zapalenie mózgu, inne postaci to m.in.: różyczkowe zapalenie mózgu, japońskie zapalenie mózgu, środkowoeuropejskie kleszczowe zapalenie mózgu, zapalenie mózgu spowodowane wirusem Zachodniego Nilu, kalifornijskie zapalenie mózgu, zapalenie mózgu La Crosse, cytomegalowirusowe zapalenie mózgu;
• bakteryjne zapalenie mózgu – boreliozowe zapalenie mózgu (wywołane przez Borrelia burgdorferi) lub gruźlicze zapalenie mózgu (wywoływane przez prątki gruźlicy);
• pierwotniakowe zapalenie mózgu – amebowe zapalenie mózgu, toksoplazmozowe zapalenie mózgu, dodatkowo wywołane przez m.in. zarodźca malarii, Toxoplasma gondii;
• zapalenie mózgu wywołane przez grzyby – w tym m.in. Cryptococcus, Mucor, Candida albicans;
• autoimmunologiczne zapalenie mózgu – wywołane procesem demielinizacyjnym, czyli rozpadem osłonek mielinowych na komórkach nerwowych;

Istnieją także inne przyczyny zapalenia mózgu.

Zobacz także: Zespół cieśni nadgarstka – co to jest i w jaki sposób się to leczy?

Zapalenie mózgu – objawy chorobowe

Objawami towarzyszącymi zapaleniu mózgu są przede wszystkim:

• podwyższona temperatura ciała;
• bóle i zawroty głowy;
• nudności i wymioty;
• nadwrażliwość na bodźce słuchowe;
• światłowstręt;
• wzmożona senność;
• bóle mięśni.

Oznakami zapalenia mózgu są objawy ogniskowego uszkodzenia tego narządu – najczęstsze to objawy ruchowe, np. niezborność ruchów, osłabienie kończyn, objawy czuciowe (przeczulica skóry, zaburzenia/utrata czucia w kończynach), zaburzenia widzenia, zaburzenia mowy (kłopoty z doborem słów, problemy w rozumieniu mowy), zaburzenia poznawcze (dezorientacja czasowo-przestrzenna), zaburzenia świadomości, myślenia i zachowania, zaburzenia równowagi, napady padaczkowe oraz niedowład połowiczy. Dodatkowo zapaleniu mózgu towarzyszyć mogą objawy charakterystyczne dla zakażenia danym patogenem. Zapalenie może doprowadzić do trwałego uszkodzenia tego narządu, a nawet do śmierci. Gorsze rokowanie występuje u małych dzieci (do 1. roku życia) oraz u osób w podeszłym wieku.

Zobacz także: Sztywność karku – możliwe przyczyny i zalecane badania

Jak umówić wizytę

Badania NFZ

22 275 96 28

Formularz

Umów badanie w ramach abonamentu

Portal Pacjenta

Umów wizytę płatną

22 275 96 28

Kup online

Diagnostyka zapalenia mózgu

Z podejrzeniem zapalenia mózgu pacjent powinien jak najszybciej zgłosić się po pomoc medyczną. Rozpoznaniem i leczeniem tej choroby zajmuje się neurolog. To specjalista z zakresu zaburzeń układu nerwowego. W rozpoznaniu zapalenia mózgu wykorzystywane są: badanie podmiotowe (wywiad, w którym padną pytania m.in. o choroby, jakie ostatnio przeszedł pacjent, kontakt ze zwierzętami lub osobami chorymi, ukąszenie przez kleszcza, podróż za granicę), oraz badanie przedmiotowe (w tym ocena neurologiczna).

W procesie diagnostycznym zapalenia mózgu wykonywane są badania laboratoryjne, m.in. morfologia krwi z rozmazem, posiew krwi, ocena stężenia glukozy i białka we krwi, badanie poziomu prokalcytoniny (wysokie stężenie wskazuje na podłoże bakteryjne), badania na obecność przeciwciał przeciwko różnym wirusom.

Podstawowym narzędziem diagnostycznym zapalenia mózgu jest analiza płynu mózgowo-rdzeniowego. Materiał do badań uzyskuje się podczas punkcji lędźwiowej. Dokonuje się wtedy m.in. oceny cech fizycznych – barwa i przejrzystość, oznaczenia stężenia białka, glukozy, całkowitej liczby komórek, białych krwinek. Charakterystyczną cechą zapalenia mózgu jest podniesiony poziom białka oraz limfocytoza. Poza podstawowymi elementami oceny płynu mózgowo-rdzeniowego przeprowadzone mogą zostać dodatkowe testy, na podstawie których można stwierdzić obecność przeciwciał lub DNA albo RNA, typowych dla poszczególnych patogenów.

Wielu cennych informacji przy podejrzeniu zapalenia mózgu dostarczają:

• elektroencefalografia (EEG);
• przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS);
• tomografia komputerowa (TK);
• rezonans magnetyczny (MRI).

Wykorzystuje się je w poszukiwaniu oznak stanu zapalnego lub zaburzeń pracy mózgu. Uwidaczniają umiejscowienie i charakter zmian, co jest pomocne w diagnostyce – może sugerować etiologię zapalenia tego narządu. Badania obrazowe wykorzystywane są również w różnicowaniu zapalenia mózgu z innymi stanami klinicznymi o zbliżonym obrazie klinicznym. W określonych przypadkach wykonywane są przed punkcją lędźwiową. Przeciwwskazaniem do tego jest m.in. nadciśnienie śródczaszkowe lub obrzęk mózgu, które można stwierdzić w badaniach obrazowych. W diagnostyce zapalenia mózgu tomografię komputerową uznaje się za metodę mniej czułą niż rezonans magnetyczny.

Zobacz także: Zapalenie opon mózgowych – jakie badania należy wykonać?