Wodogłowie – przyczyny, objawy, zalecane badania i leczenie

25.06.2024

Wodogłowie to nieprawidłowe nagromadzenie się płynu mózgowo-rdzeniowego w komorach mózgu, skutkujące zwiększonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym. Choć może wystąpić w każdym wieku, najczęściej dotyka noworodków, niemowląt i osób starszych. Przeczytaj, jakie objawy wodogłowia pojawiają się u poszczególnych pacjentów. Dowiedz się więcej na temat przyczyn, diagnozy i leczenia wodogłowia.

Wodogłowie – przyczyny, objawy, zalecane badania i leczenie

Spis treści

Czym jest wodogłowie?
Jakie są rodzaje wodogłowia?
Jakie są przyczyny wodogłowia?
Czym objawia się wodogłowie?
Jakie badania wykonuje się przy podejrzeniu wodogłowia?
Na czym polega leczenie wodogłowia?

Czym jest wodogłowie?

Wodogłowie to stan, w którym dochodzi do nadmiernego gromadzenia się płynu mózgowo-rdzeniowego w układzie komorowym mózgu. Ten przejrzysty płyn odgrywa kluczową rolę w ochronie i odżywianiu tkanki nerwowej, krążąc między komorami mózgu, przestrzenią podpajęczynówkową i rdzeniem kręgowym. Jednak gdy równowaga między produkcją a wchłanianiem płynu zostaje zachwiana, dochodzi do jego patologicznego gromadzenia, prowadzącego do powiększenia komór mózgu i wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Zobacz także: Zapalenie opon mózgowych

Jakie są rodzaje wodogłowia?

Wodogłowie można podzielić na:

  1. Wodogłowie obstrukcyjne – spowodowane blokowaniem swobodnego przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego, najczęściej przez guzy, torbiele lub wady wrodzone układu nerwowego.
  2. Wodogłowie komunikujące – wynika z nadmiernej produkcji lub upośledzonego wchłaniania płynu mózgowo-rdzeniowego, często w przebiegu zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych, krwawień wewnątrzczaszkowych lub wad wrodzonych.
  3. Wodogłowie normotensyjne – charakteryzuje się prawidłowym lub tylko nieznacznie podwyższonym ciśnieniem płynu mózgowo-rdzeniowego.

Zobacz także: Nadciśnienie tętnicze

Jakie są przyczyny wodogłowia?

Przyczyny wodogłowia można podzielić na wrodzone i nabyte. Do tych pierwszych należą wady rozwojowe układu nerwowego (np. rozszczep kręgosłupa, malformacja Chiariego), zespół Dandy’ego-Walkera, zwężenie wodociągu mózgu. Do nabytych przyczyn wodogłowia należą zaś: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, krwotoki wewnątrzczaszkowe, guzy mózgu, urazy głowy. W większości przypadków przyczyna wodogłowia pozostaje nieznana, szczególnie u osób dorosłych.

Czym objawia się wodogłowie?

Objawy wodogłowia różnią się głównie w zależności od wieku pacjenta i stopnia zaawansowania choroby.

Objawy wodogłowia u dzieci obejmują zwłaszcza:

  • powiększenie obwodu głowy,
  • uwypuklenie ciemiączka,
  • uwypuklenie kości czołowej,
  • poszerzenie żył skóry głowy,
  • nudności i wymioty,
  • senność, ospałość,
  • brak apetytu,
  • ból głowy,
  • zaburzenia widzenia,
  • opóźnienia rozwojowe,
  • zaburzenia chodu i koordynacji ruchowej.

Zobacz także: Czy rezonans magnetyczny w ciąży jest bezpieczny?

Objawami wodogłowia u dorosłych są m.in.:

  • bóle głowy,
  • zmiany zachowania,
  • zaburzenia funkcji poznawczych,
  • trudności w chodzeniu,
  • problemy z kontrolą zwieraczy,
  • otępienie.

Jakie badania wykonuje się przy podejrzeniu wodogłowia?

Tylko szczegółowe badania pozwolą na rozpoznanie wodogłowia i odpowiadającej za nie przyczyny. Diagnostyka wodogłowia obejmuje w pierwszej kolejności wywiad i badanie fizykalne – ocenę obwodu głowy, ciemiączka, objaw Macewena. Wiele cennych informacji dostarczą badania obrazowe, w tym:

Dowiedz się więcej na temat rezonansu magnetycznego u dziecka.

W diagnostyce wodogłowia lekarz zleca również:

  • cysternografię – ocenę krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego,
  • badanie dna oka,
  • pomiar ciśnienia w komorach i kanale kręgowym,
  • badanie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Na czym polega leczenie wodogłowia?

Leczenie wodogłowia jest najczęściej chirurgiczne i zależy od jego przyczyny:

  • Leczenie wodogłowia obstrukcyjnego – usunięcie przyczyny blokady przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego (np. guza, torbieli), wytworzenie drogi odpływu płynu do innej jamy ciała (np. jama otrzewnej, prawy przedsionek serca).
  • Leczenie wodogłowia komunikującego – założenie zastawki komorowo-otrzewnowej lub komorowo-przedsionkowej w celu odprowadzenia nadmiaru płynu, endoskopowa wentrykulostomia – wykonanie dodatkowego kanału dla odpływu płynu.

Leczenie farmakologiczne ma ograniczone zastosowanie i jest stosowane jako uzupełnienie terapii chirurgicznej. Wykorzystuje się głównie leki moczopędne (np. furosemid, acetazolamid) w celu normalizacji ciśnienia wewnątrzczaszkowego i glikokortykosteroidy w przypadku obrzęku mózgu.

Źródła
  1. P. Chodakowski, B. Kapustka, A. Kotas i wsp., Shunt-dependent hydrocephalus in patients with primary intraventricular tumours – authors’ own research, „Annales Academiae Medicae Silesiensis” 2017, nr 71, s. 32–37.
  2. M. Marek, A. Macionga, K. Szopińska i wsp., Hydrocephalus – a typical radiological symptom?, „Annales Academiae Medicae Silesiensis” 2023, nr 77, s. 25–29.
  3. A. Zacharzewska-Gondek, T. M. Gondek, M. Sąsiadek i wsp., Wodogłowie normotensyjne jako potencjalnie odwracalna przyczyna otępienia – cechy neuroobrazowe, „Psychogeriatria Polska” 2019, t. 15, nr 2, s. 53–58.

Zobacz także

Torbiel na trzustce – objawy, przyczyny, zalecane badania
Diagnostyka

Torbiel na trzustce – objawy, przyczyny, zalecane badania

Trzustka to niezwykle ważny gruczoł w układzie pokarmowym, odpowiedzialny za produkcję kluczowych enzymów trawiennych i hormonów regulujących poziom cukru we krwi. Niestety, ten delikatny narząd jest narażony na wiele schorzeń, w tym na rozwój torbieli. W niniejszym artykule przyjrzymy się tej przypadłości – jej przyczynom, objawom, metodom diagnostyki i leczeniu.

Odma płucna – jakie badania wykonać? Objawy, przyczyny, leczenie
Diagnostyka

Odma płucna – jakie badania wykonać? Objawy, przyczyny, leczenie

Odma płucna, znana również jako odma opłucnowa, jest poważnym stanem medycznym, w którym powietrze gromadzi się w jamie opłucnej, powodując ucisk i zapadanie się płuca. To bezpośrednie zagrożenie życia, które wymaga natychmiastowej interwencji.Dowiedz się, jakie są jej rodzaje, przyczyny i objawy odmy płucnej. Poznaj również informacje o metodach diagnostyki i leczenia odmy płucnej

Toczeń rumieniowaty układowy – objawy, leczenie, diagnostyka
Diagnostyka

Toczeń rumieniowaty układowy – objawy, leczenie, diagnostyka

Choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń rumieniowaty układowy, stanowią poważne wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej. Ten przewlekły, nieprzewidywalny i nieuleczalny stan charakteryzuje się różnorodnymi objawami, przez co wymaga interdyscyplinarnego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego. Z poradnika dowiesz się, jakie czynniki sprzyjają powstawaniu tocznia rumieniowatego układowego, jakie objawy towarzyszą tej chorobie i jakie są metody jej leczenia.