Wady wzroku – jakie badania są wykonywane?
Współczesna okulistyka dysponuje precyzyjnymi metodami diagnostyki wad wzroku i chorób oczu. Dzięki nim możliwe jest rozpoznanie, a następnie korekcja wady. Poznaj kluczowe informacje na temat głównych podstawowych i rozszerzonych metod badań okulistycznych.
Spis treści
Wada wzroku to m.in. wada refrakcji lub niemiarowości oka (tzw. ametropia). Tego typu problemy dotyczą znacznej części społeczeństwa. W ich rozpoznaniu zazwyczaj są wykorzystywane: komputerowe badanie wzroku, badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz badanie dna oka. Niekiedy w diagnostyce konieczne są dodatkowe badania.
Co to jest wada wzroku? Rodzaje wad wzroku
Do wad wzroku należą: wada refrakcji lub niemiarowości oka. Pierwsza z nich występuje w sytuacji, gdy układ optyczny w spoczynku nie ogniskuje wpadającej do wnętrza gałki ocznej, równoległej wiązki światła na siatkówce. Do niemiarowości oka zalicza się takie wady wzroku jak:
- nadwzroczność;
- krótkowzroczność;
- niezborność (astygmatyzm).
Wadą wzroku nazywa się także szereg zaburzeń takich jak tritanopia, deuteranopia, protanopia, monochromatyzm, które w istocie są zaburzeniami widzenia barwnego, a nie wadą wzroku, ponieważ ogniskowanie w tych przypadkach jest prawidłowe.
W rozpoznaniu wad wzroku okulista dysponuje szeregiem testów i badań. Diagnostyka rozpoczyna się od podstawowych badań, które są wykonywane profilaktycznie u osób zdrowych w celu kontroli stanu narządu wzroku. W zależności od potrzeb pacjenta okulista kieruje go na bardziej specjalistyczne badania.
Podstawowe badania wzroku
Podstawowe badania wzroku wskazane są, gdy oczy nie dają żadnych niepokojących objawów. Regularne wizyty kontrolne u okulisty i badania profilaktyczne odgrywają bardzo ważną rolę. Wiele wad wzroku nie daje na początku wyraźnych symptomów, mogą więc rozwijać się w ukryciu przez dłuższy czas. Nierzadko, kiedy objawy dają o sobie znać, choroba jest już zaawansowana. Wśród podstawowych badań wzroku wymienia się przede wszystkim:
Badanie ostrości wzroku
Przeprowadzane jest przy użyciu tablic Snellena do dali i do bliży. Mają one postać białej karty z 10 rzędami liter i cyfr w czarnym kolorze o różnej wielkości. Pacjent ma za zadanie odczytać z określonej odległości, przy zasłoniętym raz jednym, raz drugim oku, coraz to mniejsze rzędy. Coraz częściej zamiast tradycyjnych tablic w gabinetach wykorzystywane są rzutniki elektroniczne. Siłę ostrości wzroku osoby badanej wyraża się stosunkiem odległości, z jakiej badany znajduje się od tablicy, do odległości, z jakiej ten znak widzi oko zdrowe. Badanie to ma na celu ocenę ogólnej jakości widzenia.
Komputerowe badanie wzroku
Przeprowadza się je przy użyciu autorefraktometru. To zautomatyzowane, sterowane przez komputer badanie wady refrakcji, w którym wykorzystuje się zasadę skiaskopii. Skiaskopia polega na rzutowaniu wiązki promieni świetlnych na dno oka i obserwowaniu kierunku ruchu czerwonego odblasku z dna oka w obrębie źrenicy. Sprawdza się w ten sposób krzywiznę rogówki oka. Wykonuje się je po uprzednim podaniu leków porażających akomodację lub bez ich zastosowania. Badanie to pozwala na rozpoznanie krótko- i dalekowzroczności oraz astygmatyzmu. Stanowi podstawę w doborze szkieł korekcyjnych.
Zobacz także: Jakie są przyczyny bólu głowy?
Badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego
Przeprowadza się je najczęściej przy użyciu tonometru bezkontaktowego lub aplanacyjnego. W tonometrii bezkontaktowej do pomiaru ciśnienia wykorzystywany jest podmuch powietrza. W tonometrii aplanacyjnej po znieczuleniu rogówki i zabarwieniu fluoresceiną powlekającego ją filmu łzowego bada się poziom ciśnienia przy pomocy lampy szczelinowej z włączonym niebieskim filtrem. Dokonuje się wówczas pomiaru wartości ciśnienia, co jest istotne dla określenia warunków wewnątrz gałki ocznej, decydujących o jej napięciu. Nieprawidłowy poziom stwierdza się m.in. w przebiegu jaskry.
Badanie dna oka
Badanie to polega na ocenie tylnego odcinka oka. W oftalmoskopii lekarz ocenia siatkówkę, plamkę żółtą, tarczę nerwu wzrokowego oraz naczynia krwionośne. Pozwala wykryć zarówno choroby oczu, jak i nieprawidłowości wskazujące na schorzenia ogólnoustrojowe, takie jak m.in. nadciśnienie tętnicze krwi, cukrzyca. Badanie wykonywane jest za pomocą oftalmoskopu, czyli wziernika ocznego, lampy szczelinowej, tzw. biomikroskopu lub wziernika Fisona.
Zobacz także: Zawroty głowy – co je powoduje i w jaki sposób je leczyć?
Specjalistyczne badania wad wzroku
Jeżeli badania podstawowe nie pozwalają na rozpoznanie wad wzroku, konieczne jest zastosowanie rozszerzonej diagnostyki. Coraz więcej placówek dysponuje nowoczesną aparaturą, która umożliwia pełną diagnostykę oraz leczenie wad oczu dorosłych i dzieci. To m.in.:
- komputerowe badanie pola widzenia, które polega na ocenie reagowania na wiązkę promieni świetlnych. Ubytki w polu widzenia utrudniają normalne funkcjonowanie i mogą świadczyć o uszkodzeniu lub ucisku fragmentów nerwu wzrokowego;
- badanie grubości rogówki (tzw. pachymetria);
- biometria optyczna do pomiaru długości gałki ocznej;
- gonioskopia, czyli badanie kąta przesączania (rogówkowo-tęczówkowego);
- egzoftalmometria (badanie wytrzeszczu);
- badanie wydzielania łez – pozwala na zbadanie tego, ile łez wytwarza oko i czy w odpowiedni sposób zabezpieczają one gałkę oczną. Umożliwia wykrycie m.in. zespołu suchego oka;
- badania obrazowe, takie jak m.in.:
- optyczna koherentna tomografia okulistyczna (OCT);
- USG gałki ocznej – badanie wykonywane w celu oceny oczodołu (np. wykrycie odwarstwienia siatkówki, wylewu krwi do gałki ocznej, ciał obcych lub guzków);
- topografia rogówkowa (precyzyjne pomiary i tworzenie mapy rogówki);
- skaningowa tomografia siatkówkowa (HRT);
- skaningowa polarymetria laserowa (GDX);
- elektrofizjologia oka (elektroretinografia ERG, wzrokowe potencjały wywołane VEP).