Torbiel na jajniku – rodzaje, przyczyny powstawania, objawy
Udostępnij na:
Torbiel na jajniku inaczej nazywana jest cystą. Zmiana ta ma postać pęcherzyka wypełnionego płynem, a w wybranych rodzajach torbieli obecne są również różnego rodzaju tkanki. Zazwyczaj stwierdzana jest torbiel czynnościowa, stanowiąca wynik okresowych zaburzeń hormonalnych.
Spis treści
Torbiel na jajniku to jedna z częściej występujących patologii ginekologicznych. Dowiedz się, jakie objawy towarzyszą tej zmianie i czy torbiel na jajniku może pęknąć. Sprawdź, na czym polega leczenie torbieli i w jakich sytuacjach konieczne jest postępowanie operacyjne.
Czym jest torbiel na jajniku i jak powstaje?
Torbiele na jajnikach to dość złożona grupa zmian. Najogólniej opisać je można jako twory o kształcie zbliżonym do kuli, wewnątrz których znajduje się płynna treść surowicza. Torbiele mogą występować pojedynczo lub mnogo – stwierdza się wówczas po kilka cyst na jednym jajniku lub na obu. Znane są przypadki torbieli u niemowląt, choć zmiana ta zazwyczaj stwierdzana jest u kobiet w wieku rozrodczym.
W literaturze przedmiotu spotkać można doniesienia na temat cyst na jajniku obserwowanych prenatalnie u płodów żeńskich w wyniku nadmiernej odpowiedzi gonad na hormony płciowe matki. Zmiany zanikają wówczas po urodzeniu. Przyczyną torbieli na jajniku mogą być okresowe zachwiania w gospodarce hormonalnej. Niekiedy zmiana jest przejawem poważniejszych schorzeń, m.in. choroby nowotworowej jajnika, zespołu policystycznych jajników, endometriozy.
Zobacz także: Rak piersi – co go powoduje i jak się objawia? Rozpoznanie i leczenie raka piersi
Rodzaje torbieli na jajnikach
Specjaliści rozróżniają kilka rodzajów cyst. Najbardziej rozpowszechniona nazywana jest pęcherzykową. Stosowane są także nazwy torbiel prosta lub torbiel czynnościowa. Zmiana ta rozwija się, gdy nie dojdzie do pęknięcia dominującego pęcherzyka (komórki rozrodczej) w cyklu miesięcznym. Niezapłodniony pęcherzyk powinien zostać usunięty z organizmu razem z miesiączką – w przypadku zaburzenia tego procesu pozostaje w organizmie i kontynuuje wzrost.
Kolejnym rodzajem torbieli na jajniku jest torbiel ciałka żółtego. Po owulacji powstaje ciałko żółte, którego zadaniem jest produkcja progesteronu. To hormon odpowiedzialny za podtrzymywanie ciąży. Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte zanika. Przy zbyt wysokim poziomie progesteronu proces ten zostaje zaburzony i dochodzi do rozwoju torbieli ciałka żółtego.
Torbiel na jajniku krwotoczna to następny rodzaj zmiany. Do jej powstania dochodzi, gdy pękający pęcherzyk powoduje uszkodzenie naczynia krwionośnego i krew przedostaje się do pozostałości pęcherzyka.
Innym rodzajem cysty na jajniku jest zmiana pochodząca ze struktur zarodkowych (z tzw. listków zarodkowych). W jej wnętrzu poza płynem surowiczym mogą być obecne tkanki pochodzące z odległych lokalizacji, takie jak zęby, włosy.
Torbiel skórzasta jajnika, inaczej nazywana torbielą dermoidalną, to postać potworniaka dojrzałego, zazwyczaj stanowiącego łagodną chorobę nowotworową. Uznaje się ją za najczęstszy nowotwór germinalny. Zbudowana jest z tkanek trzech listków zarodkowych. Wewnątrz torbieli skórzastej jajnika obecne są tkanki normalnie występujące w innych częściach ciała, m.in. włosy, zęby, fragmenty tarczycy, chrząstki, kości.
Zobacz także: Przyczyny i leczenie raka jajnika
Jak umówić wizytę
Torbiel na jajniku – objawy
Torbiel na jajniku nie daje zazwyczaj żadnych objawów i zostaje rozpoznana przypadkiem w czasie profilaktycznego badania USG u ginekologa. Z reguły torbiele dają o sobie znać, gdy są już sporych rozmiarów. Zaobserwować można wówczas zaburzenia cyklu menstruacyjnego – nieregularne krwawienia, krwawienia śródcykliczne (międzymiesiączkowe), dyskomfort lub pobolewanie w podbrzuszu, ból podczas współżycia, ucisk wywierany na pęcherz moczowy. Badacze podkreślają, że cysty na jajniku utrudniają często zajście w ciążę.
Zmiana może ulec niebezpiecznym deformacjom. Zdarzają się przypadki, w których dochodzi do skręcenia torbieli jajnika. Ma wówczas miejsce zaciśnięcie naczyń krwionośnych, w konsekwencji czego następuje niedokrwienie jajnika, a w ciężkich przypadkach nawet jego martwica i konieczność usunięcia. Drugą niebezpieczną deformacją jest pęknięcie torbieli na jajniku. To stan, w którym dochodzi do rozlania się zawartości cysty po jamie brzusznej; rośnie też ryzyko krwawienia. Wspomnianym powikłaniom torbieli na jajniku towarzyszyć mogą takie objawy jak: nagłe bóle podbrzusza, które mogą promieniować do pleców, pogorszenie ogólnego samopoczucia, wymioty, gorączka. To stany wymagające natychmiastowej pomocy medycznej.
Zobacz także: Rak szyjki macicy – rozpoznanie, objawy i sposoby leczenia
Torbiel na jajniku – leczenie i rozpoznanie
Rozpoznaniem i leczeniem torbieli na jajniku zajmuje się ginekolog. Złotym standardem w rozpoznaniu zmian jest badanie ultrasonograficzne. Podczas USG można ocenić rodzaj cysty, jej wielkość, kształt, grubość ścian, unaczynienie oraz ewentualne zagrożenie, jakie stanowi dla organizmu.
- W przypadku kobiet przed menopauzą torbiele jajnika < 5 cm mają prawdopodobnie charakter funkcjonalny i nie wymagają dalszego obrazowania.
- Cysty wielkości 5–7 cm należy co roku kontrolować za pomocą obrazowania, a zmiany > 7 cm i złożone wymagają pełnej oceny ginekologicznej w celu wykluczenia guza.
- W przypadku kobiet po menopauzie proste, jednostronne i jednokomorowe torbiele jajników o średnicy < 5 cm cechują się niskim prawdopodobieństwem przemiany w zmiany złośliwe i można je leczyć zachowawczo.
- Proste cysty < 2 cm nie wymagają dalszego obrazowania kontrolnego.
- Przy torbielach o średnicy 2–5 cm zwykle należy wykonać powtórne USG po 4 miesiącach.
- Duża torbiel jajnika może być stwierdzona podczas badania fizykalnego. Jeśli USG jest niejednoznaczne, dokładniejszą charakterystykę ułatwi rezonans magnetyczny.
Leczenie cysty zależy od jej charakteru. Torbiele czynnościowe zazwyczaj ulegają samoistnemu wchłonięciu, choć w niektórych przypadkach wymagają leczenia hormonalnego. Jeśli cysta nie wchłonie się w ciągu kolejnych cykli miesiączkowych, lekarz może zalecić okresowe przyjmowanie środków antykoncepcyjnych, które blokują hormony warunkujące wzrost pęcherzyka, ten zaś, kiedy nie jest stymulowany, zanika.
Torbiele, które są bardzo duże, zawierają fragmenty litych tkanek, nie znikają lub powodują silny ból, mogą wymagać leczenia chirurgicznego. Jeśli operacja jest potrzebna, w wielu przypadkach cysta może być wycięta z jajnika bez jego uszkodzenia. Operację wycięcia torbieli przeprowadza się metodą klasyczną lub laparoskopową.
Udostępnij na:
Zobacz także
Złamanie kości śródstopia – objawy, badania, czas i sposób leczenia
Kości śródstopia to pięć długich kości znajdujących się w środkowej części stopy, które łączą palce z kośćmi stępu. Złamanie ich to uraz, który często występuje w wyniku upadków, uderzeń, skręceń lub przeciążeń, zwłaszcza u sportowców. Sprawdź, jak lekarz rozpoznaje złamanie kości śródstopia i jak się je leczy.
Złamany nos – jak wygląda i ile się zrasta? Badania i leczenie
Złamany nos jest jedną z najczęstszych kontuzji twarzy. Może wystąpić w wyniku urazu, takiego jak uderzenie, upadek lub wypadek. Objawy, badania diagnostyczne oraz proces leczenia zależą od stopnia złamania i towarzyszących uszkodzeń. Dowiedz się więcej na temat złamania nosa.
Światowy Dzień Radiologii – znaczenie obrazowania radiologicznego w medycynie
Radiologia dzięki dynamicznemu rozwojowi technologii obrazowania stale poszerza swoje możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, co przekłada się na poprawę jakości opieki zdrowotnej i skuteczności leczenia pacjentów. Dla upamiętnienia Wilhelma Roentgena, który dokładnie 129 lat temu odkrył promieniowanie X, obchodzony jest Światowy Dzień Radiologii.
