Rwa kulszowa – przyczyny, rozpoznanie i leczenie
Udostępnij na:
Rwa kulszowa to zespół bólowy wywodzący się najczęściej z dolnej części kręgosłupa. Przypadłość ta wywoływana jest przez ucisk wywierany na nerw kulszowy lub tworzące go nerwy rdzeniowe. Ze względu na czas trwania wyróżnia się postać ostrą i przewlekłą rwy kulszowej.
Spis treści
Rwa kulszowa to choroba znacznie utrudniająca codzienne funkcjonowanie. Do jej powstania doprowadzić może wiele czynników, takich jak np. praca siedząca lub związana z podnoszeniem ciężkich przedmiotów. Sprawdź, jak lekarz stawia rozpoznanie i w jaki sposób leczy się rwę kulszową.
Rwa kulszowa – co to jest?
Rwa kulszowa znana jest również jako ischialgia. To zespół bólowy wywodzący się najczęściej
z dolnej części kręgosłupa, w którym dolegliwości bólowe mogą promieniować w zakresie od pośladka przez tylną powierzchnię uda i podudzia aż do stopy. Rwa kulszowa jest spowodowana uciskiem wywieranym na przebiegu nerwu kulszowego (największego nerwu obwodowego człowieka) lub tworzących go nerwów rdzeniowych (odchodzących od rdzenia kręgowego na pograniczu lędźwiowo-krzyżowym).
Rwa kulszowa – przyczyny
Za główną przyczynę rwy kulszowej uważa się dyskopatię, czyli schorzenia krążków międzykręgowych (najczęściej przepuklinę krążka międzykręgowego) na poziomie odcinków kręgosłupa, przez które przebiegają wspomniane nerwy rdzeniowe. Wśród innych możliwych przyczyn rwy kulszowej wymienia się m.in.:
- ciasnotę kanału kręgowego (np. spowodowaną masywnymi zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa);
- zespół mięśni gruszkowatych (nadwyrężenie mięśnia sąsiadującego z nerwem kulszowym w obrębie pośladka);
- uraz (w wyniku którego doszło do uszkodzenia nerwu, zastosowano zastrzyk domięśniowy w miejscu przebiegu nerwu lub nastąpiło złamanie kości udowej);
- kręgozmyk;
- lokalne stany zapalne;
- zmiany nowotworowe w obrębie kanału kręgowego;
- choroby ogólnoustrojowe wpływające na nerwy (np. cukrzyca);
- choroby zakaźne.
Mówiąc najogólniej, do rozwoju tego schorzenia doprowadzić mogą wszelkie stany, które powodują drażnienie nerwów na ich przebiegu.
Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby zwiększa m.in.:
- wykonywany zawód – praca w pozycji siedzącej lub wymagająca podnoszenia ciężarów;
- siedzący tryb życia;
- niewłaściwa dieta i nadmierna masa ciała;
- ciąża.
Zobacz także: Jak rozpoznać lordozę?
Czym objawia się rwa kulszowa?
Objawy rwy kulszowej mogą narastać stopniowo lub pojawić się nagle. Typowy dla tego schorzenia jest ból okolicy lędźwiowej, który promieniuje do kończyn dolnych. Narasta przy pochylaniu się i unoszeniu nogi w pozycji leżącej na plecach (objaw Lasègue’a). Towarzyszyć mu mogą drętwienia, zaburzenia czucia, parestezje kończyn dolnych, uczucie zmniejszenia siły mięśniowej. Występujące w rwie kulszowej nadmierne napięcie mięśni przykręgosłupowych wiąże się z ograniczeniem ruchomości kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. W ciężkich przypadkach u chorych na rwę kulszową może dojść do zaburzeń poruszania się czy mikcji i defekacji.
Ze względu na czas trwania rwę kulszową można podzielić na ostrą (krótkoterminową), która trwa od 3 do nawet 10 tygodni, oraz przewlekłą (długoterminową) – zazwyczaj trwa ona więcej niż kilkanaście tygodni.
Na czym opiera się rozpoznanie rwy kulszowej?
Rozpoznanie rwy kulszowej rozpoczyna się od badania podmiotowego (szczegółowego wywiadu z pacjentem) i przedmiotowego. Przy stawianiu diagnozy można sprawdzić objaw Hoovera – pacjentowi w pozycji leżącej na plecach specjalista układa rękę pod piętą zdrowej nogi i prosi o uniesienie chorej nogi (w przypadku rwy kulszowej chory nie będzie mógł tego zrobić). Najczęściej wykonuje się jednak test Lasègue’a – ból w chorej kończynie pojawia się w czasie unoszenia nogi zdrowej w pozycji leżącej.
Oprócz tego dokonuje się w razie konieczności m.in. oceny napięcia i siły mięśniowej, czucia w obrębie kończyn dolnych, zakresu ruchu, pomiaru obwodów kończyn. Ważną rolę w rozpoznaniu rwy kulszowej odgrywają badania obrazowe. RTG pozwala na określenie występowania zmian zwyrodnieniowych oraz ocenę stabilności kręgosłupa, nie jest jednak rutynowo stosowane. Aby uzyskać więcej danych, lekarz może zlecić rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową, jednak zwykle dopiero w razie braku skuteczności leczenia zachowawczego. Inne badania stosowane są rzadziej, w przypadkach złożonych.
Jak umówić wizytę
Rwa kulszowa – jak leczyć?
Leczeniem rwy kulszowej zajmuje się neurolog i/lub ortopeda we współpracy z fizjoterapeutą. Postępowanie terapeutyczne zależy od stopnia zaawansowania choroby. Jeśli pozwala na to stan chorego, prowadzi się leczenie zachowawcze. Opiera się ono na:
- farmakoterapii środkami o działaniu przeciwbólowym – najczęściej stosowane to niesteroidowe leki przeciwzapalne, a przy bardzo silnym bólu opioidy, i leki rozluźniające mięśnie szkieletowe (zwłaszcza mięśnie przykręgosłupowe); funkcję wspomagającą pełnią środki stosowane miejscowo (maści, żele, kremy, aerozole, plastry) oraz zastrzyki;
- kinezyterapii – rehabilitacja w rwie kulszowej musi być określona przez specjalistę; wykonuje się ćwiczenia mięśni pośladkowych, brzucha, kończyn dolnych, grzbietu, czynne, korekcyjne, w wodzie, czynne z oporem pasa barkowego i kończyn górnych;
- okładach – działanie przeciwbólowe wykazują okłady zimne, a dla rozluźnienia mięśni stosuje się okłady ciepłe;
- terapii manualnej i masażu (segmentarny, podwodny, aparatem Aquavibron, tkanki łącznej, klasyczny);
- niekiedy również fizykoterapii:
- w okresie ostrym stosuje się naświetlanie (promieniowanie podczerwone i światło widzialne) oraz galwanizację poprzeczną (elektrody umieszczone wzdłuż kończyny; działanie prądem o natężeniu 20–30 mA);
- w okresie podostrym stosuje się zabiegi ultradźwiękami i naświetlanie (promieniowanie nadfioletowe);
- w okresie przewlekłym stosuje się galwanizację, prądy Traberta, prądy diadynamiczne i prądy interferencyjne.
Rwa kulszowa? Znajdź, sprawdź dostępność i zarezerwuj leki na Aptego.pl
W przypadku, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów, konieczna bywa operacja chirurgiczna. W zależności od przyczyny choroby chirurg ustala rodzaj postępowania zabiegowego.
Zobacz także: Rezonans magnetyczny miednicy – wskazania. Co obejmuje, ile trwa i jak przebiega?
Rwa kulszowa – jak zapobiegać?
Profilaktyka rwy kulszowej polega przede wszystkim na dbałości o zdrowy kręgosłup. Szczególnie istotne jest podejmowanie aktywności fizycznej, która wzmacnia mięśnie przykręgosłupowe. Ważny element zapobiegania rozwojowi tego schorzenia stanowi dbałość o higienę pracy wykonywanej w pozycji siedzącej, zwłaszcza robienie przerw na rozluźnienie mięśni, a także odpowiednie ustawienie biurka i krzesła. Osoby pracujące fizycznie powinny z kolei pamiętać o zasadach podnoszenia ciężarów – unosić je na zgiętych kolanach, przy wyprostowanych plecach i rozłożeniu obciążenia. Należy też zaznaczyć konieczność kontroli schorzeń, które stanowią czynnik ryzyka rwy kulszowej i utrzymywać prawidłową masę ciała.
Jak umówić wizytę
Udostępnij na:
Zobacz także
Złamanie kości śródstopia – objawy, badania, czas i sposób leczenia
Kości śródstopia to pięć długich kości znajdujących się w środkowej części stopy, które łączą palce z kośćmi stępu. Złamanie ich to uraz, który często występuje w wyniku upadków, uderzeń, skręceń lub przeciążeń, zwłaszcza u sportowców. Sprawdź, jak lekarz rozpoznaje złamanie kości śródstopia i jak się je leczy.
Złamany nos – jak wygląda i ile się zrasta? Badania i leczenie
Złamany nos jest jedną z najczęstszych kontuzji twarzy. Może wystąpić w wyniku urazu, takiego jak uderzenie, upadek lub wypadek. Objawy, badania diagnostyczne oraz proces leczenia zależą od stopnia złamania i towarzyszących uszkodzeń. Dowiedz się więcej na temat złamania nosa.
Światowy Dzień Radiologii – znaczenie obrazowania radiologicznego w medycynie
Radiologia dzięki dynamicznemu rozwojowi technologii obrazowania stale poszerza swoje możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, co przekłada się na poprawę jakości opieki zdrowotnej i skuteczności leczenia pacjentów. Dla upamiętnienia Wilhelma Roentgena, który dokładnie 129 lat temu odkrył promieniowanie X, obchodzony jest Światowy Dzień Radiologii.
