Rezonans magnetyczny a klaustrofobia – czy możliwe jest wykonanie badania?
Rezonans magnetyczny a klaustrofobia to stosunkowo trudne zagadnienie. Badanie to zazwyczaj wykonywane jest w maszynach zamkniętych, które mogą wywołać u osób z patologicznym lękiem przed przebywaniem w niewielkich pomieszczeniach wiele nieprzyjemnych dolegliwości.
Spis treści
W praktyce klinicznej badania metodą rezonansu magnetycznego znajdują coraz więcej zastosowań. Zwiększa się tym samym liczba osób im poddawanych, a szczególną grupę spośród nich stanowią osoby zmagające się z klaustrofobią. Sprawdź, jak wykonać rezonans magnetyczny przy klaustrofobii i w jaki sposób może objawiać się to zaburzenie
Klaustrofobia a rezonans magnetyczny – jedno z przeciwwskazań do badania
Klaustrofobia to rodzaj fobii, która charakteryzuje się patologicznym lękiem przed przebywaniem w zamkniętych, niedużych pomieszczeniach. Jest jedną z najczęstszych fobii – może na nią cierpieć nawet do 7% populacji. Nazwa tego zaburzenia pochodzi od łacińskiego słowa claustrum, które oznacza „zamknięcie w jakimś w miejscu”, i greckiego słowa phobos, które tłumaczy się jako „strach”.
Choć rezonans magnetyczny jest całkowicie bezpiecznym i bezbolesnym badaniem, to wśród przeciwwskazań do przeprowadzenia go znajduje się właśnie klaustrofobia. Innym przeciwwskazaniem do obrazowania tą metodą jest m.in. obecność w ciele niektórych implantów ślimakowych, stentów, klipsów naczyniowych, defibrylatorów, stymulatorów serca, neurostymulatorów.
Objawy klaustrofobii w przypadku badania rezonansem magnetycznym
Leżenie bez ruchu w wąskiej, zamkniętej przestrzeni, jaką stanowi maszyna do obrazowania rezonansem magnetycznym, może doprowadzić do ataku klaustrofobii. Poza tym badaniem czynnikami wyzwalającymi okazać się mogą m.in.: przejazd windą, przebywanie w pomieszczeniu bez okien, korzystanie ze sklepowej przymierzalni, podróż w małym samochodzie czy przebywanie w miejscu, z którego ciężko byłoby się wydostać.
Osoba z klaustrofobią poddana obrazowaniu metodą rezonansu magnetycznego bez specjalnego przygotowania może doznać szeregu objawów. Do głównych dolegliwości zaliczane są: uderzenia gorąca, uczucie duszności, wzmożona potliwość, zawroty głowy, drżenie rąk, nudności, przyspieszenie czynności serca i oddychania, uczucie ciężkości lub bólu w klatce piersiowej czy w brzuchu, dezorientacja. Choremu może się też wydawać, że niebawem zginie.
Rezonans magnetyczny a klaustrofobia – formularz dla pacjenta
Aby ograniczyć ryzyko niepożądanych skutków rezonansu magnetycznego u osób z klaustrofobią, w dniu badania każdy pacjent wypełnia specjalny formularz. W dokumencie tym poza ogólnymi danymi zaznacza wszelkie czynniki, które mogłyby negatywnie wpłynąć na wyniki badania i stanowić zagrożenie w związku z przebywaniem w polu działania promieniowania magnetycznego czy w ograniczonych przestrzeniach.
Należy pamiętać, że pisemny formularz musi być wypełniony za każdym razem, gdy pacjent przygotowywany jest do badania, a wcześniej przeprowadzane badania bez zdarzeń niepożądanych nie gwarantują bezpieczeństwa kolejnych. Uzupełniony formularz jest analizowany z pielęgniarką, aby upewnić się co do prawidłowości wypełnienia go i rozwiać wszelkie wątpliwości. Najlepiej jednak poinformować o klaustrofobii podczas zapisywania się na badanie rezonansem. W ten sposób razem z personelem można zawczasu poszukać najlepszego rozwiązania.
Zobacz także: Kiedy podawany jest środek kontrastowy?
Rezonans magnetyczny a klaustrofobia – rozwiązania
U osób z klaustrofobią można wykonać badanie rezonansem magnetycznym z użyciem skanera otwartego. Pacjent nie znajduje się wtedy w tunelu, a wokół siebie ma znacznie więcej miejsca. Jednak w większości przypadków, żeby uzyskać wysokiej jakości obraz, który umożliwi dokładne zdiagnozowanie, konieczne jest pole magnetyczne możliwe do uzyskania tylko w zamkniętym aparacie. Wówczas konieczne jest podjęcie odpowiednich działań, aby osoba z klaustrofobią pozwoliła wykonać badanie.
Dla części pacjentów dużym wsparciem jest obecność bliskiej osoby w czasie badania. Pomocne w walce z lekiem okazać się może wcześniejsze zapoznanie się z pomieszczeniem, w którym ma się odbyć badanie, i oswojenie się z myślą o nim. Czasami można ułożyć pacjenta tak, aby jego głowa znajdowała się poza aparatem – mowa o badaniu w pozycji odwróconej. Istnieją specjalne aparaty wyposażone w system redukcji stresu, w których w czasie obrazowania pacjent może słuchać relaksującej muzyki lub oglądać filmy. Takie działania wykazują działanie uspokajającego i redukują poziom stresu. Urządzenia mają specjalny system oświetlenia, który dostosowuje się do indywidualnych potrzeb pacjenta.Dobrym pomysłem jest przygotowanie do badania z pomocą psychoterapeuty.
Niekiedy najlepszym wyjściem jest podanie odpowiednio dobranych leków uspokajających, a przy dużym nasileniu klaustrofobii konieczne bywa nawet zastosowanie znieczulenia ogólnego. Takie badanie wykonuje się przy obecności anestezjologa, który wcześniej podejmuje decyzję odnośnie do rodzaju substancji, dawki i sposobu podania (wziewnie, dożylnie). W skrajnych przypadkach niezbędne okazać się może odstąpienie od badania. Silny dyskomfort badanego z klaustrofobią to jedno, a drugie to brak kontroli nad oddechem i drżeniem ciała, które sprzyjają powstawaniu tzw. artefaktów ruchowych.
Zobacz także: Co to jest rezonans magnetyczny głowy? Kiedy go wykonać?