Odma płucna – jakie badania wykonać? Objawy, przyczyny, leczenie
Udostępnij na:
Odma płucna, znana również jako odma opłucnowa, jest poważnym stanem medycznym, w którym powietrze gromadzi się w jamie opłucnej, powodując ucisk i zapadanie się płuca. To bezpośrednie zagrożenie życia, które wymaga natychmiastowej interwencji.Dowiedz się, jakie są jej rodzaje, przyczyny i objawy odmy płucnej. Poznaj również informacje o metodach diagnostyki i leczenia odmy płucnej
Spis treści
Czym jest odma płucna?
Odma płucna to stan, w którym powietrze dostaje się do przestrzeni między opłucną a ścianą klatki piersiowej. Opłucna to cienka błona pokrywająca zewnętrzną powierzchnię płuca i wyściełająca wewnętrzną powierzchnię klatki piersiowej. U zdrowej osoby między tymi dwiema warstwami znajduje się jedynie niewielka ilość płynu, która ułatwia ślizganie się płuc podczas oddychania. Kiedy jednak dochodzi do uszkodzenia płuca lub ściany klatki piersiowej, powietrze przedostaje się do tej przestrzeni, powodując wzrost ciśnienia wewnątrzopłucnowego. W efekcie płuco nie może się prawidłowo rozprężać, co prowadzi do upośledzenia wymiany gazowej. Jeśli ilość powietrza w jamie opłucnej jest duża, płuco po tej stronie może praktycznie przestać funkcjonować.
Zobacz także: Sarkoidoza.
Jakie są rodzaje odmy płucnej?
Odmę płucną można podzielić na kilka typów ze względu na:
- Przyczyny:
- odma samoistna – występuje bez wyraźnej przyczyny, często u młodych, szczupłych osób lub pacjentów z chorobami płuc;
- odma pourazowa – wynika z urazu klatki piersiowej;
- odma jatrogenna – stanowi powikłanie zabiegów medycznych.
- Wielkość:
- odma mała – odległość między ścianą klatki piersiowej a opłucną nie przekracza 2 cm;
- odma duża – odległość między ścianą klatki piersiowej a opłucną przekracza 2 cm, co świadczy o znacznej ilości zgromadzonego powietrza.
- Mechanizm powstawania:
- odma zamknięta – powietrze dostaje się jednorazowo do jamy opłucnej i może samoistnie się wchłonąć;
- odma otwarta – powietrze swobodnie przepływa do i z jamy opłucnej przez otwór w ścianie klatki piersiowej lub oskrzelu, stanowiąc zagrożenie życia;
- odma prężna (wentylowa) – w otworze, którym powietrze napływa, tworzy się zastawka uniemożliwiająca usuwanie powietrza, co prowadzi do narastania odmy.
Przeczytaj też na temat krztuśca – infekcyjnej choroby układu oddechowego.
Od czego robi się odma płucna?
Do najczęstszych przyczyn odmy płucnej należą:
- pęknięcie pęcherzyków rozedmowych w płucach (szczególnie podczas silnego kaszlu u osób z rozedmą płuc);
- przebicie ropnia do jamy opłucnej – wówczas powietrze z jamy ropnia przedostaje się do przestrzeni opłucnowej;
- pęknięcie jamy gruźliczej (u osób z aktywną gruźlicą płuc);
- urazy klatki piersiowej, takie jak złamania żeber, obrażenia mechaniczne.
Odma może również wystąpić jako powikłanie zabiegów medycznych w obrębie klatki piersiowej, takich jak biopsja płuca czy nakłucie jamy opłucnej.
Sprawdź też, jakie mogą być przyczyny zatorowości płucnej.
Jakie są objawy odma płucnej?
Objawy odmy płucnej różnią się w zależności od rozmiaru i mechanizmu powstawania. W przypadku małej odmy pacjent może w ogóle nie odczuwać żadnych dolegliwości. Natomiast duża odma często daje takie symptomy jak: nagły, silny ból w klatce piersiowej po stronie odmy duszności i szybki, płytki oddech, asymetryczne ruchy klatki piersiowej, brak drżenia głosowego ściszenie szmeru pęcherzykowego, przesunięcie śródpiersia na stronę przeciwną.
W przypadku odmy prężnej, która jest bezpośrednim zagrożeniem życia, może dojść do hipotensji (spadku ciśnienia krwi), hipoksemii (obniżenia ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej) i nagłego zatrzymania krążenia.
Rozpoznanie odmy płucnej
Podstawą rozpoznania odmy płucnej jest szczegółowy wywiad lekarski i badanie fizykalne, z uwzględnieniem osłuchiwania i opukiwania klatki piersiowej. Lekarz może wówczas podejrzewać obecność odmy. W celu potwierdzenia rozpoznania oraz określenia rozmiaru i charakteru odmy wykonuje się następujące badania obrazowe:
- RTG klatki piersiowej – zazwyczaj wystarczy do postawienia diagnozy;
- tomografia komputerowa klatki piersiowej i śródpiersia, tomografia płuc – lekarz zleca wykonanie tych szczegółowych, bezpiecznych badań diagnostycznych w przypadku wątpliwości co do diagnozy;
- USG klatki piersiowej – pozwala ocenić obecność powietrza w jamie opłucnej.
W diagnostyce odmy płucnej wykonywana jest także gazometria krwi tętniczej w celu zbadania stopnia utlenowania krwi.
Jak umówić wizytę
Do jakiego lekarza się zgłosić?
Leczeniem odmy płucnej zajmuje się pulmonolog. W przypadku odmy małej, zamkniętej wystarczające są obserwacja i leczenie zachowawcze, z podawaniem tlenu w celu przyspieszenia wchłaniania powietrza. Przy braku samoistnej resorpcji konieczna jest aspiracja powietrza poprzez nakłucie jamy opłucnej igłą. W odmie dużej, otwartej lub prężnej konieczne jest natychmiastowe odbarczenie odmy. Dokonuje się tego poprzez nakłucie klatki piersiowej kaniulą w celu uzyskania dekompresji. Lekarz wykonać może też drenaż jamy opłucnej, czyli wprowadzenie do opłucnej rurki drenażowej podłączonej do systemu zastawki wodnej lub ssania. W przypadku braku poprawy wprowadzane jest leczenie operacyjne.
Po ustabilizowaniu stanu klinicznego chory powinien unikać wysiłku fizycznego, lotów samolotem i nurkowania przez co najmniej 6 tygodni oraz zaprzestać palenia tytoniu.
Zobacz także: Tomografia komputerowa a rezonans magnetyczny.
Udostępnij na:
Zobacz także
Złamanie kości śródstopia – objawy, badania, czas i sposób leczenia
Kości śródstopia to pięć długich kości znajdujących się w środkowej części stopy, które łączą palce z kośćmi stępu. Złamanie ich to uraz, który często występuje w wyniku upadków, uderzeń, skręceń lub przeciążeń, zwłaszcza u sportowców. Sprawdź, jak lekarz rozpoznaje złamanie kości śródstopia i jak się je leczy.
Złamany nos – jak wygląda i ile się zrasta? Badania i leczenie
Złamany nos jest jedną z najczęstszych kontuzji twarzy. Może wystąpić w wyniku urazu, takiego jak uderzenie, upadek lub wypadek. Objawy, badania diagnostyczne oraz proces leczenia zależą od stopnia złamania i towarzyszących uszkodzeń. Dowiedz się więcej na temat złamania nosa.
Światowy Dzień Radiologii – znaczenie obrazowania radiologicznego w medycynie
Radiologia dzięki dynamicznemu rozwojowi technologii obrazowania stale poszerza swoje możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, co przekłada się na poprawę jakości opieki zdrowotnej i skuteczności leczenia pacjentów. Dla upamiętnienia Wilhelma Roentgena, który dokładnie 129 lat temu odkrył promieniowanie X, obchodzony jest Światowy Dzień Radiologii.
