Niedokrwienie mózgu – przyczyny, objawy, diagnostyka

Niedokrwienie mózgu jest stanem nagłym, wymagającym pilnej pomocy specjalistycznej. Sprawdź, jakie czynniki doprowadzić mogą do niedokrwienia mózgu. Poznaj badania pozwalające na rozpoznanie tej patologii.

 Przyczyny niedokrwienia mózgu

Niedokrwienie mózgu, czyli stan zaburzonego krążenia krwi w tym narządzie, wywołane może być zakrzepem (skrzepliną). To nic innego jak czop, który utworzył się w świetle naczynia w wyniku wykrzepiania się krwi albo zlepiania się trombocytów (płytek krwi).

Kolejną z możliwych przyczyn niedokrwienia mózgu jest skurcz lub uszkodzenie ściany tętnicy, która doprowadza krew do tego narządu. Wśród potencjalnych przyczyn niedokrwienia specjaliści wymieniają również zator tętnicy. To sytuacja, w której skrzeplina ulega oderwaniu i przemieszcza się razem z krwią do tętnic mózgowych. W efekcie dochodzi do zamknięcia światła naczynia i spadku przepływu krwi przez nie. Najczęściej za niedokrwienie mózgu odpowiadają zatory sercowopochodne, w których materiał zatorowy pochodzi z jam serca, oraz zatory tętniczo-tętnicze (skrzeplina przyścienna w tętnicy).

Niedokrwienie mózgu – czynniki ryzyka

Do głównych czynników ryzyka powstawania niedokrwienia mózgu należą:

• miażdżyca dużych naczyń zewnątrz- i wewnątrzczaszkowych;
• zaburzenia rytmu serca (najczęstsze z nich to migotanie przedsionków);
• kardiomiopatia;
• zawał serca;
• choroba wieńcowa;
• nadciśnienie tętnicze;
• zaburzenia układu krzepnięcia krwi;
• cukrzyca;
• nikotynizm i alkoholizm;
• zapalenia naczyń;
• otyłość.

Trwałe i przemijające niedokrwienie mózgu

Ze względu na utrzymywanie się objawów niedokrwienie mózgu zostało podzielone na:

• przemijające niedokrwienie mózgu (chwilowe niedokrwienie mózgu) – zespół mózgowych objawów ogniskowych o charakterze naczyniowym, który utrzymuje się do 24 godzin. Najczęściej jednak symptomy ustępują w ciągu kilkunastu minut. Przemijające niedokrwienie mózgu nie pozostawia po sobie żadnych zmian morfologicznych;
• udar mózgu niedokrwienny (przewlekłe niedokrwienie mózgu) – choroba powoduje trwałe uszkodzenia, stanowi jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności i w znaczący sposób obniża jakość życia chorego. Udar mózgu stanowi jedną z głównych przyczyn zgonów w skali światowej. Jego wystąpienie może być poprzedzone przemijającym niedokrwieniem tego narządu.

Zobacz także: Rezonans magnetyczny głowy

Niedokrwienie mózgu – objawy

Objawy, które mogą wskazywać na stan niedokrwienia mózgu to m.in.:

• asymetria twarzy, opadanie kącika ust;
• zaburzenia mowy – afazja, problemy ze zrozumieniem mowy i znalezieniem odpowiedniego słowa;
• zaburzenia czucia w kończynach;
• izolowany niedowłady kończyny górnej lub dolnej;
• osłabienie siły mięśniowej;
• pogorszenie sprawności ruchowej, zaburzenia chodu;
• ból i zawroty głowy;
• nudności;
• zaburzenia równowagi;
• zaburzenia widzenia, ruchów gałek ocznych.

Zobacz także: Niewydolność serca – jakie są objawy, przyczyny i sposoby jej rozpoznania?

Diagnostyka niedokrwienia mózgu – badania

Przy podejrzeniu niedokrwienia mózgu pacjent powinien jak najszybciej znaleźć się pod opieką medyczną. Należy zadzwonić pod numer alarmowy – 112 lub 999 – i wezwać pogotowie ratunkowe. Rozpoznaniem i leczeniem niedokrwienia mózgu zajmuje się neurolog. To specjalista z zakresu schorzeń tego narządu i reszty struktur układu nerwowego. Diagnostyka niedokrwienia mózgu, jak każda inna choroba, rozpoczyna się od wywiadu z pacjentem, czyli badania podmiotowego, oraz od badania przedmiotowego.

W diagnostyce niedokrwienia mózgu stosowane są specjalne skale. Jedną z bardziej znanych jest skala FAST (Face, Arm, Speech Test), w której ocenia się najczęstsze objawy niedokrwienia mózgu – osłabienie i porażenie mięśni mimicznych, osłabienie mięśni kończyny górnej, zaburzenie mowy (mowa bełkotliwa lub pozbawiona logicznego sensu). Bardziej rozbudowana wersja to skala ROSIER.

Głównym elementem diagnostyki niedokrwienia mózgu są badania obrazowe – rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa pozwalają na rozpoznanie zmiany patologicznej odpowiedzialnej za zaburzenie krążenia krwi w mózgu. Oprócz tego neuroobrazowanie zaleca się w celu wykluczenia krwotoku śródczaszkowego czy innej diagnostyki różnicowej. Rezonans magnetyczny pozwala na wykrycie małych zmian, które nie są widoczne w tomografii komputerowej. Ze względu na dużo dokładniejszą ocenę w porównaniu z tomografią komputerową jest rutynowo zalecane w przypadku podejrzenia niedokrwienia mózgu.

Lekarz zlecić może dodatkowo badanie angiograficzne. Pozwala ono na dokładne przedstawienie przebiegu naczyń wewnątrzczaszkowych wraz ze wskazaniem miejsca zamknięcia światła. Diagnostyka bywa też rozszerzana o USG tętnic (tzw. Doppler), które pozwala na ocenę stopnia niedrożności wewnątrz- lub zewnątrzczaszkowych naczyń domózgowych. Wykonywane są również badania krwi.