Klasterowy ból głowy – jaki to ból? Jakie badania wykonać?
Klasterowy ból głowy to względnie rzadko występująca przypadłość – występuje u niespełna 1% populacji ogólnej. To silny, jednostronny ból. Przeczytaj, jakie objawy mu towarzyszą i jakie są przyczyny powstania klasterowego bólu głowy.
Spis treści
Ból głowy to jedna z częstszych przyczyn zgłaszania się Pacjentów do lekarzy. Istnieje wiele rodzajów bólu głowy, a jednym z bardziej kłopotliwych w rozpoznaniu jest klasterowy ból głowy. Dowiedz się, jakie badania są pomocne w zdiagnozowaniu tego schorzenia.
Czym jest klasterowy ból głowy?
Klasterowy ból głowy, nazywany dawniej bólem głowy Hortona, to rodzaj pierwotnego bólu głowy. Do kategorii tej należą również m.in. migrena, bóle głowy typu napięciowego. Tzw. samoistne bóle głowy to bóle, których przyczyną nie są zmiany strukturalne w mózgu.
Klasterowy ból głowy występuje znacznie rzadziej niż ww. pierwotne bóle głowy. Szacuje się, że dotyczy około 1% społeczeństwa, przy czym częściej występuje u mężczyzn niż kobiet. Mimo wszystko dokładne określenie rozpowszechnienia tej przypadłości jest trudne z uwagi na nierozpoznane przypadki.
Przyczyny klasterowego bólu głowy
Przyczyna klasterowego bólu głowy nie została jak dotąd poznana. W piśmiennictwie naukowym opisywane są przypadki rodzinnego występowania klasterowego bólu głowy, jednakże nie udowodniono genetycznego podłoża tej choroby. Pierwsze ataki pojawiają się zazwyczaj w wieku 10-30 lat, lecz w przypadku kobiet choroba ta może dać o sobie znać później, po 40. roku życia.
Zaznaczyć trzeba, że klasterowe bóle głowy częściej występują u osób palących papierosy, spożywających w dużych ilościach alkohol lub kofeinę, przyjmujących leki będące donorami tlenku azotu (np. nitrogliceryna), przebywających w warunkach wysokogórskich.
Cechy typowe dla klasterowego bólu głowy
Klasterowy ból głowy uważany jest za najsilniejszy spośród bólów głowy. Dolegliwości są na tyle intensywne, że mogą wybudzać Pacjenta ze snu. Ból pojawia się nagle i bardzo szybko narasta. Największe nasilenie ból osiąga zwykle po około 10 minutach od początku napadu. Napad bólu utrzymywać się może od 15 do nawet 180 minut. Pojawiają się z różną częstością. Bóle głowy występują „klasterowo” w przedziale czasowym obejmującym tygodnie lub miesiące. Dają o sobie znać zazwyczaj o podobnej porze, najczęściej w nocy lub nad ranem. Klasterowy ból głowy odczuwany jest jednostronnie, a typowe umiejscowienie dolegliwości to okolica skroniowa, nadoczodołowa i/lub oczodołu. Ból może promieniować w kierunku policzka, ucha lub potylicy.
Charakterystyczne jest współwystępowanie objawów autonomicznych, takich jak: łzawienie, przekrwienie spojówki oka, zwężenie źrenicy, zatkanie jednego otworu nosowego, wyciek surowiczy z nosa, nadmierna potliwość czoła czy twarzy, opadnięcie powieki. Objawy te pojawiają się po tej samej stronie co ból głowy. W ciężkich przypadkach występują dodatkowo nudności i wymioty. Osoby zmagające się z klasterowym bólem głowy doświadczają zazwyczaj dużego niepokoju i lęku w związku z intensywnością objawów. Niekiedy pocierają głowę, zmieniają pozycję ciała, chodzą w kółko, aby przestać myśleć o bólu. Po ataku bólu głowy chorzy doświadczają uogólnionego osłabienia, a nawet wyczerpania.
Zobacz także: Udar mózgu – co to takiego? Przyczyny, objawy, badania
Jakie badania wykonać?
Bóle klasterowe głowy są kłopotliwe do rozpoznania, gdyż mogą zostać pomylone z innymi rodzajami bólu głowy. Diagnostyka rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego. Lekarz zada pytania dotyczące m.in. prowadzonego stylu życia, historii zdrowia, występujących problemów zdrowotnych, zażywanych leków, występowania bólów głowy wśród najbliższej rodziny, bólu (czasu trwania, częstotliwości napadów, rodzaju, nasilenia, czynników łagodzących i nasilających), dolegliwości towarzyszących. Cennych informacji dostarczy tzw. dzienniczek bólu głowy. Warto, aby Pacjent zapisywał wiadomości o ataku bólu głowy i podejmowanych sposobach zwalczania go. Może to w znaczący sposób ułatwić przyporządkowanie bólu głowy do odpowiedniej kategorii. Następnie lekarz przejdzie do badania przedmiotowego. W dalszej kolejności, w zależności od podejrzewanej przyczyny, zleci badania dodatkowe, w tym zazwyczaj podstawowe badania krwi, badanie obrazowe – tomografia komputerowa i/lub rezonans magnetyczny.
Neuroobrazowanie w diagnostyce bólów głowy rozważana jest w przypadku:
● bólu głowy o podostrym przebiegu, rosnącym natężeniu i częstotliwości,
● najsilniejszego w życiu bólu głowy,
● postępującego bólu głowy lub nowego codziennego bólu głowy,
● bólu głowy występującego zawsze po tej samej stronie,
● przewlekle utrzymującego się codziennego bólu głowy,
● bólu głowy, który nie reaguje na podjęte leczenie,
● bólu głowy pojawiającego się u osób powyżej 50 lat,
● bólu głowy pojawiającego się u osób z infekcją HIV lub nowotworem,
● bólu głowy z towarzyszącymi drgawkami,
● bólu głowy innego niż migrena z aurą, w przebiegu którego pojawiają się ogniskowe objawy neurologiczne,
● bólu głowy przebiegającego z gorączką, nudnościami, wymiotami, sztywnością karku,
● bólu głowy z towarzyszącym obrzękiem tarczy nerwu wzrokowego, zmianą osobowości, upośledzeniem funkcji poznawczych.