Kamienie nerkowe – jak bolą i jak je zdiagnozować?

Zła dieta, zaburzenia metaboliczne czy picie zbyt małej ilości wody to możliwe przyczyny występowania kamieni nerkowych. Przeczytaj, co jeszcze sprzyja ich powstawaniu, do jakiego lekarza zgłosić się z podejrzeniem kamieni nerkowych i jak się je leczy.

Czym jest kamica nerkowa?

Kamica nerkowa to schorzenie charakteryzujące się występowaniem w nerkach złogów, zwanych kamieniami. Zazwyczaj powstają one w kielichach lub w miedniczce nerkowej. Najczęściej rozwijają się u osób w wieku 30–50 lat, czemu sprzyja szereg czynników. Wśród najczęstszych przyczyn kamieni nerkowych można wymienić m.in.:

● zaburzenia metaboliczne, np. hiperkalciuria,

● nieprawidłowy odczyn moczu (zbyt kwaśny lub zasadowy),

●  zastój lub zakażenie moczu,

●  zagęszczony mocz – przyjmowanie za małej ilości płynów,

● dietę bogatą w białko i sód,

● choroby przewlekłe, m.in.: dnę moczanową, cukrzycę, przewlekłą chorobę nerek 

Specjaliści zwracają też uwagę na rodzinne przypadki występowania kamieni nerkowych.

Zobacz także: Choroby nerek – objawy i przyczyny. Na czym polega ich rozpoznanie i leczenie?

Jakie są objawy kamicy nerkowej?

Małe kamienie nerkowe zazwyczaj nie dają żadnych dolegliwości lub skąpe objawy. Nierzadko zdarza się, że pacjent dowiaduje się o ich obecności w związku z napadem kolki nerkowej. To nagły, silny, tępy ból, który odczuwany jest w okolicy odcinka lędźwiowego kręgosłupa, niekiedy promieniujący w kierunku pachwiny, podbrzusza, zewnętrznych narządów płciowych i wewnętrznej powierzchni ud. Pojawienie się dolegliwości bólowych związane jest z przemieszczaniem się kamienia nerkowego w kanalikach nerkowych do moczowodu lub z zastojem moczu w odcinku nad kamieniem.

Objawami towarzyszącymi kamieniom nerkowym są:

● nudności,

● wymioty,

● niestrawność,

● krwiomocz,

● objawy dyzuryczne (trudności w oddawaniu moczu, ból podczas mikcji, parcie na mocz, częste oddawanie moczu w małych ilościach itp.),

● osłabienie,

● uczucie rozbicia,

● podwyższona temperatura ciała.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

 
Z objawami sugerującymi kamienie nerkowe należy zgłosić się do lekarza rodzinnego. Na podstawie wstępnego rozpoznania skieruje on pacjenta do nefrologa lub urologa. Pierwszy to specjalista z zakresu chorób nerek, drugi – od schorzeń układu moczowego. Diagnostykę kamieni nerkowych rozpoczyna się od szczegółowo przeprowadzonego wywiadu medycznego. Następnie lekarz przechodzi do badania przedmiotowego – typowe jest wzmożone napięcie mięśni tułowia i silnie dodatni objaw Goldflama (lekarz kładzie w okolicy nerki otwartą dłoń i drugą dłonią uderza w jej grzbiet, aby ocenić bolesność okolicy lędźwiowej przy wstrząsie).

Specjalista zleca wykonanie badań laboratoryjnych – morfologii krwi, OB, CRP, kreatyniny, mocznika z krwi, badania ogólnego moczu. Pacjent kierowany jest na badania obrazowe. W pierwszej kolejności zazwyczaj wykonywane jest przeglądowe RTG jamy brzusznej. Jednak podobny obraz co kamienie nerkowe dają inne zmiany, m.in. zwapnienia, torbiele.

W dalszej kolejności Pacjent kierowany jest na USG jamy brzusznej. W ultrasonografii kamienie nerkowe są widoczne jako silnie hiperechogeniczne struktury. Zlecona może być urografia, czyli badanie radiologiczne z użyciem kontrastu. Tomografia komputerowa jamy brzusznej i miednicy małej to najbardziej czuła metoda obrazowania, pozwalająca na wykrywanie złogów niewidocznych w innych badaniach obrazowych.

Leczenie kamieni nerkowych

W przypadku napadu kolki nerkowej konieczna jest pilna interwencja medyczna. Dolegliwości łagodzone są lekami przeciwbólowymi i rozkurczowymi. Ważne są też: nawodnienie, uspokojenie pacjenta, stymulacja diurezy, czyli wydalania moczu.

Niewielkie kamienie nerkowe mogą zostać usunięte samoistnie. Sprzyjają temu m.in.: leczenie chorób towarzyszących, odpowiednio zbilansowana dieta, farmakoterapia, postępowanie sanatoryjno-uzdrowiskowe typu kąpiele mineralne, picie wód mineralnych.

Duże kamienie (ponad 5 mm średnicy), złogi nerkowe niereagujące na leczenie zachowawcze, wysokie ryzyko zakażenia bakteryjnego są wskazaniem do leczenia zabiegowego. Możliwe jest rozkruszanie kamieni nerkowych za pomocą litotrypsji pozaustrojowej, która polega na rozbijaniu kamieni nerkowych falą uderzeniową. Powstałe w ten sposób mniejsze fragmenty są łatwiejsze do wydalenia. W bardziej skomplikowanych przypadkach wskazane może być przeprowadzenie ureterorenoskopii (URSL) lub nefrolitotrypsji przezskórnej (PCNL). W przypadku URSL, czyli leczenia endoskopowego, urządzenia wprowadzane są do moczowodu lub nerki przez otwory naturalne (cewkę moczową). PCNL polega na wprowadzeniu urządzenia do nerki poprzez nacięcie na skórze oraz dalej wykonanie otworu w nerce. Eksperci zwracają uwagę na możliwość nawrotu kamieni nerkowych mimo podjętego leczenia.