Guz serca – co to? Przyczyny, objawy, badania
Guz serca to zmiana nowotworowa, która może mieć charakter pierwotny lub wtórny, złośliwy lub łagodny. Serce jest rzadko spotykaną lokalizacją procesu nowotworowego. Choroba ta miewa podłoże genetyczne, a w jej rozpoznaniu kluczową rolę odgrywają badania obrazowe.
Spis treści
Guzy serca to poważne choroby, które wymagają pilnej interwencji leczniczej. Stanowią bowiem istotne zagrożenie życia. Poznaj rodzaje guzów serca. Dowiedz się, jakie objawy mogą towarzyszyć temu schorzeniu oraz w oparciu na jakich badaniach lekarz może postawić rozpoznanie nowotworu serca.
Guz serca – rodzaje
Guz na sercu w większości przypadków ma łagodny charakter. W około 10–25% rozpoznawany jest rak serca. Zmiany te mogą być pierwotne – wywodzić się bezpośrednio z mięśnia sercowego albo być wtórne – przerzutowe, czyli rozwijać się w konsekwencji istniejących już w organizmie zmian nowotworowych.
Pierwotne łagodne nowotwory serca stanowi m.in. śluzak, włókniak, włókniak brodawkowaty, tłuszczak. Do pierwotnych raków serca należą m.in.: mięśniak prążkowanokomórkowy, mięsak naczyniakowaty, chłoniak.
Wtórne nowotwory pochodzą zazwyczaj od raka płuca, zwłaszcza gruczolakoraka (14,6%) oraz raka drobnokomórkowego (12,4%), rak sutka (10%) czy nacieków białaczkowych (10,1%).
Zobacz także: Rezonans magnetyczny klatki piersiowej – co to za badanie?
Guz serca – przyczyny powstania
Jak dotąd nie określono dokładnie przyczyn powstania guzów na sercu. Zarówno łagodne, jak i złośliwe pierwotne nowotwory serca mogą być konsekwencją mutacji w komórkach. Podłoże rodzinne guza na sercu należy do rzadkości. Czynniki genetyczne są odpowiedzialne za około 5% przypadków.
W przypadku guzów wtórnych do rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych w kierunku serca dochodzi na kilka sposobów. Ekspansja przez ciągłość to sposób szerzenia się guzów z płuc, śródpiersia, sutka, przełyku. Drogą krwioobiegu szerzą się m.in. guzy przewodu pokarmowego, płuc oraz czerniak. Przez układ limfatyczny rozprzestrzeniać się mogą do serca chłoniak i nacieki białaczkowe. Przez naczynia żylne z kolei rozsiewają się guzy nadnerczy, wątroby, nerek, tarczycy.
Zobacz także: Rak Pageta – przyczyny, objawy, diagnostyka
Guz serca – objawy chorobowe
Nowotworom serca towarzyszyć mogą rozmaite objawy. Dokładny obraz kliniczny guza na sercu determinowany jest bowiem umiejscowieniem, rozmiarem i rodzajem zmiany. Większość objawów nowotworu serca związana jest z zaburzeniem przepływu krwi przez ten narząd. Stanowi to istotny problem diagnostyczny, gdyż podobne dolegliwości obserwowane są w typowych chorobach serca, m.in. w najbardziej rozpowszechnionej chorobie niedokrwiennej.
Wśród objawów nowotworu serca wymienić można m.in.:
- omdlenia;
- obrzęki (najczęściej kończyn dolnych, zwłaszcza okolicy kostek, oraz twarzy);
- problemy z oddychaniem, duszność o charakterze napadowym;
- zaburzenia rytmu serca (m.in. nadkomorowe lub komorowe częstoskurcze, zespoły tachykardia-bradykardia, całkowity blok przedsionkowo-komorowy, różne postaci bloku przedsionkowo-komorowego);
- bóle zamostkowe;
- zmniejszona tolerancja na wysiłek fizyczny;
- nieprawidłowości w krążeniu płucnym (np. zastoje).
U chorych na nowotwór serca obserwuje się dodatkowo objawy ogólne, takie jak osłabienie, spadek masy ciała, brak apetytu, anemia (obniżenie poziomu czerwonych krwinek lub hemoglobiny we krwi), bóle stawowo-mięśniowe.
Zobacz także: Jakie mogą być przyczyny zawrotów głowy?
Diagnostyka nowotworów serca
Przez to, że objawy guza serca przez długi czas sugerować mogą inne choroby i nowotwór początkowo ma przebieg bezobjawowy lub skąpoobjawowy, jego rozpoznanie stanowi duże wyzwanie. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek dolegliwości, które mogą sugerować problemy z sercem, pacjent powinien się zgłosić do kardiologa. To specjalista z zakresu chorób układu krążenia, który przy podejrzeniu lub stwierdzeniu guza na sercu współpracuje z lekarzami innych specjalizacji, zwłaszcza z kardiochirurgiem i onkologiem.
Niewątpliwie kluczowe znaczenie w rozpoznaniu guza na sercu mają badania obrazowe. Oczywiście pacjent poddawany jest również badaniu podmiotowemu, przedmiotowemu, laboratoryjnemu – to rozszerzona diagnostyka biochemiczna (markery nowotworowe) i EKG. Jednak to badania obrazowe pozwalają na dokładną ocenę umiejscowienia, rozmiaru, ruchomości i rodzaju guza, a także diagnostyki różnicowej. Skrzepliny wielkością, strukturą i umiejscowieniem mogą bowiem naśladować niektóre łagodne i złośliwe guzy serca.
Standardowe badanie radiologiczne klatki piersiowej może nie wykazywać zmian. Podstawę stanowi tu echokardiografia. Tzw. ECHO serca to badanie ultrasonograficzne, które jest przezklatkowe lub przezprzełykowe. Oprócz tego przeprowadza się rezonans magnetyczny i tomografię komputerową. Badania te dostarczają dokładniejszych informacji na temat zmiany, w tym m.in. na temat stopnia zaawansowania (zwapnienia, naciekania), powiązania ze strukturami anatomicznymi. Badania angiograficzne naczyń wieńcowych przeprowadza się, aby sprawdzić unaczynienie guza i naciekanie na naczynia wieńcowe. W razie potrzeby lekarz zleca dodatkowe badania.