Guz Klatskina – nowotwór zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych

Guz Klatskina stanowi około 60–70% wszystkich nowotworów zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych. Dowiedz się więcej na temat przyczyn jego powstania oraz towarzyszących mu objawów. Sprawdź, jak lekarz stawia rozpoznanie i na czym polega leczenie guza Klatskina.

Guz Klatskina – co to jest?

Guz Klatskina to nowotwór zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych. Ma charakterystyczne umiejscowienie – okolicę wnęki wątroby. To miejsce, w którym prawy i lewy przewód wątrobowy tworzą przewód wątrobowy wspólny. Zmiana ta stanowi około 3% gruczolakoraków, czyli raków gruczołowych. Guz Klatskina zazwyczaj występuje u osób w wieku podeszłym, w tym częściej wśród mężczyzn niż kobiet. Specjaliści wyróżniającztery typy guza Klatskina:

• typ I – guz zajmuje przewód wątrobowy, nie dochodzi do miejsca ich podziału;
• typ II – guz dochodzący i naciekający miejsce połączenia przewodów;
• typ III – guz wciągający prawy (IIIA) lub lewy (IIIB) przewód wątrobowy;
• typ IV – guz naciekający prawy i lewy przewód wątrobowy oraz miejsca, w których łączą się drugorzędowe przewody wewnątrzwątrobowe.

Co powoduje guza Klatskina?

Mimo upływu kilkudziesięciu lat od opisania pierwszego przypadku guza Klatskina nie określono dokładnie przyczyn powstania tej choroby. Na jej rozwój mogą wpływać takie czynniki jak m.in.:

• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych,
• torbiele w drogach żółciowych,
• palenie papierosów,
• nadużywanie alkoholu,
• kamica wątrobowa i żółciowa,
• przewlekłe zarażenie dróg żółciowych pasożytniczymi nicieniami Opisthorchisviverrinii Clonorchissinensis,
• toksyczne działanie azbestu czy nitrozoaminy,
• choroba Carolego,
• gruczolaki i brodawczakowatość przewodów żółciowych,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Jakie są objawy guza Klatskina? 

Na początkowym etapie zaawansowania choroby guz Klatskina nie daje objawów lub są one mało charakterystyczne. W większości przypadków dolegliwości pojawiają się, kiedy zmiana jest już mocno rozwinięta. Pierwszymi odczuwanymi objawami są:

• tępy ból brzucha zlokalizowany zazwyczaj w okolicy prawego podżebrza,
• niewyjaśniona utrata masy ciała,
• przewlekłe zmęczenie,
• osłabienie,
• nudności i wymioty.

W przebiegu guza Klatskina może dojść do nagłego pojawienia się żółtaczki. U chorych zaobserwować można nie tylko żółte zabarwienie skóry i spojówek, ale również odbarwienie stolca i ciemny mocz na skutek zaburzonego wydzielania żółci do przewodu pokarmowego. Należy też wspomnieć o przerzutach guza Klatskina, które lokalizują się zazwyczaj w obrębie węzłów chłonnych, w głowie trzustki, w okolicy tętnicy wątrobowej wspólnej czy żyły wrotnej.

Zobacz także: Rak trzustki – objawy, przyczyny powstawania, rokowania

Rozpoznanie guza Klatskina

Diagnostyka guza Klatskina polega na wywiadzie lekarza z pacjentem, badaniu przedmiotowym oraz badaniach obrazowych. W pierwszej kolejności wykonywane jest USG przezskórne. W badaniu tym można stwierdzić zespół objawów radiologicznych, na który składają się przede wszystkim:

• obkurczony pęcherzyk żółciowy,
• poszerzenie dróg żółciowych wewnątrzwątrobowych,
• brak poszerzenia dróg żółciowych zewnątrzwątrobowych,
• odpowiednia wielkość i budowa trzustki.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości pacjent jest kierowany na bardziej specjalistyczne badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, a w razie potrzeby również na cholangiografię, która obrazuje wnętrze dróg żółciowych. Diagnostykę uzupełniają badania laboratoryjne, takie jak próby wątrobowe czy markery nowotworowe z krwi (CA 19-9, CEA, CA 125).

Zobacz także: Rak pęcherza moczowego – objawy, rozpoznanie, leczenie

Jakie są możliwości leczenia guza Klatskina?

Leczenie guza Klatskina ma charakter zabiegowy. Chorzy są kierowani na operację radykalną lub paliatywną. W pierwszym przypadku dokonuje się usunięcia przewodów żółciowych z marginesem zdrowej tkanki wątrobowej oraz pobliskich węzłów chłonnych. Innym rozwiązaniem jest wykonanie zespolenia omijającego w drogach żółciowych, którego celem jest zapewnienie przepływu treści w ich obrębie i niedopuszczenie do niewydolności wątroby.Rozwiązanie to wybiera się wówczas, gdy postać nowotworu jest bardzo zaawansowana. Guz Klatskina jest z reguły wrażliwy na chemioterapię i radioterapię.

Zobacz także: Rak nerki – objawy, rokowania, diagnostyka

Guz Klatskina – rokowania

Guz Klatskina ma niepomyślne rokowanie – choroba wiąże się ze znaczną śmiertelnością. Szacuje się, że wyleczonych zostaje średnio 10% chorych.

Inne nowotwory wywodzące się z dróg żółciowych

Poza omówioną postacią wnękową warto wspomnieć w kilku słowach o innych nowotworach wywodzących się z dróg żółciowych.Wewnątrzwątrobowe, okołownękowe, zewnątrzwątrobowe raki dróg żółciowych określa się jako cholangiocarcinoma.Stanowią one około 3% przypadków nowotworów układu pokarmowego.Rak dróg żółciowych jest drugim najczęściej występującym nowotworem złośliwym wątroby,po raku wątrobowokomórkowym.

Raki wewnątrzwątrobowe wywodzą się z wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych w obrębie miąższu wątroby, a zewnątrzwątrobowe z zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych w obrębie więzadła wątrobowo-dwunastniczego i pęcherzyka żółciowego. Najczęściej obserwuje się przypadki zewnątrzwątrobowych guzów dróg żółciowych, które dzieli się na obwodowe i wnękowe (guz Klatskina).