Europejski Dzień Solidarności Międzypokoleniowej

Osoby starsze pełnią niezwykle istotną rolę w społeczeństwie – jest nią przekazywanie wiedzy, wartości i tradycji swoim potomkom, wielokrotnie osoby te są również pomocą w opiece nad wnukami. Pośrednio – to dzięki dokonaniom osób starszych możemy korzystać z obecnego dobrobytu. Ten etap życia rządzi się jednak swoimi prawami, na które warto zwrócić uwagę.

Badania pokazują, że w 2050 roku osoby starsze będą stanowiły 40% populacji. W jaki sposób dbać o ochronę osób w tym wieku? Z jaką formą budowania kontaktu chcielibyśmy spotkać się my, kiedy sami będziemy osobami starszymi? W niniejszym artykule przedstawimy sytuację osób starszych oraz zwrócimy uwagę na to, co w relacji z tymi osobami może pomagać, a co utrudniać budowanie kontaktu.

Co warto wiedzieć o sytuacji osób starszych

Kontakt z osobą starszą niesie za sobą wiele ważnych zalet. Możemy poszerzać swoje horyzonty poznawcze, korzystać z pomocy opieki nad naszymi potomkami. W pewnym momencie kontakt ten, z racji postępującego procesu starzenia się – zostaje zmieniony. Wymaga on również zmiany naszego podejścia. Warto zadbać w tym zakresie o podstawową wiedzę, która pozwoli zrozumieć zachodzące zmiany, mieć więcej cierpliwości w odpowiedzi na być może przykre dla nas momentami zachowania.

Mózg osoby starszej nie jest już tak elastyczny, jak to miało miejsce kiedyś. Większą trudność sprawia bycie „na bieżąco”, nadążanie za zainteresowaniami pozostałych członków rodziny, które z racji rozwoju globalizacyjnego – zmieniają się z prędkością światła. Ponadto, osoby starsze same widzą zachodzące w ich życiu zmiany, które mogą powodować u nich natłok intensywnych, nieprzyjemnych uczuć jak poczucie bezsilności, poczucie winy, wstyd. W sposób naturalny w myśleniu czy postawie takiej osoby może pojawić się myślenie typu „jestem kłopotem”, „nie będę się narzucać”. Być może zauważymy również nieugięte trwanie przy swoich poglądach, niechęć i sceptycyzm co do decyzji życiowych młodszego pokolenia.

Warto również wspomnieć, że proces starzenia się z naturalnego względu, dotyczy różnego rodzaju zaburzeń funkcjonowania, na które osoba starsza oraz jej bliscy mogą doświadczyć. Warto zwrócić uwagę na wszelkiego rodzaju nagłe zmiany w zachowaniu, które mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie. Są to zachowania takie jak: spowolnienie tempa myślenia, trudności ze snem, obniżenie lub wprost przeciwnie – wybuchowość w nastroju. Jednocześnie, przy względnym odczuciu, że mamy satysfakcjonująco zbudowaną relację z osobą starszą, bardzo ważną informacją dla młodszego pokolenia może być nagłe odcięcie się od kontaktu ze strony osoby starszej.

Na co zwrócić uwagę w kontakcie z osobą starszą

W rozmowach z osobami starszymi warto w pierwszej kolejności zadbać o swój komfort i spokój, który z dużym prawdopodobieństwem udzieli się również drugiej stronie. Organizujmy życie rodzinne tak, aby częstotliwość spotkań była dostosowana w sposób optymalny dla nas. Angażujmy w tym zakresie pozostałych członków rodziny. Warto ustalić konkretne harmonogramy, co zaspokoi u osób starszych jedną z ważniejszych potrzeb, jaką jest potrzeba przewidywalności. W rozmowach z osobami starszymi próbujmy zrozumieć drugą stronę, zaakceptować, wracać do ważnych dla nich wspomnień, o których z satysfakcją osoby starsze mogłyby nam opowiedzieć. Unikajmy wywoływania intensywnych, nieprzyjemnych uczuć, udowadniania sobie kto ma rację, wypominania. Zwróćmy uwagę na to, aby:

1. organizacja życia codziennego osoby starszej była aktywna, uwzględniała spędzanie czasu na świeżym powietrzu, przy każdorazowo indywidualnym uwzględnieniu sytuacji zdrowotnej. Niezmiernie ważnym aspektem jest wymiana doświadczeń osób starszych pomiędzy sobą w takich miejscach jak kluby seniora, grupy wyznaniowe, Uniwersytety Trzeciego Wieku. Warto również zaznaczyć, że osoby starsze mają w sobie niezwykłą chęć dzielenia się wiedzą i doświadczeniami z osobami młodszymi, jak chociażby młodzież, która jednocześnie lubi ich słuchać, mogąc czerpać od osób starszych mądrości;
2. zadbać o wymagane konsultacje specjalistyczne, co z biegiem czasu zaczyna wypełniać większą część dnia osoby starszej i może z jej strony powodować niechęć. Bądźmy wytrwali, odważni i pewni w niesieniu pomocy, również poprzez sugerowanie odpowiednich specjalistów, w tym psychologa, psychoterapeuty czy psychiatry,

Proces starzenia się jest sytuacją wymagającą dla całej społeczności rodzinnej, wiąże się z podejmowaniem wielu ważnych dla całego systemu decyzji. Przy umiejętnie budowanym, co warto zaznaczyć – przez lata – kontakcie z osobami starszymi, podejmowanie tych decyzji i odnalezienie się w sytuacji starzenia się członka rodziny, proces ten może być przeżywany w mniej stresujący sposób, z większym spokojem dla całej rodziny.

Autor: mgr Marcin Kuszyński – psycholog