Czym jest legionelloza? Poznaj jej przyczyny i metody leczenia

Legionella to rodzaj bakterii, które powszechnie zamieszkują środowisko wodne. Brak odpowiednich standardów czystości sprawia, że namnażają się w nadmiarze. W konsekwencji tego rośnie ryzyko rozwoju legionellozy. Sprawdź, jakie objawy jej towarzyszą i na czym polega jej leczenie.

Czym jest legionelloza?

Legionelloza to choroba bakteryjna wywoływana przez Gram-ujemne bakterie z rodzaju Legionella. W przeważającej części przypadków (60–80%) za jej powstanie odpowiada gatunek Legionella pneumophila.

Ich naturalnym rezerwuarem są wody śródlądowe i morskie, w tym m.in.: stawy, bagna, mokradła, jeziora, sztuczne zbiorniki wodne, wilgotna gleba i gorące źródła wody. Może ona jednak pojawić się w miejscach bytności ludzi. Możliwe jest wystąpienie Legionelli w klimatyzacji, obiegach wód chłodniczych, instalacjach wodociągowych ciepłej wody, w basenach, saunach itd. Bakterie Legionella mogą rozwijać się na sitkach zabezpieczających krany, w słuchawkach prysznicowych, kurkach, urządzeniach grzewczych czy w nawilżaczach powietrza.

Jak można zarazić się bakteriami Legionella?

Wbrew pozorom bakteriami Legionella nie można zarazić się podczas spożywania wody. Zakażenie nie przechodzi również z człowieka na człowieka. Bakterie przenoszą się wyłącznie drogą wziewną podczas kontaktu z wodnym aerozolem zawierającym patogeny.

Wśród przykładowych sytuacji, w których może dojść do zakażenia bakteriami Legionella, wymienia się m.in.: branie prysznica, pochylanie się nad kranem podczas mycia rąk, przebywanie w pomieszczeniach wyposażonych w klimatyzatory emitujące mgiełkę wody, przeprowadzanie inhalacji i nebulizacji z użyciem wody z kranu. Pierwsze objawy pojawiają się po kilku dniach od zakażenia.

Jakie są objawy legionellozy?

Zakażenie bakteriami Legionella może przejawiać się w dwojaki sposób. Pierwszą postacią jest tzw. choroba legionistów. To ciężkie zapalenie płuc. Rozwija się ono w najwyżej około 10% przypadków zakażenia. Najbardziej narażone są na nie osoby starsze i z zaburzeniami odporności. Objawami choroby legionistów są:

•      mokry kaszel z odkrztuszaniem plwociny,
•      problemy z oddychaniem,
•      duszność,
•      gorączka wynosząca ponad 40°C,
•      zaburzenia świadomości.

Choroba legionistów wiąże się z wysokim odsetkiem zgonów. Eksperci oszacowali go na 15–20%. Drugą postacią zakażenia bakteriami Legionella jest gorączka Pontiac. Ma ona łagodniejszy przebieg niż choroba legionistów. Specjaliści podają, że ustępuje samoistnie po 3–5 dniach. Poza podwyższoną temperaturą ciała towarzyszą jej objawy grypopodobne, czyli ogólne osłabienie, ból głowy, bóle mięśni i stawów, suchy i męczący kaszel, dreszcze, uczucie zmęczenia, a niekiedy też dolegliwości ze strony układu pokarmowego – biegunka, nudności, wymioty. Nierzadki jest bezobjawowy przebieg zakażenia Legionellą.

Zobacz także: Czym jest filarioza? Przyczyny, objawy, diagnostyka

Rozpoznawanie zakażenia bakteriami Legionella

Rozpoznanie zakażenia bakteriami Legionella rozpoczyna się od szczegółowo przeprowadzonego wywiadu medycznego i badania przedmiotowego (osłuchiwania klatki piersiowej, oceny śluzówki gardła, pomiaru temperatury ciała i innych czynności diagnostycznych).

Dla postawienia rozpoznania konieczne są badania laboratoryjne. Najczęściej przeprowadza się je z moczu. Stosuje się testy ELISA i radioimmunologiczny, które zapewniają wysoką czułość. Diagnostykę ułatwiają handlowe zestawy do wykrywania swoistych przeciwciał klasy IgG, IgM i IgA. W badaniach moczu stwierdza się m.in. białkomocz i krwinkomocz, a w badaniach z krwi m.in. spadek poziomu sodu i aktywności enzymów wątrobowych.

W rozpoznaniu wykorzystuje się również badania obrazowe, a dokładnie RTG klatki piersiowej, ze względu na występujące w legionellozie zapalenie płuc. Na zdjęciach widoczny jest naciek w płucach zazwyczaj jednostronny (choć może być również obustronny), zlokalizowany głównie w pobliżu opłucnej, który może mieć cechy rozpadu. Widoczne jest również powiększenie węzłów chłonnych wnęk i śródpiersia.

W przypadku pojawienia się niepokojących dolegliwości zgłoś się do lekarza rodzinnego. Jeśli pojawią się trudności z oddychaniem, duszności lub inne objawy niewydolności oddechowej, wezwij pogotowie ratunkowe, dzwoniąc pod numer 112 lub 999.

Jak umówić wizytę

Badania NFZ

22 275 96 28

Formularz

Umów badanie w ramach abonamentu

Portal Pacjenta

Umów wizytę płatną

22 275 96 28

Kup online

Jak przebiega leczenie legionellozy?

Postępowanie w przypadku gorączki Pontiac zazwyczaj opiera się na podawaniu leków przeciwgorączkowych i łagodzeniu objawów domowymi sposobami poprzez np. zimne okłady na czoło i odpoczynek w łóżku. 

Przy chorobie legionistów zazwyczaj konieczna jest hospitalizacja. Podstawą leczenia jest antybiotykoterapia. Najczęściej stosowana jest azytromycyna lub lewofloksacyna. Ciężkie przypadki mogą wymagać jednoczesnego dożylnego podania antybiotyków z grupy makrolidów (erytromycyna, spiramycyna) i fluorochinolonów (cyprofloksacyna, lewofloksacyna, ofloksacyna), które są szczególnie aktywne przeciwko bakteriom Legionella. Po 3–5 dniach zazwyczaj dochodzi do poprawy stanu zdrowia, choć leczenie choroby legionistów może trwać nawet do 3 tygodni.

Jak uchronić się przed zakażeniem?

Działania zapobiegawcze są skierowane na eliminację bakterii Legionella ze zbiorników wodnych i systemów wodociągowych. Regionalne stacje sanitarno-epidemiologiczne prowadzą regularne badania ujęć wodnych i rekreacyjnych zbiorników wodnych. Przy odnotowaniu zbyt wysokiego stężenia bakterii przeprowadza się dezynfekcję wody. Najczęstsze metody to podgrzewanie jej do temperatury ponad 70°C czy chlorowanie. 

W warunkach domowych minimalizuje się ryzyko zakażenia poprzez m.in. przepłukiwanie słuchawki prysznicowej, stosowanie napowietrzaczy wody, mycie kratek w kranach, spuszczanie wody przez 2–3 minuty po jej długotrwałym nieużywaniu w domu.