Ból podczas oddawania moczu, trudności z rozpoczęciem mikcji czy przerywany strumień moczu to objawy dające podejrzenie chorób gruczołu krokowego. Poznaj najważniejsze informacje na temat najczęstszych chorób prostaty. Sprawdź, jakie funkcje pełni i gdzie jest gruczoł krokowy.

Czym jest gruczoł krokowy?

Gruczoł krokowy inaczej nazywany jest prostatą, gruczołem sterczowym lub sterczem. To narząd, który ma każdy mężczyzna. Zlokalizowany jest w miednicy mniejszej, w okolicy krocza, pod pęcherzem moczowym i przywiera do przedniej ściany odbytu. Przez wnętrze gruczołu krokowego przechodzi cewka moczowa, stąd też uczestniczy on w pracy układu moczowo-płciowego. Pod względem kształtu i rozmiaru gruczoł krokowy porównywany jest do orzecha włoskiego.

Gruczoł krokowy – funkcje

Gruczoł krokowy odpowiedzialny jest za wytwarzanie płynu, w którym znajdują się męskie komórki rozrodcze, czyli plemniki. Wydzielina ta jest mętna, biaława, ma charakterystyczny zapach. Odżywia plemniki, kiedy ruszają w drogę do komórki jajowej. Do wydobycia tego płynu dochodzi w momencie szczytowania – wówczas umiejscowione wokół gruczołu krokowego mięśnie gładkie kurczą się i następuje tzw. ejakulacja.

Choroby gruczołu krokowego

Do najczęstszych chorób gruczołu krokowego należy:

• ostre lub przewlekłe zapalenie prostaty;
• łagodny przerost gruczołu krokowego;
• nowotwór stercza.

Zapalenie prostaty

Zapalenie gruczołu krokowego to jedna z częstszych chorób zapalnych występujących u młodych mężczyzn. Wyróżnia się ostre i przewlekłe zapalenie stercza. To drugie stwierdza się, kiedy objawy utrzymują się powyżej 3 miesięcy. Przyczyną ostrego zapalenia prostaty jest infekcja bakteryjna. Zazwyczaj za jej powstanie odpowiadają bakterie naturalnej flory jelita grubego, które trafiają na skórę okolicy odbytu i krocza, po czym przeniesione zostają w okolicę zewnętrznego ujścia cewki moczowej, pęcherza i ostatecznie do prostaty. W przypadku przewlekłego stanu zapalnego jak dotąd nie określono dokładnej przyczyny powstania.

Wśród czynników predysponujących wymienia się m.in. stres, zaburzenia hormonalne, emocjonalne, autoimmunologiczne. Rzadko choroba ma podłoże bakteryjne. W przypadku przewlekłego niebakteryjnego zapalenia gruczołu krokowego stosuje się nazwę zespół przewlekłego bólu miednicy mniejszej.

Zobacz także: Czym jest przepuklina pachwinowa? Objawy, diagnostyka, leczenie

Przerost gruczołu krokowego

Najczęstszą przypadłością ze strony gruczołu krokowego jest jego łagodny rozrost. Problem ten dotyczy około połowy mężczyzn powyżej 60. roku życia. Do powiększenia gruczołu krokowego dochodzi w wyniku rozrostu komórek gruczołowych i podścieliska stercza. W grupie ryzyka znajdują się mężczyźni o nadmiernej masie ciała, z nadciśnieniem tętniczym, podwyższonym poziomem cholesterolu. Gdy dochodzi do rozrostu gruczołu krokowego, wskutek mechanicznego ucisku cewki moczowej rozwijają się problemy z oddawaniem moczu.

Zobacz także: Czym jest zapalenie jąder? Jak przebiega leczenie?

Nowotwór gruczołu krokowego

Rak prostaty to drugi po raku płuca najczęściej rozpoznawany nowotworem u mężczyzn. Najczęstszym podtypem jest gruczolakorak zrazikowy. Na początkowym etapie nie daje żadnych dolegliwości. Objawy pojawiają się z reguły wtedy, gdy choroba powoduje przerost prostaty i ucisk na pęcherz. Może wówczas wystąpić krwiomocz, krew w spermie, zaburzenia wzwodu, ból w okolicy lędźwiowej, krocza i w podbrzuszu. Zmiana umiejscawia się przeważnie w części tylnej i tylno-bocznej gruczołu.

Czynniki ryzyka zachorowania na nowotwór prostaty to zwłaszcza częste zapalenia dróg moczowych, obciążony wywiad rodzinny w kierunku raka prostaty, choroby przenoszone drogą płciową, nadmierna masa ciała, niezdrowy styl życia, wstrzemięźliwość płciowa.

Zobacz także: Ból stawu biodrowego – poznaj potencjalne przyczyny tej dolegliwości

Objawy chorób gruczołu krokowego

Objawy towarzyszące chorobom gruczołu krokowego są bardzo podobne. Należą do nich przede wszystkim:

• bolesne oddawanie moczu;
• trudności w rozpoczęciu mikcji;
• uczucie pieczenia podczas mikcji;
• wrażenie stałego parcia na mocz;
• częste oddawanie moczu w nocy;
• niekiedy zatrzymanie moczu;
• wrażenie niepełnego opróżnienia pęcherza;
• słaby lub przerywany strumień moczu.

Rozpoznanie chorób gruczołu krokowego

Diagnostyka nieprawidłowości ze strony gruczołu krokowego rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego, badania przedmiotowego, czyli oceny występujących objawów, oraz badania per rectum (badanie palpacyjne przez odbytnicę). To ostatnie pozwala na ocenę kształtu, wielkości, konsystencji i obecności patologicznych struktur w prostacie.

Z uwagi na trudności z oddawaniem moczu wykonuje się ogólne badanie moczu i zazwyczaj posiew moczu. W celu pogłębienia diagnostyki pacjent kierowany jest na badanie USG i oznaczenie poziomu swoistego antygenu sterczowego (PSA) we krwi. Wykonane może być USG przezbrzuszne, które wizualizuje stopień zalegania moczu i USG przezodbytnicze, pozwalające na dokładniejszą ocenę struktury i wielkości gruczołu.

W przypadku problemów z gruczołem krokowym przeprowadzona bywa również uroflowmetria (badanie strumienia moczu). Dokonuje się wówczas pomiaru objętość oddanego moczu, maksymalnego i średniego przepływu cewkowego. W razie niepewności diagnostycznej lekarz zalecić może dodatkowe badania, np. tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, scyntygrafię. W przypadku choroby nowotworowej ostateczne rozpoznanie zapewnia biopsja gruczołu krokowego i poddanie pobranego materiału analizie histopatologicznej.