Co to jest wodobrzusze i jak je zdiagnozować?

Wodobrzusze to patologicznie duża ilość płynu w jamie brzusznej. Sposób leczenia i rokowania zależą od przyczyny puchliny brzusznej. Jakie objawy towarzyszą wodobrzuszu i do czego może prowadzić nadmierna ilość płynu w jamie otrzewnej? Dowiedz się, w jaki sposób lekarz diagnozuje puchlinę brzuszną.

Co to jest wodobrzusze? Czy wodobrzusze to rak?

Wodobrzusze to objaw chorobowy charakteryzujący się nadmierną ilością płynu w jamie otrzewnej. Płyn ten nazywany bywa też płynem puchlinowym, dlatego wodobrzusze może być określane jako puchliną brzuszną. Pacjenci niekiedy błędnie uważają je za nowotwór. Wodobrzusze nie jest rakiem, ale może mu towarzyszyć, gdyż w przebiegu choroby nowotworowej dochodzi do nadprodukcji płynu. Wodobrzusze nowotworowe stanowi składową zespołu Meigsa. To triada objawów występująca przy włókniakootoczkowiaku jajnika, na którą poza wodobrzuszem składa się płyn w jamie opłucnej i płyn w osierdziu.

Nowotworami, w których przebiegu również dość często dochodzi do powstania wodobrzusza, są: rak błony śluzowej trzonu macicy, rak piersi, jelita grubego, żołądka i trzustki. Do powstania wodobrzusza dochodzi też na skutek mechanicznych utrudnień w odpływie chłonki, hipoalbuminemii (stanu obniżonego poziomu albumin w osoczu) czy nadciśnienia wrotnego (stanu podwyższonego ciśnienia w żyle wrotnej, który zazwyczaj rozwija się w marskości wątroby).

Przyczyny wodobrzusza

Niewątpliwie najczęstszą przyczyną wodobrzusza jest marskość wątroby. Specjaliści zwracają uwagę, że włóknienie miąższu wątroby odpowiada za około 80% przypadków puchliny brzusznej. Rzadziej wodobrzusze powstaje w przebiegu niewydolności serca, chorób trzustki, gruźlicy czy chorób nerek, w których prowadzona jest dializoterapia. Poza wymienionymi przyczynami wodobrzusza objaw ten towarzyszy niekiedy takim chorobom jak:

• niedoczynność tarczycy;
• uszkodzenie przewodu limfatycznego;
• zespół nerczycowy;
• uszkodzenie moczowodu;
• toczeń rumieniowaty układowy;
• zapalenie otrzewnej;
• zakrzepica żyły wrotnej, zakrzepica żyły wątrobowej – zespół Budda-Chiariego;
• enteropatia z utratą białka – przenikanie białek osocza krwi do światła jelita.

Zobacz także: Na czym polega rezonans magnetyczny jamy brzusznej?

Czy wodobrzusze jest groźne? Objawy wodobrzusza

Jak wspomniano wcześniej, wodobrzusze to symptom, a nie osobna jednostka chorobowa. Objawem rozwijającej się puchliny brzusznej jest rosnący obwód brzucha. Dochodzi do przyrostu masy ciała. Przy wodobrzuszu zwykle nie występuje ból brzucha. Wraz z zaawansowaniem tej przypadłości pojawia się:

• dyskomfort w jamie brzusznej;
• uczucie rozpierania w jamie brzusznej;
• nudności, a niekiedy również wymioty.

Wodobrzuszu towarzyszą inne objawy związane z chorobami leżącymi u podłoża tej dolegliwości.

W zależności od objętości płynu puchlinowego dokonano podziału wodobrzusza na:

• łagodne – tzw. stopień 1, który można rozpoznać w USG;
• umiarkowane – tzw. stopień 2, który można rozpoznać w badaniu przedmiotowym i potwierdzić w badaniach obrazowych; świadczy o nim rozlany i uwypuklony po bokach brzuch, uczucie chełbotania, objętość płynu wynosi ponad 500 ml;
• zaawansowane – tzw. stopień 3, potwierdzany w badaniach obrazowych; brzuch jest napięty, a skóra na nim lśniąca, cienka, widoczne są naczynia krwionośne, dochodzi do wygładzenia pępka.

Puchlina brzuszna prowadzi do szeregu konsekwencji, a najczęstsze z nich to problemy z oddychaniem. Duszność wynika z ucisku wywieranego przez nagromadzony w jamie brzusznej płyn na przeponę. Inne powikłanie wodobrzusza to przemieszczenie bakterii z jelita do płynu w jamie brzusznej, co prowadzi do bakteryjnego zapalenia otrzewnej.

Zobacz także: Jak rozpoznać niedrożność jelit?

Jak umówić wizytę

Badania NFZ

22 880 90 80 

Formularz

Umów badanie w ramach abonamentu

Portal Pacjenta

Umów wizytę płatną

22 880 90 80 

Kup online

Jak rozpoznać wodobrzusze?

Rozpoznanie wodobrzusza rozpoczyna się od badania podmiotowego. Na podstawie szczegółowego wywiadu przeprowadzonego z pacjentem lekarz może uzyskać informacje na temat możliwych przyczyn zbyt dużej ilości płynu w jamie brzusznej. Kluczowe znaczenie w diagnozie odgrywa stwierdzenie objawów tworzących obraz kliniczny chorób wywołujących wodobrzusze.

Następnie lekarz przechodzi do badania przedmiotowego. Oprócz zauważalnego powiększenia obwodu brzucha stwierdza objaw chełbotania, który świadczy o obecności płynu w jamie otrzewnowej. Aby go sprawdzić, lekarz kładzie lewą dłoń w dolnej części prawej połowy brzucha, a następnie uderza palcami prawej dłoni w lewą dolną część brzucha. Powstała w ten sposób fala płynu uderza w ścianę prawej połowy brzucha i odczuwana jest na lewej ręce lekarza.

W rozpoznaniu wodobrzusza ważne są badania obrazowe. Tzw. złotym standardem jest badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej i miednicy. Z badań obrazowych przydaje się rentgenogram (RTG) jamy brzusznej na stojąco. W razie wątpliwości diagnostycznych zlecona zostać może tomografia komputerowa. Poza tym niejednokrotnie podejmuje się nakłucia otrzewnej w celu odbarczenia płynu, zarówno diagnostyczne, jak i terapeutyczne. Płyn przekazuje się do badania cytologicznego, biochemicznego i mikrobiologicznego.

Zobacz także: Tomografia komputerowa jelita grubego – najważniejsze informacje o badaniu