Co to jest kaszel psychogenny? Przyczyny, objawy i sposoby leczenia

25.06.2023

Kaszel to zarówno mechanizm obronny organizmu (np. w przypadku zakrztuszenia się), jak i objaw chorobowy. Najczęściej kojarzony jest z chorobami układu oddechowego, w tym zwłaszcza z zapaleniem górnych dróg oddechowych. Szczególnym rodzajem jest kaszel psychogenny. Dowiedz się więcej na jego temat.

Kaszel psychogenny.jpg

Spis treści

Co to jest kaszel o podłożu psychogennym?
Jak wygląda kaszel psychogenny?
Kaszel psychogenny – rozpoznawanie
Do jakiego lekarza się zgłosić?
Jak pozbyć się kaszlu psychogennego?

Kaszel o podłożu psychogennym charakteryzuje się tym, że nie występuje w nocy, nie reaguje na leki i nasila się w wyniku działania stresu. To kaszel idiopatyczny – nie ma uchwytnej przyczyny organicznej, która jest odpowiedzialna za jego wywoływanie. Dowiedz się, w jaki sposób lekarz stawia rozpoznanie tej przypadłości. Sprawdź, na czym polega leczenie kaszlu psychogennego.

Co to jest kaszel o podłożu psychogennym?

Kaszel psychogenny to inaczej kaszel na tle nerwowym lub nerwicowym, bez żadnej fizjologicznej przyczyny. Wywołany jest podświadomą stymulacją ośrodka kaszlowego oraz ośrodków korowo-podkorowych w mózgu. Dolegliwość ta rozwinąć się może w każdym wieku, lecz najczęściej występuje u dzieci w wieku szkolnym.

Za powstanie kaszlu psychogennego odpowiadać może narażenie na silny stres lub nieprzyjemne emocje, jak złość, gniew, strach. Kaszel psychogenny może być wyrazem lęków, niepokojów, nadmiernych ambicji. Do jego powstania doprowadzają na przykład problemy szkolne u dzieci czy zawodowe u dorosłych. Przypadłość ta rozwija się często w przebiegu zaburzeń lękowych i zaburzeń osobowości.

Jak wygląda kaszel psychogenny?

Kaszel psychogenny charakteryzuje się brakiem reakcji na leki o działaniu przeciwkaszlowym. Rzadko występuje podczas mówienia i w nocy. Jest długotrwały – utrzymuje się ponad 8 tygodni. Zwykle ma charakter suchy i nie towarzyszy mu odrywanie się wydzieliny ani żaden inny objaw. Do nasilenia kaszlu o podłożu psychogennym dochodzi w wyniku wystąpienia czynników stresowych.

Warto w tym miejscu wspomnieć również o konsekwencjach długo utrzymującego się kaszlu psychogennego. Prowadzi on do podrażnienia błony śluzowej dróg oddechowych, a w ciężkich przypadkach nawet do jej zaniku. Wiąże się z ryzykiem powstania przepukliny, zachłystowego zapalenia płuc, wysiłkowego nietrzymania moczu czy rozstrzeni oskrzeli (poszerzenia „rozstrzeni” niektórych odcinków dróg oddechowych).

Kaszel psychogenny – rozpoznawanie

Rozpoznanie kaszlu psychogennego jest trudne. Polega na wykluczeniu wszystkich innych przyczyn kaszlu. Lista ta jest dość długa i znajdują się na niej m.in.:

  • infekcje dróg oddechowych,
  • przewlekła obturacyjna choroba płuc,
  • astma oskrzelowa,
  • zatorowość płucna,
  • obecność ciała obcego w drogach oddechowych,
  • guz nowotworowy w drogach oddechowych,
  • niewydolność serca, wady serca,
  • choroba wrzodowa żołądka, refluks,
  • podrażnienia wziewnymi substancjami chemicznymi,
  • stosowanie niektórych leków, w tym m.in. zobojętniających kwas solny w żołądku, inhibitorów enzymu konwertującego angiotensynę.

Odrzucenie wszelkich możliwych przyczyn powstania kaszlu wymaga przeprowadzenia szeregu badań. Diagnostyka kaszlu rozpoczyna się od szczegółowego badania podmiotowego – wywiadu z pacjentem, a w przypadku dzieci również z opiekunem, oraz badania przedmiotowego (np. osłuchania klatki piersiowej, badania gardła). Na podstawie wstępnych informacji, które pozwalają na odrzucenie części przyczyn kaszlu, zlecane są dodatkowe badania. Wymienić można wśród nich m.in.: RTG klatki piersiowej, pełne badania laryngologiczne i alergologiczne, badanie plwociny, spirometrię, test wysiłkowy. Diagnostyka kaszlu psychogennego wykonana może zostać w ramach abonamentu dla dorosłych i dzieci. Sprawdź, co on obejmuje.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

Z kaszlem pacjent zgłasza się w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego NFZ lub prywatnie. Na podstawie wstępnej diagnozy lekarz może skierować pacjenta na dodatkowe badania lub do odpowiedniego specjalisty: pulmonologa (lekarza zajmującego się układem oddechowym), alergologa czy laryngologa (specjalisty od nosa, gardła i uszu). Wykluczą oni najczęściej występujące przyczyny kaszlu, zwłaszcza te, które wymagają pilnego leczenia. Po skrupulatnym wykluczeniu innych chorób pacjent może zostać skierowany do psychologa lub psychiatry. Ci specjaliści pomogą uporać się pacjentowi z problemem emocjonalnym, stojącym za powstaniem kaszlu. Należy pamiętać, że diagnostyka kaszlu psychogennego jest często długotrwała i może wymagać wielu badań oraz konsultacji. Jednak tylko prawidłowe zdiagnozowanie pacjenta może przynieść ulgę i skuteczność leczenia.

Konsultacja internisty

Jak pozbyć się kaszlu psychogennego?

Podstawową metodą leczenia kaszlu psychogennego jest psychoterapia. Zazwyczaj prowadzona jest terapia poznawczo-behawioralna. Pacjent uczony jest również, jak ograniczyć wpływ stresu na organizm. Proponowane są mu różne metody walki ze stresem, u każdego dane rozwiązania mogą bowiem różnić się efektem. Dla jednych skuteczna będzie joga, medytacja, relaksacyjna muzyka, a u innych sprawdzi się podejmowanie aktywności ruchowej, trening autogenny (polega na wywołaniu metodą autosugestii stanu zbliżonego do hipnozy) czy metoda Jacobsona (polega na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni).

Niekiedy pacjentom przepisywane są łagodne leki hamujące odruch kaszlu. Lekarz rozważa również stosowanie leków łagodzących lęk, nerwicę czy inne zaburzenia psychiczne jako wspomaganie psychoterapii. Przewlekły kaszel podrażnia i wysusza śluzówkę, dlatego ważne jest odpowiednie jej nawodnienie i nawilżenie.

Źródła
  1. M. Arcimowicz, K. Niemczyk, Przewlekły kaszel: nowe koncepcje i możliwości terapeutyczne, „Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny” 2016, t. 5, nr 1, s. 22–29.
  2. A. Undrunas, K. Kuziemski, Uporczywy kaszel – trudności diagnostyczno-terapeutyczne w codziennej praktyce lekarskiej, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2017, t. 11, nr 4, s. 149–155.

Zobacz także

BMI.jpg
DietetykaUroda i sportZdrowie na co dzień

Czym jest wskaźnik BMI? Jak interpretować wyniki?

W ciągu ostatnich lat w polskim społeczeństwie – i nie tylko – wzrósł problem nadwagi i otyłości. Szacuje się, że w naszym kraju na otyłość cierpi ok. 9 mln osób. Statystyki na ten temat bazują na międzynarodowej skali BMI (ang. Body Mass Index), która pozwala oszacować, czy aktualna waga jest prawidłowa, zbyt wysoka lub za niska. Sprawdź, czym jest ten wskaźnik, jak dokonywać obliczeń i interpretować wyniki.

Niedobór magnezu.jpg
Zdrowie na co dzień

Jak objawia się niedobór magnezu? Jakie ma skutki? Kiedy wdrożyć suplementację?

Magnez to ważny minerał dla organizmu człowieka. Pełni on wiele istotnych funkcji: wspiera układ nerwowy i odpornościowy, zapobiega bolesnym skurczom mięśni i zmęczeniu i wraz z wapniem buduje zdrowe kości i zęby etc. Sprawdź, jak objawia się niedobór tego pierwiastka, jakie mogą być jego skutki i kiedy warto rozważyć suplementację.

Płyn w opłucnej.jpg
Zdrowie na co dzień

Czym jest płyn w opłucnej – dlaczego się gromadzi? Jakie daje objawy? Jak się go pozbyć?

Płyn w opłucnej, potocznie zwany „wodą w płucach”, to stan, w którym w przestrzeni między płucami a ścianą klatki piersiowej gromadzi się nadmierna ilość płynu. Może on świadczyć m.in. o chorobach płuc, serca, układu krążenia lub niektórych schorzeniach autoimmunologicznych. Sprawdź, jak rozpoznać nieprawidłowości w obrębie jamy opłucnej, jakie badania wykonać i na czym polega leczenie.

Wszystkie artykuły i poradniki