Chłoniak Hodgkina – objawy, leczenie, diagnostyka
Chłoniak Hodgkina to jeden z częściej rozpoznawanych chłoniaków. Rozwija się przeważnie u młodych dorosłych. Głównym objawem chłoniaka Hodgkina jest niebolesne powiększenie węzłów chłonnych, w tym zwłaszcza w obrębie górnej części ciała. Dowiedz się więcej na temat tej choroby.
Spis treści
Chłoniak Hodgkina po raz pierwszy został opisany w 1832 r. przez patologa Thomasa Hodgkina. Mimo dziesiątek lat badań w dalszym stopniu nie poznano dokładnie przyczyny jego powstania. Leczenie chłoniaka Hodgkina wymaga radio- i chemioterapii. Wczesne rozpoznanie choroby daje dużą pomyślność efektów leczenia.
Chłoniak Hodgkina – co to za choroba?
Chłoniak Hodgkina, nazywany kiedyś ziarnicą złośliwą, to choroba nowotworowa układu chłonnego. Charakteryzuje się obecnością olbrzymich nowotworowych komórek Reed-Sternberga o wielopłatowym jądrze i jednojądrzastych komórek Hodgkina. Zachorowalność na chłoniaka Hodgkina w krajach rozwiniętych to 2–3 przypadki na 100 tys. osób w skali roku. Choroba ta niewiele częściej jest rozpoznawana u mężczyzn niż u kobiet. Eksperci zwracają uwagę na dwa szczyty zachorowań na chłoniaka Hodgkina – około 30 roku życia i po piątej dekadzie. Chłoniak Hodgkina stanowi około 30% przypadków chłoniaków i około 1% przypadków nowotworów złośliwych. Choroba ta szerzy się przez ciągłość na następne grupy węzłów chłonnych, a z czasem przez krew, zajmując narządy spoza układu limfatycznego. Specjaliści zwracają uwagę na możliwość rodzinnego występowania chłoniaka Hodgkina, zwłaszcza u bliźniąt jednojajowych. Rozwojowi tej choroby sprzyjają m.in. zakażenie wirusem HIV, cytomegalowirusem, wirusem Epstein-Barr czy palenie tytoniu.
Chłoniak Hodgkina – objawy
Głównym objawem chłoniaka Hodgkina jest niebolesne powiększenie węzłów chłonnych. To tzw. limfadenopatia. Powiększeniu mogą ulec dowolne węzły chłonne, choć z reguły dotyczy to węzłów szyjnych, pachowych czy śródpiersiowych. Powiększenie węzłów chłonnych o lokalizacji podprzeponowej jest rzadkie i dotyczy 10–20% przypadków. Powiększone węzły chłonne stają się twarde, skóra nad nimi nie jest zmieniona, a jeśli osiągną spore rozmiary, to mogą powodować ucisk na okoliczne tkanki. Temu towarzyszyć mogą objawy wtórne. Przykładowo powiększenie węzłów chłonnych śródpiersiowych powodować może duszności, trudności z oddychaniem, kaszel, a powiększenie węzłów chłonnych w przestrzeni zaotrzewnowej – ból brzucha, zaparcia, wzdęcia, niedrożność jelit. Chłoniakowi Hodgkina towarzyszyć mogą objawy ogólne, w tym zwłaszcza niezamierzona utrata masy ciała o 10% w ciągu pół roku, nocne poty, uporczywy świąd skóry, gorączka bez współistniejącego zakażenia.
Zobacz także: Napięciowy ból głowy – objawy, diagnostyka i leczenie
Diagnostyka chłoniaka Hodgkina
W diagnostyce chłoniaka Hodgkina wykorzystuje się wiele badań. Jak w przypadku każdego problemu zdrowotnego lekarz rozpoczyna od badania podmiotowego (szczegółowego wywiadu) i badania przedmiotowego. Zaleca wykonanie badań laboratoryjnych, w tym głównie morfologii krwi z rozmazem, OB, CRP, proteinogram, ocenę aktywności LDH, biochemiczną ocenę wydolności nerek i wątroby, stężenie β2mikroglobuliny, badania w kierunku zakażenia HBV, HCV i HIV. Rozpoznanie stawia się na podstawie badań histopatologicznych całego węzła chłonnego lub innej nacieczonej tkanki. Materiał do oceny mikroskopowej pobiera się metodami chirurgicznymi. Jeśli tylko jest taka możliwość, lekarz stara się uzyskać do badania największy nieprawidłowy węzeł chłonny. Kiedy zaś nie ma możliwości pobrania całego węzła chłonnego, to pobiera jego fragment, a kiedy i to jest niemożliwe, lekarz decyduje się na wykonanie biopsji gruboigłowej z pobraniem wielu bioptatów. Biopsja aspiracyjna lub cienkoigłowa będzie niewystarczająca, gdyż nie zapewni informacji o architekturze zmiany. Do postawienia diagnozy konieczne jest stwierdzenie obecności komórek Reed-Sternberga.
Badania obrazowe pozwalają wyłącznie na ocenę zaawansowania choroby. W tym celu lekarz zleca najczęściej tomografię komputerową klatki piersiowej z oceną / bez oceny szyi, jamy brzusznej i miednicy. Rezonans magnetyczny jest wykorzystywany w przypadku zmian w obrębie tkanek miękkich i ośrodkowego układu nerwowego. Dużą czułość wykazuje pozytonowa tomografia emisyjna. Do oceny zaawansowania chłoniaka Hodgkina wykorzystuje się również biopsję aspiracyjną szpiku kostnego i trepanobiopsję z talerza kości biodrowej. U chorych z nowo rozpoznaną chorobą, badanych metodą pozytonowej tomografii komputerowej nie jest konieczna biopsja szpiku.
Zobacz także: Guz mózgu – objawy, przyczyny powstawania i sposoby rozpoznania
Na czym polega leczenie chłoniaka Hodgkina?
Leczenie chłoniaka Hodgkina opiera się na chemioterapii skojarzonej z radioterapią. Intensywność terapii jest dostosowywana przede wszystkim do stopnia zaawansowania choroby. Metody chirurgiczne nie mają zastosowania w ziarnicy złośliwej. Czasami wymagane jest przeprowadzenie przeszczepu szpiku kostnego. W pewnych przypadkach stosuje się także intensywne programy wielolekowe. U młodych mężczyzn przed rozpoczęciem leczenia chłoniaka Hodgkina do rozważenia jest zamrożenie nasienia. Kobietom w okresie rozrodczym lekarz proponuje konsultację odnośnie do zachowania płodności. Rokowanie w chłoniaku Hodgkina jest dobre – cechuje się on wysokim odsetkiem całkowitych wyleczeń.