Ból ucha – zaawansowane sposoby diagnostyki przy ostrym zapaleniu
Zapalenie ucha to częsta przypadłość, zwłaszcza wśród dzieci. Najczęściej rozwija się w uchu środkowym i ma ostry przebieg. Rozpoznanie zapalenia ucha poza badaniem podmiotowym i przedmiotowym wymaga przeprowadzenia dodatkowych badań. Sprawdź, jakich.
Spis treści
Jeśli doświadczasz bólu ucha, pogorszenia słuchu, szumów usznych czy wycieku z ucha to może oznaczać, że rozwinął się stan zapalny ucha. Dowiedz się, jakie jeszcze objawy mogą mu towarzyszyć. Poznaj metody diagnostyki ostrego zapalenia ucha środkowego.
Ból ucha – badanie podmiotowe
Początkiem diagnostyki bólu ucha jest badanie podmiotowe, czyli wywiad z pacjentem. Powinien on uwzględniać następujące elementy:
- charakterystykę i lokalizację bólu ucha;
- rodzaj, długość i nasilenie objawów towarzyszących bólowi ucha;
- informacje na temat prowadzonego stylu życia;
- historię choroby – m.in. choroby narządu słuchu, schorzenia ogólnoustrojowe, wady wrodzone, stosowane leki, przebyte zabiegi;
- obciążenia wywiadu rodzinnego – przypadki chorób powodujących ból ucha u najbliższych krewnych;
- czynniki ryzyka wystąpienia ostrego zapalenia ucha środkowego – m.in. zapalenie zatok, infekcje górnych dróg oddechowych, polipy nosowe.
Badanie przedmiotowe przy bólu ucha
Kolejnym krokiem w diagnostyce bólu ucha jest badanie przedmiotowe. Lekarz ogląda i dokładnie bada palpacyjnie małżowinę uszną oraz okolicę zamałżowinową. Oceniana jest symetryczność osadzenia małżowin usznych. Przeprowadza się też otoskopię, podczas której ocenia się przewód słuchowy zewnętrzny, przekrój przewodu słuchowego i błonę bębenkową. Niekiedy, aby dobrze wykonać badanie, konieczne jest oczyszczenie przewodu słuchowego z nagromadzonej woskowiny.
Badanie ucha wykonuje się z użyciem narzędzia zapewniającego właściwe oświetlenie i powiększenie struktur narządu słuchu. Doskonale nadaje się do tego otoskop, czyli wziernik uszny. Lekarze dość często korzystają z modeli z własnym źródłem światła i szkłem powiększającym. Nowocześniejszą alternatywą jest mikroskop uszny.
Aby ocenić ruchomość błony bębenkowej, potrzeba otoskopu pneumatycznego. W badaniu uwzględnia się następujące cechy błony bębenkowej: przejrzystość, ruchomość, położenie, zabarwienie. Zdrowa błona bębenkowa jest przejrzysta, łatwo zmienia położenia na skutek zmian ciśnienia, znajduje się w pozycji neutralnej, ma perłowoszary kolor, a na jej powierzchni widać refleks świetlny. W zapaleniu ucha błona bębenkowa staje się zaczerwieniona, pogrubiona, uwypuklona, stwierdza się zatarcie refleksu świetlnego i zmniejszenie jej ruchomości.
Kryteria rozpoznania ostrego zapalenia ucha
Rozpoznanie ostrego zapalenia ucha środkowego wymaga stwierdzenia następujących kryteriów:
- nagły początek choroby, który objawia się bólem ucha, gorączką, wyciekiem ropnym z przewodu słuchowego zewnętrznego, a w przypadku małych dzieci dodatkowo niepokojem, rozdrażnieniem lub płaczem;
- obecność płynu w jamie bębenkowej ucha środkowego, na co wskazywać może:
- ograniczenie lub brak ruchomości błony bębenkowej;
- uwypuklenie błony bębenkowej w stronę przewodu słuchowego zewnętrznego;
- wysięk widoczny za błoną bębenkową;
- wyciek ropnej wydzieliny z ucha środkowego z przewodu słuchowego zewnętrznego;
- wyraźne zaczerwienienie błony bębenkowej i dotkliwe dolegliwości bólowe ucha zaburzające codzienną aktywność.
Rozpoznanie choroby nie jest pewne przy niestwierdzeniu przynajmniej jednego z ww. kryteriów.
Zobacz także: Jak objawia się migrena?
Badanie słuchu przy bólu ucha
Pacjenci z bólem uszu kierowani są na badanie słuchu. Słuch pacjenta może zostać zbadany przy pomocy audiometrii oraz prób stroikowych. W zależności od wieku pacjenta wykonuje się audiometrię impedancyjną lub audiometrię impedancyjną i tonalną.
Audiometria impedancyjna jest metodą audiometrii obiektywnej, opierającą się na pomiarze ciśnienia w uchu środkowym, odruchów mięśnia strzemiączkowego i napięcia błony bębenkowej.
Audiometria tonalna z kolei ma na celu określenie progu słyszenia na drodze powietrznej i kostnej w zakresie badanych częstotliwości. Próby stroikowe bada się przy pomocy kamertonu. Pozwala to ocenić typ niedosłuchu – przewodzeniowy czy odbiorczy.
Zapalenie ucha środkowego – tympanometria
W diagnostyce ostrego zapalenia ucha środkowego wykorzystywana jest tympanometria. Badanie to pozwala sprawdzić stan błony bębenkowej poprzez ocenę jej ruchomości i podatności na zwiększenie i obniżenie ciśnienia powietrza w zewnętrznym przewodzie słuchowym. Podczas tympanometrii możliwa jest także ocena ucha środkowego, a dokładnie drożność trąbki słuchowej i występowanie wysięku.
Zobacz także: Zapalenie zatok – rodzaje, diagnostyka i sposoby leczenia
Dodatkowe badania przy bólu ucha
Jeśli ww. badania nie pozwolą na postawienie trafnej diagnozy, lekarz zlecić może dodatkowe, w tym m.in.:
- badanie bakteriologiczne wymazów z ucha, nosa i gardła;
- morfologia krwi z rozmazem, OB, CRP;
- USG ślinianki przyusznej;
- badanie radiologiczne kości skroniowej – pozwala zobrazować stan kości oraz upowietrznienie wyrostka sutkowatego.
W przypadku podejrzenia powikłań wewnątrzczaszkowych wykonywana jest tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny.