Ból kości ogonowej – możliwe przyczyny i diagnostyka
Udostępnij na:
Ból kości ogonowej kojarzony jest przeważnie z urazem – stłuczeniem czy złamaniem – bądź ze schorzeniami dolnego odcinka kręgosłupa. W określeniu dokładnych przyczyn powstania bólu kości ogonowej pomocne są zwłaszcza badania obrazowe oraz badania laboratoryjne.
Spis treści
Co czwarta dorosła osoba, która przychodzi po poradę do lekarza pierwszego kontaktu, skarży się na bóle kości, mięśni lub stawów. Jedną ze zgłaszanych dolegliwości bywa ból kości ogonowej, w którym dolegliwości nasilają się po przyjęciu pozycji siedzącej. Sprawdź, co może go powodować oraz w jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie.
Co oznacza ból kości ogonowej?
Ból kości ogonowej może mieć wiele przyczyn. Za jego powstanie odpowiadają urazy tej okolicy. Przeważnie są to stłuczenia, rzadziej dochodzi do ciężkich urazów, jakimi są złamania kości ogonowej. Do grupy ryzyka złamania kości ogonowej należą osoby chorujące na osteoporozę oraz sportowcy uprawiający dyscypliny obciążające krzyżowy odcinek kręgosłupa.
Dolegliwości bólowe tej okolicy pojawić się mogą w przebiegu:
- zapalenia stawów krzyżowych,
- zapalenia kości krzyżowej,
- zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa,
- guzów kości krzyżowej lub kości guzicznej,
- zapalenia korzeni nerwowych w końcowym odcinku kręgosłupa,
- zmian chorobowych krążków międzykręgowych odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
- przeciążenia mięśni lub więzadeł okolicy krzyżowo-guzicznej, np. mięśnia guzicznego, więzadła krzyżowo-guzowego, mięśnia dźwigacza odbytu,
- ropni okołoodbytniczych, przewlekłego zapalenia fałdu pośladkowego,
- schorzeń internistycznych (przewodu pokarmowego, układu moczowego) oraz ginekologicznych,
- nadwagi i otyłości – nadmierna masa ciała zmniejsza rotację miednicy w momencie przyjmowania pozycji siedzącej.
Możliwy jest również typ idiopatyczny kokcygodynii – przewlekłego bólu kości ogonowej, w którym pacjenci mają zachowaną prawidłową ruchomość kości guzicznej i nie sposób określić przyczyny bólu.
Ból kości ogonowej – jaki lekarz?
W celu rozpoznania przyczyny bólu kości ogonowej pacjent powinien się zgłosić do lekarza pierwszego kontaktu, który na podstawie wstępnej diagnozy sam określi plan leczenia bądź skieruje pacjenta do specjalisty. Zazwyczaj pacjent otrzymuje skierowanie do ortopedy, który zajmuje się nieprawidłowościami w zakresie układu ruchu. Ewentualnie może otrzymać skierowanie do neurologa, reumatologa, internisty. Pacjent może również od razu udać się na wizytę do specjalisty.
Zobacz także: Niedrożność jelit – RTG i inne badania, które można wykonać
Jak umówić wizytę
Ból kości ogonowej – rozpoznanie
Rozpoznanie przyczyn bólu kości ogonowej, tak jak w przypadku każdej innej dolegliwości, rozpoczyna się od badania podmiotowego – szczegółowego wywiadu z pacjentem – oraz od badania przedmiotowego – oceny dolegliwości:
- umiejscowienia bólu – np. w kości ogonowej, krzyżowej, w obszarze analnym, czy jest to ból promieniujący,
- rozwoju bólu – nagły, wolny, po urazie (np. po upadku na pośladki), po obciążeniu, po chorobie,
- charakteru bólu – stały, przerywany, ostry, przewlekły,
- ograniczenia ruchów – np. podczas siadania, wypróżniania,
- objawów towarzyszących – np. zakłóceń w trakcie oddawania moczu i stolca, dolegliwości podczas stosunku płciowego,
- schorzeń poprzedzających i towarzyszących bólowi – np. hemoroidów, uszkodzenia krocza podczas porodu, operacji w obszarze miednicy.
Lekarz ocenia postawę ciała, różnicę wysokości między grzebieniem biodrowym, bruzdą pośladkową i wcięciem talii, stan mięśni okołokręgosłupowych. Bada palpacyjnie kości i okoliczne tkanki miękkie oraz wykonuje testy sprawdzające możliwości ruchowe. Aby określić, skąd bierze się ból kości ogonowej, lekarz zlecić może wykonanie tzw. profilu kości. To pakiet badań laboratoryjnych, które oceniają stężenie minerałów i witamin, koniecznych dla zachowania zdrowych kości i stawów. Główną rolę odgrywają tutaj składniki, takie jak: magnez, witamina D3 czy fosfor.
Zobacz także: Zwyrodnienie stawów – na czym polega leczenie tej przewlekłej choroby?
Jakie badania obrazowe wykonać przy bólu kości ogonowej?
Szczególne znaczenie w określeniu przyczyn bólu kości ogonowej mają badania obrazowe. W pierwszej kolejności wykonywane jest z reguły RTG, które daje obraz obszaru objętego objawami. Zlecone mogą zostać dodatkowo badania RTG czynnościowe, które polegają na wykonaniu zdjęć w krańcowych ustawieniach w danym stawie (dynamiczne badanie RTG w pozycji siedzącej/stojącej). W przypadkach przewlekłego bólu kości ogonowej lub w razie trudności w postawieniu rozpoznania na podstawie dotychczasowych badań zlecone mogą zostać rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa.
Rezonans magnetyczny jest wskazany, jeśli ból trwa mimo prawidłowego obrazu RTG. Może także dostarczyć dalszych informacji, jeśli RTG kości jest nieprawidłowe. Tomografię komputerową stosuje się do określenia anatomii kości w obszarach objętych nieprawidłowościami stwierdzonymi w RTG. Scyntygrafia kości wykonywana jest wyłącznie w szczególnych okolicznościach, np. przy podejrzeniu kostniaka kostninowego, zapalenia kości i szpiku, przerzutów, chorób metabolicznych kości. Badanie ultrasonograficzne nie ma z reguły zastosowania przy bólu kości ogonowej. USG stosuje się jako kontrolę podczas biopsji, która jest badaniem wykonywanym w szczególnych przypadkach.
Udostępnij na:
Zobacz także
Złamanie kości śródstopia – objawy, badania, czas i sposób leczenia
Kości śródstopia to pięć długich kości znajdujących się w środkowej części stopy, które łączą palce z kośćmi stępu. Złamanie ich to uraz, który często występuje w wyniku upadków, uderzeń, skręceń lub przeciążeń, zwłaszcza u sportowców. Sprawdź, jak lekarz rozpoznaje złamanie kości śródstopia i jak się je leczy.
Złamany nos – jak wygląda i ile się zrasta? Badania i leczenie
Złamany nos jest jedną z najczęstszych kontuzji twarzy. Może wystąpić w wyniku urazu, takiego jak uderzenie, upadek lub wypadek. Objawy, badania diagnostyczne oraz proces leczenia zależą od stopnia złamania i towarzyszących uszkodzeń. Dowiedz się więcej na temat złamania nosa.
Światowy Dzień Radiologii – znaczenie obrazowania radiologicznego w medycynie
Radiologia dzięki dynamicznemu rozwojowi technologii obrazowania stale poszerza swoje możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, co przekłada się na poprawę jakości opieki zdrowotnej i skuteczności leczenia pacjentów. Dla upamiętnienia Wilhelma Roentgena, który dokładnie 129 lat temu odkrył promieniowanie X, obchodzony jest Światowy Dzień Radiologii.
