Jęczmień na oku – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest jęczmień na oku?

Jęczmień – określany również jako hordeolum – jest ostrym zakażeniem powiek, najczęściej wywoływanym przez bakterie. Może przyjmować dwie formy: zewnętrzną i wewnętrzną. Jęczmień zewnętrzny rozwija się na zewnętrznej stronie powieki, w okolicy rzęs, wewnętrzny z kolei lokuje się w głębi powieki, w obrębie gruczołów tarczkowych Meiboma. Niezależnie od lokalizacji jego charakterystyczną cechą jest obecność bolesnego, zapalnego guzka.

Przyczyny powstawania jęczmienia na oku

Główną przyczyną powstawania jęczmienia jest zakażenie bakteryjne, najczęściej bakterią Staphylococcus aureus, czyli gronkowcem złocistym. Bakterie te mogą dostać się do mieszków włosowych rzęs lub gruczołów łojowych, wywołując stan zapalny.

Czynniki sprzyjające rozwojowi tego schorzenia to:

• nieprawidłowa higiena – brudne ręce, używanie wspólnych ręczników, nieodpowiednie oczyszczanie okolic oczu;
• choroby przewlekłe obniżające odporność, takie jak cukrzyca lub AIDS;
• stosowanie leków immunosupresyjnych;
• trądzik różowaty lub łojotokowe zapalenie skóry;
• przewlekłe zapalenie brzegów powiek;
• nieprawidłowa pielęgnacja soczewek kontaktowych;
• przebywanie w zanieczyszczonym środowisku.

Jęczmień może mieć tendencję do nawracania, zwłaszcza u osób, które nie dbają odpowiednio o higienę okolic oczu.

Jakie są objawy jęczmienia na oku?

Głównym objawem jęczmienia na oku jest zaczerwieniony, zapalny guzek, któremu towarzyszy bolesny obrzęk powieki, świąd, łzawienie, czasami światłowstręt.

W przypadku jęczmienia wewnętrznego, umiejscowionego głębiej w powiece, objawy mogą nie mieć manifestacji zewnętrznej, ale za to są bardziej dotkliwe.

Jęczmień nie powoduje zazwyczaj zaburzeń widzenia, chyba że towarzyszy mu bardzo duży obrzęk powieki. Brak odpowiedniego leczenia może jednak prowadzić do powstania gradówki, czyli przewlekłego stanu zapalnego gruczołów tarczkowych.

Jak przebiega diagnostyka jęczmienia na oku?

Rozpoznanie jęczmienia opiera się zazwyczaj na badaniu klinicznym przeprowadzonym przez lekarza okulistę. W trakcie wizyty specjalista dokładnie ogląda powiekę i gałkę oczną, stwierdzając (lub wykluczając) obecność charakterystycznych objawów. Badanie to pozwala odróżnić jęczmień od innych schorzeń oczu, takich jak gradówka. Rutynowo nie przeprowadza się dodatkowych testów laboratoryjnych.

Leczenie jęczmienia na oku

W większości przypadków jęczmień na oku ustępuje samoistnie w ciągu 7–10 dni. Podstawą leczenia są metody domowe i – jeśli zachodzi taka potrzeba – leczenie farmakologiczne.

Metody domowe

Najskuteczniejsze metody domowe, które stosuje się w celu leczenia jęczmienia na oku to przede wszystkim ciepłe okłady na powiekę, wykonywane kilka razy dziennie przez około 15 minut. Do tego można dodać delikatny masaż powieki (należy pamiętać o odpowiedniej higienie dłoni, zanim przystąpimy do wszelkich czynności dotyczących okolicy oczu), aby ułatwić wypływ wydzieliny.

Wskazane jest również stosowanie specjalnych chusteczek do oczyszczania brzegów powiek oraz rezygnacja z noszenia soczewek kontaktowych na czas leczenia. Niektórzy pacjenci próbują również pocierać jęczmień złotą obrączką, jednak skuteczność tej metody nie została naukowo potwierdzona.

Leczenie farmakologiczne

Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 7 dni lub występują komplikacje, konieczna jest konsultacja okulistyczna. Lekarz może wówczas zalecić:

• miejscowe stosowanie maści lub kropli do oczu z antybiotykami;
• w poważniejszych przypadkach antybiotykoterapię ogólną.

W szczególnych przypadkach – gdy inne metody zawodzą – konieczne może być chirurgiczne usunięcie jęczmienia przez specjalistę.

Jakie mogą być powikłania związane z jęczmieniem na oku?

Choć jęczmień na oku jest zazwyczaj dolegliwością łagodną i ustępującą samoistnie, w niektórych przypadkach mogą pojawić się poważniejsze powikłania. Należą do nich:

• przejście w postać przewlekłą – gradówkę;
• rozprzestrzenienie się infekcji na okoliczne tkanki;
• zaburzenia widzenia przy dużym obrzęku powieki.

To właśnie ze względu na możliwość komplikacji – w razie utrzymywania się objawów, wystąpienia gorączki lub powiększenia węzłów chłonnych – konieczna jest natychmiastowa konsultacja okulistyczna.

Zobacz także: Tomografia optyczna siatkówki (badanie OCT).

Nawroty jęczmienia

Większość przypadków jęczmienia kończy się samoistnie – zmiany goją się i nie pozostawiają po sobie blizn. Jednak częste są również nawroty tej dolegliwości, zwłaszcza u osób, które nie dbają odpowiednio o higienę okolic oczu.

Aby zminimalizować ryzyko nawrotów, kluczowe jest regularne oczyszczanie brzegów powiek, unikanie dotykania oczu brudnymi rękami oraz leczenie wszelkich stanów zapalnych powiek. Osoby szczególnie podatne na jęczmień powinny pozostawać pod stałą kontrolą okulisty.